DERGİPARK'TA YAYINLANAN DUYUSAL ANALİZ ÇALIŞMALARININ SİSTEMATİK İNCELEMESİ: YÖNTEMLER, UYGULAMALAR VE EĞİLİMLER

Kemal Enes

doi:10.15237/gida.GD25062

Review

BibTex

RIS

Cite

SYSTEMATIC REVIEW OF SENSORY ANALYSIS RESEARCH PUBLISHED IN DERGIPARK: METHODS, APPLICATIONS AND TRENDS

Year 2025, Volume: 50 Issue: 5, 855 - 882, 15.10.2025

Kemal Enes

https://doi.org/10.15237/gida.GD25062

Abstract

This systematic review examined sensory analysis studies published in Dergipark, focusing on the methods, applications, and trends in the field. A total of 87 studies published between 2021 and 2025 were included in the analysis based on predefined inclusion and exclusion criteria. The most commonly used sensory analysis method is the hedonic scale; paired comparison tests, sensory evaluation questionnaires, flavour profile analysis, and ranking tests have also been employed in many studies. The number of panel lists ranged from 8 to 106 with varying levels of training (trained, semi-trained, or untrained. Statistical analyses such as ANOVA, Friedman test, Kruskal-Wallis test, and Tukey test are frequently used to determine significant differences between samples. The majority of studies have focused on food products, aiming to evaluate sensory properties, develop new products, and assess shelf life. However, the diversity in methodologies and limited reporting of anelist training processes and trainer qualifications are notable shortcomings. Additionally, there was a lack of demographic data reporting or consideration in the analyses. These findings highlight the importance of sensory analysis in food quality assessment and product development.

Keywords

Sensational Analysis , Systematic Review , Prisma checklist

References

Altan, C. O., Kocatepe, D., İpar, M. S., Çorapçı, B., Köstekli, B., Turan, H. (2023). The Effect of Microbial Transglutaminase (MTGase) Enzyme on Physical, Sensorial & Nutritional Properties of Atlantic Salmon (Salmo salar Linnaeus, 1758) Meatballs. JAFAG, 40(1), 41–49. https://doi.org/10.55507/gopzfd.1219841
Altuğ, T. (2019). Gıdalarda Duyusal Değerlendirme. Sidaş Medya Ltd. şti.
Asha, P., Ramachandra, H. V., Somnath, S., Chaithra, Subramanga, S. G., Satheesha, T. Y. (2024). AI-Powered Recipe Creation. Acta Scientiae, 07(1), 486–495. https://doi.org/ 10.17648/acta.scientiae.6383
Avcılar, Ö. V., Yılmaz, E. (2023). The Effects of Different Slaughter Ages & Gender on Some Meat Quality Characteristics, Texture & Sensory Evaluation Values in Japanese Quails. Kvj, 16(3), 287–292. https://doi.org/10.30607/kvj.1318367
Ayçiçek, H. C., Esen, Z. N., Berktaş, S., Çam, M. (2024). Turuncu Havuç (Daucus Carota L.) Karotenoidleri ile Zenginleştirilmiş Kefir Üretimi. KFBD, 14(3), 1290–1300. https://doi.org/ 10.31466/kfbd.1452611
Aydın, Ç. M. (2024). Evaluation of Novel Plant-Based Milk Produced from Melon Kernel. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 11(22), 82–92. https://doi.org/10.54365/ adyumbd.1366487
Bağdat, E. Ş. Ilıkkan, K., Ö., (2024). Investigation of Microbiological, Physicochemical, & Sensory Properties of a Kefir Drink Fortified with Propolis. Çukurova Tarım Gıda Bil. Der., 39(1), 35–44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cutarim/ issue/85563/1341807
Balcı Torun, F., Ozdemir, F. (2021). Çilek Aromasının Depolama Kararlılığı Üzerine Püskürterek Kurutma Yöntemiyle Enkapsülasyon İşleminin Etkisi Ve Mikrokapsüllerin Model Gıdalarda Etkinliğinin Belirlenmesi. GIDA, 46(3), 751–765. https://doi.org/10.15237/ gida.GD21070
Başar, B., Kement, Ü., Güner, Ç. (2022). Üçüncü Nesil Kahve Demleme Yöntemlerinde Duyularin Rolü. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 6(2), 277–293. https://doi.org/ 10.32958/gastoria.1093593
Baylan, İ., Badem, A. (2023). Bazı Geleneksel Ürünlerin Mor Un ile Formüle Edilmesi ve Duyusal Analiz ile Değerlendirilmesi. KAD, 17, 197–207. https://doi.org/10.46250/ kulturder.1267884
Bekiş, P., Can, Ö. P. (2021). Peynır Altı Suyunun Kefirde Kullanım Olanakları. IJIEA, 5(1), 49–55. https://doi.org/10.46460/ijiea.922816
Bensaid, S., J-F., O., L., S. Adolphe, D. (2006). The effect of pattern construction on the tactile feeling evaluated through sensory analysis. The Journal of The Textile Institute, 97(2), 137–145. https://doi.org/10.1533/joti.2005.0146
Bi, J., Ennis, D. M. (2000). Statistical Models For The A‐Not A Method. Journal of Sensory Studies, 16, 215–237. Bratcher, C. L. (2013). Trained Sensory Panels. In The Science of Meat Quality (pp. 207–213). John Wiley & Sons. https://doi.org/10.1002/ 9781118530726.ch11
Briscione, J., Parkhurst, B. (2018). The Flavor Matrix The Art & Science of Pairing Common Ingredients to Create Extraordinary Dishes. Houghton Mıfflin Harcourt.
Budak, N. H. (2024). Gastronomide Fonksiyonel Bir Ürün: Vişne Sirkesi. TURAR, 13(1), 120–136. https://doi.org/10.7460/turar.1464192
Çakir, S. Y. (2010). Markaların Duyular Yoluyla Şekillenmesi: Duyusal Markalama. Erciyes İletişim Dergisi, 4(1), 39–62.
Çakmak, T., Sancak, Y. C. (2023). Determination of Biogenic Amine Formation, Microbiological & Sensory Changes in Carp (Cyprinus carpio L., 1758) Stored at Cold (4°C). Van Vet J, 34(1), 32–42. https://doi.org/10.36483/vanvetj.1209788
Califano, G., Zhang, T., Spence, C. (2024). Would you trust an AI chef? Examining what people think when AI becomes creative with food. International Journal of Gastronomy & Food Science, 37(April), 100973. https://doi.org/10.1016/ j.ijgfs.2024.100973
Campo, R., Rosato, P., Battisti, E. (2022). Multisensory analysis & wine marketing: systematic review & perspectives. British Food Journal, 124(10), 3274–3292. https://doi.org/ 10.1108/BFJ-03-2021-0222
Cankurtaran, T., K., Bilgiçli, N. (2024). Yumurtalı ve Yumurtasız Formüle Edilen Madımak (Polygonum cognatum) Tozu İlaveli Eriştelerin Fonksiyonel İçeriği ve Duyusal Özellikleri. NEU Fen Muh Bil Der, 6(1), 124–138. https://doi.org/10.47112/neufmbd.2024.37
Cansev, Z., Sabuncu, M., Gülkun, G., Ateş, M., Cansev, A., Şahan, Y. (2024). Enginar yan ürünleri ile zenginleştirilmiş bisküvilerin fizikokimyasal ve fonksiyonel özelliklerinin değerlendirilmesi. gidaveyem, 31, 1–11. https://doi.org/10.56833/ gidaveyem.1368324
Çimen, H., Kızılkaya, P., Sayın, B., Baltakesmez, D. A., Kırmacı, F. (2025). Goose Meat: Salting/drying effect on nutritional value, physicochemical & sensory properties. Gidaveyem, 33, 40–50. https://doi.org/10.56833/ gidaveyem.1620763
Civelek, P., Kotancılar, H. G., Seyyedcheraghi, K. (2024). Investigation of The Effect of Using Whole Wheat Flour & Different Additives in Bread Kadayif on Acrylamide & Hydroxymethyl Furfural (HMF). Gıda Bilimi ve Mühendisliği Araştırmaları, 3(1), 68–78. https://dergipark.org.tr/tr/pub/foodscience/issue/84026/1465804
Constantino, L. V., de Araujo, S. R., Suzuki Fukuji, A. S., Nogueira, A. F., de Lima Filho, R. B., Zeffa, D. M., Nicio, T. T., Oliveira, C., Azeredo Gonçalves, L. S. (2022). Post-harvest characterization & sensory analysis of Roma tomato cultivars under organic cultivation: A strategy using consumers & chefs. International Journal of Gastronomy & Food Science, 29(May). https://doi.org/10.1016/j.ijgfs.2022.100564
Çorapcı, B. (2021). Quality Of Black Scorpionfish (Scorpaena Porcus, Linnaeus 1758) Meat Cooked In Different Cooking Materials. GIDA, 46(6), 1415–1424. https://doi.org/10.15237/ gida.GD21115
Cover, S. (1936). a New Subjective Method of Testing Tenderness in Meat—the Paired‐Eating Method. Journal of Food Science, 1(3), 287–295. https://doi.org/10.1111/j.1365-2621.1936.tb17790.x
Cross, R. H. (1978). Training & testing of judges for sensory analysis of meat quality. Food Technol., 36, 48–54.
Danacıoğlu, D., Pekel, M. (2021). Utilization of Some Plant Based Wastes for a Possible Formulation of Tea Infusion. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 21(1), 122–129. https://doi.org/10.35414/ akufemubid.579032
Demirbüker Kavak, D., Akdeniz, B. (2023). Ayva Kabuğunun Diyet Lifi İle Zenginleştirilmiş Kurabiye Üretiminde Kullanılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(6), 1481–1487. https://doi.org/10.35414/ akufemubid.1269471
Donmez, A., Sahın, S. N., Cikrikci Erunsal, S. (2022). Impact Of Locust Bean Gum / Xanthan Gum Addition On New Generation Snack Design From Carob Fruit Byproducts. Gida, 47(4), 690–704. https://doi.org/10.15237/ gida.GD22034
Doty, R. L., Wylie, C., Potter, M. (2021). Validation of the Waterless Empirical Taste Test ( WETT ® ). September 2020, 864–873.
Duizer, L. M., Walker, S. B. (2015). The Application of Sensory Science to the Evaluation of Grain-Based Foods. In Encyclopedia of Food Grains: Second Edition (Vols. 3–4, pp. 144–153). Elsevier Inc. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-394437-5.00134-0
Dülger Altıner, D., Özdemir, G., Şahan, Y. (2021). Bazı Tıbbi Bitkilerle Zenginleştirilmiş Ekmeklerin Duyusal Özellikleri Ve Satın Alma Niyetine Etkisi. GIDA, 46(4), 767–784. https://doi.org/10.15237/gida.GD21044
Elibol, A., Teyin, G., İntepe, M. C., Arduzlar Kağan, D. (2025). Farklı Boza Çeşitlerinin Duyusal Özelliklerinin Kıyaslanması. A-GASTRO, 9(1), 147–157. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydingas/issue/90037/1520932
Elik, A., Özbek, H. N., Sever, M., Bulut, Ş. E., Işınay, B., Koçak Yanık, D., Dalgıç, A. C., Erdoğdu, F., Göğüş, F. (2022a). Kombine güneş enerjisi destekli hava ve sıcak hava destekli radyo frekans kurutma sistemiyle kurutulan kayısıların nem içeriği, tekstürel ve duyusal özellikleri üzerine depolamanın etkisi. gida ve yem, 27, 36–46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gidaveyem/issue/68545/1072262
Enciso-Martinez, Y., Sepúlveda-Moreno, C. O., González-Pérez, C. J., Ayala-Zavala, J. F. (2022). Statistical methods used for the sensory evaluation of food. In Advances in Mathematics Research. Volume 32 (pp. 61–83). Nova Science Publishers, Inc. https://www.scopus.com/ inward/record.uri?eid=2-s2.0-85141220853&partnerID=40&md5=5ca86c0992354041051c359affff664d
Enes, K., Yavuz, G., Ercik, C. (2022). Yöresel yemeklerin standardize edilmesi ve kabul edilebilirliğinin ölçülmesi; Mersin Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 249–263. https://doi.org/ 10.17494/ogusbd.1161347
Ennis, J. M., Jesionka, V. (2011). The Power Of Sensory Discrimination. Journal of Sensory Studies, 26, 371–382. https://doi.org/10.1111/j.1745-459X.2011.00353.x
Ercik, C. (2024a). Farklı peynir kombinasyonlarının San Sebastian Cheesecake’in duyusal özellikleri üzerindeki etkisi: Bir duyusal analiz çalışması. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 14(4), 1880–1900. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1522160
Ercik, C. (2024b). The Impact Of Using Different Yeast Species In Bread Production On Consumer Preferences: A Comparative Analysis Of Taste. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 76–93. https://doi.org/10.52122/ nisantasisbd.1436189
Ercik, C., Keskin, S. N. (2024a). Duyusal Analiz Kullanılarak Üçüncü Nesil Kahve Demleme Yöntemlerinde Tat Profili Belirleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 421–439. https://doi.org/10.17494/ ogusbd.1474314
Ercik, C., Yavuz, G., Enes, K. (2023). Sürdürülebilir Gastronomi Kapsamında Mersin Mutfağına Özgü Yöresel Tatlıların Standart Reçetelerinin ve Kabul Edilebilirliğinin Belirlenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13, 42–61. https://doi.org/ 10.30783/nevsosbilen.1291159
Ergün, H., Taner, G., Yiğit Çınar, A., Karagül Yuceer, Y. (2024). Physicochemical, Biochemical & Sensory Characterization Of Bee Bread From Bursa (Türkiye) Region. U. Arı. D.-U. Bee J., 24(2), 299–310. https://doi.org/10.31467/ uluaricilik.1522990
Eroğlu, B., Delik, E., Yıldırım, V., Özçelik, A. T., Tefon Öztürk, B. E. (2023). Investigation of Biochemical & Microbiological Effects of Prunus mahaleb in Fermented Tea Beverage. J. Inst. Sci. & Tech., 13(3), 1600–1612. https://doi.org/ 10.21597/jist.1223639
Eroğlu, Z., Özdemir Orhan, N. (2024). Zeytinyağı oleojelinin şortening ikame maddesi olarak kullanılmasının kekin kalite özellikleri üzerine etkisinin belirlenmesi. Food Health, 10(1), 40–51. https://doi.org/10.3153/FH24004
Ersoy, B., Baysal, G., Ceyhan, T. (2024). Farklı Yöntemlerle Kurutulmuş Meyve Tozlarının Antioksidan ve Duyusal Özelliklerinin Belirlenmesi. Aydın Gastronomy Dergisi, 8(1), 95–107. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ aydingas/issue/82777/1301850
Ersus, S., Çetiner, M., Hayatioğlu, N., Hepçimen, A. Z. (2021). Production of pomegranate snacks as affected by different pre-treatments. Journal of Agriculture Faculty of Ege University, 58(1), 17–24. https://doi.org/10.20289/zfdergi.723460
Ersus, S., Hepçimen, A. Z. (2021). Effects of different formulations on quality of pomegranate pestil. Journal of Agriculture Faculty of Ege University, 58(1), 9–15. https://doi.org/10.20289/ zfdergi.715125
Espinaco, B. Y., Niizawa, I., Cuffia, F., Zorrilla, S. E., Sihufe, G. A. (2025). Astaxanthin & chia oil encapsulated in gel beads: Evaluation of the impact of their addition in a commercial yogurt by a consumer-based sensory analysis. International Dairy Journal, 160(September 2024), 106080. https://doi.org/10.1016/j.idairyj.2024.106080
Fidan, Z., Aktaş, K. (2025). Improvement of bread kadayıf formulation with wheat germ addition & different fermentation methods. NÖHÜ Müh. Bilim. Derg., 14(1), 132–140. https://doi.org/10.28948/ngumuh.1560845
Fırat, M. Ç., Çetin, B. (2024). Geleneksel Yoğurtlardan Yoğurt Bakterilerinin İzolasyonu ve İzole Edilen Bakterilerin Yoğurt Nitelikleri Üzerine Etkisi. Gıda Bilimi ve Mühendisliği Araştırmaları, 3(2), 123–129. https://dergipark.org.tr/tr/pub/foodscience/issue/87560/1559984
Gargacı Kınay, A., Duyar, H. A. (2021). Grissini Üretiminde Gıda Takviyesi Olarak Deniz Yosunu (Spirulina) Kullanılmasının Duyusal ve Fiziksel Değerlendirilmesi. Gastroia: Journal of Gastronomy & Travel Research, 5(3), 464–470. https://doi.org/10.32958/gastoria.961742
Gasaway, J. M., Lindsay, R. C. (1979). Flavor evaluation of milk held in returnable Lexan® polycarbonate resin containers after commercial usage. Journal of Dairy Science, 62(6), 888–891.
Güleç, U. T. (2023). Duyusal Markalama Yaklaşımının Bibliyometrik Analiz İle İncelenmesi. International Review of Economics & Management, 11(1), 35–56. https://doi.org/ 10.18825/iremjournal.1272720
Gün, A., Akcan, T. (2024). Tarhana Hamurundan Farklı Formülasyonlarda Hazırlanan Ekmeklerin Duyusal Analizi ve Satın Alma Niyetinin Belirlenmesi. International Journal of Pure & Applied Sciences, 10(1), 261–275. https://doi.org/ 10.29132/ijpas.1476249
Güneş, E., Erçetin, H. K. (2022). Evaluation of the Effect of Chitosan-Based Edible Film & Coating Material on Dried Mulberry. Osmaniye Korkut Ata Ü Fen Bil. Ens. Dergisi, 5(2), 885–896. https://doi.org/10.47495/okufbed.1001005
Hanson, J. E., Kendall, D. A., Smith, N. F., Hess, A. P. (1983). The missing link: correlation of consumer & professional sensory descriptions. Beverage World, 102, 108–116.
Harmankaya, S., Akalın, E. B., İşbaralı, K. (2022a). The effect of packaging material on some quality properties & shelf life of yoğurt. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26(2), 228–236. https://doi.org/10.29050/harranziraat.1011541
Hepçimen, A. Z., Ersus, S. (2021). Effects of different formulations on quality of pomegranate pestil. Journal of Agriculture Faculty of Ege University, 58(1), 9–15. https://doi.org/10.20289/ zfdergi.715125
International Standart Agency. (2017). ISO 6658-2017-07 Sensory analysis — Methodology — General guidance.
Jaumbocus, W. B., Neergheen, V. S., Cheeneebash, J., Yagnik, D., Baboolall-Ramful, D. (2024). Novel infusions from underutilized exotic fruits: Sensory Analysis & Consumer Acceptance. International Journal of Gastronomy & Food Science, 38(September), 101014. https://doi.org/10.1016/j.ijgfs.2024.101014
Jones, L. V, Peryam, D. R., Thurstone, L. L. (1955). Development of a scale for measuring soldiers’ food preferences.
Kacmaz, S., Altıok, E. (2024). Chemical Profile & Antioxidant Activity of Giresun Quality Hazelnut Skin. KFBD, 14(3), 1431–1443. https://doi.org/ 10.31466/kfbd.1472346
Kanca, N. (2024). Yoğurt Suyu Kullanımının Yağsız Ayranın Bazı Özellikleri Üzerine Etkisi. GIDA, 49(6), 1126–1137. https://doi.org/10.15237/gida.GD24097
Kanca, N., Altınay, C., Albayrak Delialioğlu, R. (2023). Farkli Oranlarda Peyniralti Suyu Ve Süt Bazli Fermente İçeceklerin Bazi Özellikleri. Gida, 48(1), 38–49. https://doi.org/10.15237/ 10.15237/gida.GD22103
Kanca, N., Doğan Özsungur, E., Gürsoy, A., Altınay, C., Albayrak Delialioğlu, R. (2022). Farklı Oranlarda Yayıkaltı Tozu Kullanılarak Üretilen Dondurmaların Bazı Özellikleri. GIDA, 47(4), 591–603. https://doi.org/10.15237/ gida.GD22037
Karataşoğlu, E., Demirel, E., Şahin, T., Berktaş, S., Çam, M. (2021). Kalorisi azaltılmış mor reyhan soğuk çayı üretimi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(2), 163–171. https://doi.org/ 10.29050/harranziraat.798081
Karimidastjerd, A., Geçici, H. B., Duran, D., Ercan, E., İldan, L., Pehlivan, Z. E., Toker, Ö. S., Maraşlı, S. (2025). Glutensiz maş fasulyesi krakerlerinin formülasyonu ve fiziko-kimyasal özellikleri. gidaveyem, 33, 10–20. https://doi.org/ 10.56833/gidaveyem.1600530
Kemp, S. E., Hort, J., Hollowood, T. (2018). Descriptive Analysis in Sensory Evaluation. In Sustainability (Switzerland) (first). Wiley & Sons. http://scioteca.caf.com/bitstream/handle/123456789/1091/RED2017-Eng-8ene.pdf?sequence=12&isAllowed=y%0Ahttp://dx.doi.org/10.1016/j.regsciurbeco.2008.06.005%0Ahttps://www.researchgate.net/publication/305320484_SISTEM_PEMBETUNGAN_TERPUSAT_STRATEGI_MELESTARI
Kılınç, B., Bulat, F. N., Demir Atalay, S. (2021). Farklı Baharatlar Kullanılarak Üretilen Kalamar Esaslı Atıştırmalıkların Duyusal Değerlendirmesi. Acta Aquat. Turc., 17(1), 146–158. https://doi.org/10.22392/actaquatr.770637
Kırmaz, C., Kınık, Ö., İçier, F. (2023). Determination of rheological properties of kefir produced with buffalo milk & other milk mixtures. Journal of Agriculture Faculty of Ege University, 60(1), 37–51. https://doi.org/ 10.20289/zfdergi.1120746
Kock, H. L. (2018). Sensory evaluation, an important tool for understanding food & consumers. In Encyclopedia of Food Security & Sustainability (pp. 546–549). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-100596-5.22417-7
Kolcuoğlu, G., Halkman, A. K. (2021b). Çeşitli Bitkisel Ekstraktlar Ve Kombinasyonlarının Köftede Antimikrobiyel Etkisinin Araştırılması. GIDA, 46(5), 1092–1104. https://doi.org/ 10.15237/gida.GD21084
Kovuk, Ş. Ş., Duran, Z., Eskigün, S., Öztürk, K., Sarıtepe, Y., Nalçacı, S., Durmaz, G., Çalışkan, M. (2024). Kayısı Çekirdeğinden Kahve Üretimi ve Elde Edilen Kahvenin Bazı Özelliklerinin Araştırılması. Meyve Bilimi, 11(2), 100–109. https://doi.org/10.51532/meyve.1577171
Köstekli, B., Yavuz, F., Erdem, M., Keskin, İ., Eyuboğlu, A. (2021). Doğal ve Mekanik Yöntemlerle Kurutularak Farklı Şekillerde Paketlenen Hamsi Balıklarında (Engraulis encrasicolus L., 1758) Kalite Değişimlerinin Belirlenmesi. KSU J. Agric Nat., 24(1), 156–164. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.743235
Köten, M. (2024). Karpuz Çekirdeği Unu İkameli Besleyici Bisküvi Üretimi. GIDA, 49(2), 284–298. https://doi.org/10.15237/gida.GD23113
Kumar, J. (2024). Mapping the field of sensory marketing: a comprehensive bibliometric analysis. Global Knowledge, Memory & Communication.
Kurt, E., Levent, H. (2023). Ultrason destekli çimlendirilmiş maş fasulyesi ununun tarhana kalitesine etkileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 27(4), 531–544. https://doi.org/ 10.29050/harranziraat.1360809
Larson-Powers, N., Pangborn, R. M. (1978). Descriptive Analysis Of The Sensory Properties Of Beverages & Gelatins Containing Sucrose Or Synthetic Sweeteners. Journal of Food Science, 43(1), 47–51.
Lawless, H. T. (2013). Quantitative Sensory Analysis. In Quantitative Sensory Analysis: Psychophysics, Models & Intelligent Design. Wiley. https://doi.org/10.1002/9781118684818
Lawless, H. T., Heymann, H. (2010). Sensory Evaluation of food: Priciples & practises. In Springer Science & Business Media. https://doi.org/10.1038/167029a0
Lee, S.-Y., Allgeyer, L., Neely, E., Kreger, J. (2012). Sensory analysis of fruit & fermented fruit product flavors. In Handbook of Plant-Based Fermented Food & Beverage Technology, Second Edition (pp. 165–178). CRC Press. https://doi.org/ 10.1201/b12055
Levent, O., Yüksel, F. (2022). Karabuğday (Fagopyrum Esculentum) Unu İle Zenginleştirilmiş Dut Pestillerinin Bazi Fiziko-Kimyasal, Renk, Biyoaktif Ve Duyusal Özelliklerinin Araştirilmasi. KSU J. Eng. Sci., 25(4), 714–723. https://doi.org/10.17780/ ksujes.1160294
Mazı, B. G., Yılmaz, Y. (2024a). Nutritional, Textural, Color & Sensory Characteristics of Chips with Hazelnut Flour & Skin: Effects of Baking Conditions & Substitution Levels. Çukurova Tarım Gıda Bil. Der., 39(2), 336–351. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cutarim/issue/89436/1562459
Meilgaard, M., Civille, G. V., Carr, B. T. (2007). Sensory Evaluation Techiques (Fourth). CRC Press Taylor & Francis Group.
Meral, R. (2022). Effect of Mulberry Fortification on Functional, Physical & Sensory Properties of Gluten-free Muffin. YYUFBED, 27(3), 557–569. https://doi.org/10.53433/yyufbed.1090898
Naji, A., Berktaş, S., Çam, M. (2021). Hibiskus (Hibiscus sabdariffa L.) Ekstraktı Tozu ile Soğuk Çay Üretimi: Antioksidan Aktivite ve Duyusal Özellikler. EJOSAT, 31, 831–836. https://doi.org/10.31590/ejosat.991763
Nilsen, A., Rødbotten, M., Prusa, K., Fedler, C. (2015). Handbook of Fermented Meat & Poultry. In F. Toldrá, Y. H. Hui, I. Astiasarán, J. G. Sebranek, R. Talon (Eds.), Antimicrobial Agents & Chemotherapy (Second). Wiley Blackwell.
Ok, S., Yılmaz, E. (2024). Üç Boyutlu (3d) Baskı Tekniğiyle Elma Ve Havuç Suyu Bazlı Ürünlerin Üretimi Ve Karakterizasyonu. GIDA, 49(4), 714–729. https://doi.org/10.15237/gida.GD24029
Okay, S. (2024). Duyusal Pazarlama Üzerine Yapılan Çalışmaların Vosviewer İle Bibliometrik Analizi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 47, 888–914. https://doi.org/10.14520/adyusbd.1415853
Olum, E., Ata, H., Uzun, A., Sönmez, E. (2025). Stevia Rebaudiana Ekstrakti İle Tatlandirilmiş Vegan Dondurmanin Fiziksel Ve Duyusal Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi. GIDA, 50(1), 74–86. https://doi.org/10.15237/gida.GD24035
Öner, M. D., Durusoy, M., Öner, M. E. (2024). Effect of some additional ingredients on quality & sensorial characteristics of spreadable carob molasses. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 28(2), 248–257. https://doi.org/10.29050/ harranziraat.1472726
Ovayurt, Ç., Söylemezoğlu, G. (2023). Türkiye’de Ticari Boyutta Salamuralık Olarak Kullanılan Asma Yapraklarının Fiziksel, Duyusal Ve Kalite Özellikleri Açısından Değerlendirilmesi. Bahçe, 52, 462–468. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ bahce/issue/75123/1257911
Özçelik, M. M., Duman, B., Özkan, G. (2022). Organik Pekmezlerden Jeli Şeker Üretimi. MBTD, 10(2), 371–379. https://doi.org/10.21923/ jesd.1005198
Özdemir, G., Dülger Altıner, D., Şahan, Y. (2021). Bazı Tıbbi Bitkilerle Zenginleştirilmiş Ekmeklerin Duyusal Özellikleri Ve Satın Alma Niyetine Etkisi. GIDA, 46(4), 767–784. https://doi.org/10.15237/gida.GD21044
Özer, O. (2024). Gastronomi ve av turizmi: farklı pişirme yöntemleri uygulanmış yabani tavşan (lepus europaeus) av etinin duyusal özelliklerinin etkisinin belirlenmesi. TO&RE, 6(2), 346–354. https://doi.org/10.53601/tourismandrecreation.1466172
Özgür, M., Uçar, A. (2023). Effect of D-Allulose Use as a Sugar Substitute on Some Physicochemical, Textural & Sensory Properties of Cakes. Akademik Gıda, 21(3), 220–232. https://doi.org/10.24323/akademik-gida.1382915
Özkaya, F. D., Güner, D., Akbıyuk, T., Siner, N. (2022). Vegan Diyeti Kapsamında Geliştirilen Kurabiye Ve Tüketici Algısı. Gastroia: Journal of Gastronomy & Travel Research, 6(1), 48–60. https://doi.org/10.32958/gastoria.978102
Öztürk, Ş. (2023). Rebaudiosit A Kullanılarak Düşük Şekerli Portakal Marmelatı Üretimi ve Duyusal Özellikleri. Akademik Gıda, 21(1), 57–69. https://doi.org/10.24323/akademik-gida.1274035
Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Boutron, I., Hoffmann, T. C., Mulrow, C. D., Shamseer, L., Tetzlaff, J. M., Akl, E. A., Brennan, S. E., Chou, R., Glanville, J., Grimshaw, J. M., Hróbjartsson, A., Lalu, M. M., Li, T., Loder, E. W., Mayo-Wilson, E., McDonald, S., … Moher, D. (2021). The PRISMA 2020 statement: an updated guideline for reporting systematic reviews. BMJ, 372, n71. https://doi.org/10.1136/bmj.n71
Pala, K. (2023). Unutulmaya Yüz Tutmuş Yöresel Amasya Yemeklerinin Duyusal Analizle Değerlendirilmesi. 19maysbd, 4(3), 197–208. https://doi.org/10.52835/19maysbd.1356839
Pangborn, R. M. (1964). Sensory evaluation of foods: A look backward & forward. Food Technol, 18(9), 63–67. Peryam, D. R., Haynes, J. G. (1957). Prediction of soldiers’ food preferences by laboratory methods. Journal of Applied Psychology, 41(1), 2–6. https://doi.org/10.1037/h0047333
Peryam, D. R., Swartz, V. W. (1950). Measurement of sensory differences. Food Technol, 4(1), 390–395.
Pfenninger, H. B. (1979). Methods of quality control in brewing. Schweizer Brauerei-Rundschau, 90, 121. Popper, R., Kroll, J. J. (2005). Issues & viewpoints conducting sensory research with children. Journal of Sensory Studies, 20(1), 75–87. https://doi.org/ 10.1111/j.1745-459X.2005.00007.x
Prizma statement. (2020). Prizma Checklist. https://www.prisma-statement.org/prisma-2020 Purssell, E., McCrae, N. (2013). How to perform a systematic Literature Review. In Best Practice & Research: Clinical Rheumatology (Second, Vol. 27, Issue 2). Springer. https://doi.org/10.1016/ j.berh.2013.02.001
Rathee, R., Monika, Rajain, P. (2024). Mapping the Evolution of Sensory Marketing: A Bibliometric Analysis. IMIB Journal of Innovation & Management, 3(1). https://jim.imibh.edu.in/ pages/table-of-contents/fulltext/?id=86&title=Mapping+the+Evolution+of+Sensory+Marketing:+A+Bibliometric+Analysis
Ray, B., DeLong, K. L., Jensen, K., Burns, S., Luckett, C. (2024). Consumer preferences for foods with varying best if used-by dates: An experimental auction & sensory evaluation analysis. Food Policy, 125(April), 102650. https://doi.org/10.1016/j.foodpol.2024.102650
Rutledge, K. P., Hudson, J. M. (1990). Sensory evaluation: method for establishing & training a descriptive flavor analysis panel. Food Technology (Chicago), 44(12), 78–84.
Sağun, E., Ekici, K., Sancak, H., Yörük, İ., Duyar, H. A. (2024). Dondurularak muhafaza edilen Van Gölü inci kefalinde (Chalcalburnus tarichi, Pallas 1811) ambalajlamanın ve muhafaza süresinin kalite değişiklikleri üzerine etkisi. Dicle Üniv Vet Fak Derg, 17(2), 178–186. https://doi.org/10.47027/duvetfd.1556027
Sağun, E., Ekici, K., Sancak, H., Yörük, İ., Duyar, H. A. (2024). Farklı Şekillerde İşlenerek Soğukta (+4 °C) Muhafaza Edilen İnci Kefalinde (Chalcalburnus tarichi, Pallas 1811) Muhafaza Süresince Meydana Gelen Kalite Değişiklikleri. Van Vet J, 35(3), 173–183. https://doi.org/10.36483/vanvetj.1513376
Saint-Denis, C. Y. (2018). Consumer and Sensory Evaluation Techniques how to Sence Successful Products. Oxford: Wiley & Sons,
Saraç, M. G. (2021). Bitkisel ve Hayvansal Proteinlerin Eriştenin Tekstürel ve Duyusal Özelliklerine Etkisi. Çukurova Tarım Gıda Bil. Der., 36(1), 23–26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ cutarim/issue/63288/866100
Sayın, B., Çimen, H., Kızılkaya, P., Alp Baltakesmez, D., Kırmacı, F. (2025). Goose Meat: Salting/drying effect on nutritional value, physicochemical & sensory properties. Gidaveyem, 33, 40–50. https://doi.org/10.56833/ gidaveyem.1620763
Sedefoğlu, S., Ortakcı, F., Sert, S. (2022). Enkapsüle Edilmiş ve Serbest Formda Probiyotik Lactobacillus acidophilus ATCC 4356 Suşunun Dondurma Depolama Periyodunda Stabilitesinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53(1), 14–23. https://doi.org/ 10.17097/ataunizfd.913445
Serin, S., Yılmaz, B. B. (2023). Yeni Geliştirilmiş Tam Tahıl Çerezinin Kahvaltıya Alternatif Olma Potansiyelinin Araştırılması. KFBD, 13(4), 1595–1603. https://doi.org/10.31466/kfbd.1324003
Sevinç Üzümcü, S., Güneyli, A., Koyuncu, M. A., Onursal, C. E. (2022). Atmosfer kontrollü modül sisteminin soğukta muhafaza süresince sultani çekirdeksiz üzüm çeşidinde meyve kalitesi ve SO2 kalıntısı üzerine etkisi. Akademik Ziraat Dergisi, 11(2), 223–234. https://doi.org/10.29278/ azd.1128799
Shavakhi, F., Rahmani, A., Moradi, P. (2021). Characterization of Iranian Olive Oils based on Biophenolic Minor Polar Compounds & their Contribution to Organoleptic Properties. YYU J AGR SCI, 31(2), 365–376. https://doi.org/10.29133/yyutbd.880140
Siddaway, A. P., Wood, A. M., Hedges, L. V. (2019). How to Do a Systematic Review: A Best Practice Guide for Conducting & Reporting Narrative Reviews, Meta-Analyses, & Meta-Syntheses. Annual Review of Psychology, 70, 747–770. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010418-102803
Stampanoni, C. R. (1993). The quantitative flavor profiling technique. Perfumer & Flavorist, 18(6), 19–24. Stone, H., Bleibaum, R. N., Thomas, H. A. (2012). Sensory Evaluation Practices. In Sensory Evaluation Practices (Fourth Edi). Elsevier Inc. http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/B9780123820860000091
Sung Eun Choi. (2013). Sensory Evaluation. In S. Edelstein (Ed.), Food Science: An Ecological Approach (pp. 83–106). Jones & Bartlett Learnin. LLC. https://doi.org/10.1016/B0-12-369397-7/00561-6
Sürengil, G., B., Ş., İzci, L., Umut, F. (2023). Farklı Ağaç Talaşları ile Dumanlamanın Türk Somonunun Duyusal ve Mikrobiyolojik Kalitesine Etkileri. Acta Aquat. Turc., 19(3), 266–276. https://doi.org/10.22392/actaquatr.1227116
Şahi̇n, E. (2022). A bibliometric overview of the International Journal of Gastronomy & Food Science: To where is gastronomy research evolving? International Journal of Gastronomy & Food Science, 28(April), 1–11. https://doi.org/ 10.1016/j.ijgfs.2022.100543
Şen, C., Doğan, M. A., Yuceer, Y. (2023). Teneke Tulum Peynirlerinin Bazı Fizikokimyasal ve Duyusal Özelliklerinin Belirlenmesi. GIDA, 48(6), 1160–1171. https://doi.org/10.15237/ gida.GD23048
Teyin, G., Elibol, A., İntepe, M. C., Arduzlar Kağan, D. (2025). Farklı Boza Çeşitlerinin Duyusal Özelliklerinin Kıyaslanması. A-GASTRO, 9(1), 147–157. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydingas/issue/90037/1520932
Tiribolulu, T., Ayhan, Z. (2023). Etilen Tutucu İçeren Aktif Ambalajlamanın Ve Depolama Sıcaklığının Kiraz Domatesin Hasat Sonrası Kalitesi Üzerine Etkileri. GIDA, 48(5), 934–951. https://doi.org/10.15237/gida.GD23042
Torçuk, A. İ., Uysal Seçkin, D. G., Candar, S., Bal, E. (2022). Yeni Islah Edilen Tekirdağ Sultanı Üzüm Çeşidinin Soğukta Depolamaya Uygunluğunun Belirlenmesi. RTEU-JSE, 3(2), 77–90. https://doi.org/10.53501/rteufemud.1175629
Türkmen, F. U., Eren, B., Bayoğlu, E. B., İşbilir, S. (2024). Yeni Bir Ürün: RAOH Icetea. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri, 7(1), 25–33. https://doi.org/10.55257/ethabd.1366460
Türkmen, F. U., Gezer, M. M., Paksoy, M., Atçı, F. R., Almas, R. (2022). Çikolata ile zenginleştirilmiş portakal sularının bazı kalite parametrelerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(1), 42–53. https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.928021
Uçan Kayaalp, B. Z., Bakan, R., Metin, E., Savaş, E. (2023). Küresel Bir Restoranda Servis Edilen Bitki Bazlı ve Et Bazlı Burgerlerin Tercih Edilebilirliklerinin Karşılaştırılması. ATRSS, 6(1), 30–46. https://doi.org/10.53353/atrss.1194353
Urgancı. U, Isık, F. (2021). Quality Characteristics of Biscuits Fortified with Pomegranate Peel. Akademik Gıda, 19(1), 10–20. https://doi.org/ 10.24323/akademik-gida.927462
Uyanık, B. (2024). Tüketici Beğeni testi. In F. D. Özkaya (Ed.), Gastronomide Ürün Geliştirme ve Duyusal Analiz (pp. 153–182). Nobel Yayınevi.
Uzun, P., Özünal, A. E., Başkaya, H., Doğan, N., Gülay, S. M., Hantal, B., Barla Demirkoz, A. (2022). Investigation Of Flavour Permanence Of Strawberry & Watermelon Flavoured Chewing Gums By Using Retronasal Aroma Trapping Device & Sensory Analysis Techniques. GIDA, 47(3), 408–419. https://doi.org/10.15237/ gida.GD21139
Üçok Alakavuk, D., Tosun, Ş. Y., Can Tunçelli, İ. (2021). Immediate Effect Of Different Pasteurization Temperatures (50°C & 70°C) On The Quality Parameters Of Shrımp (Parapenaeus Longirostris). GIDA, 46(5), 1205–1217. https://doi.org/10.15237/gida.GD21103
Üner, E. H., Durlu-özkaya, F. (2022). Natural Monosodium Glutamate in Geographically Indicated Cheeses in Turkey. A-GASTRONOMY, 6(2), 219–226. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydingas/issue/70799/1063497
Varol Avcılar, Ö., Yılmaz, E. (2023). The Effects of Different Slaughter Ages & Gender on Some Meat Quality Characteristics, Texture & Sensory Evaluation Values in Japanese Quails. Kvj, 16(3), 287–292. https://doi.org/10.30607/kvj.1318367
Vie, A., Gulli, D., O’Mahony, M. (1991). Alternative Hedonic Measures. Journal of Food Science, 56(1), 1–5. https://doi.org/10.1111/ j.1365-2621.1991.tb07960.x
Yaralı, K., İnanç, A. L. (2023). Comparison of Novel & Conventional Techniques for Tarhana Production. Akademik Gıda, 21(1), 27–37. https://doi.org/10.24323/akademik-gida.1273998
Yavuz, F., Erdem, M. E., Köstekli, B., Keskin, İ., Eyuboğlu, A. (2021). Doğal ve Mekanik Yöntemlerle Kurutularak Farklı Şekillerde Paketlenen Hamsi Balıklarında (Engraulis encrasicolus L., 1758) Kalite Değişimlerinin Belirlenmesi. KSU J. Agric Nat., 24(1), 156–164. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.743235
Yıldız, P., O., Arslan, G. (2022). Keten ve Çiya Tohumu ile Zenginleştirilmiş Yayın Balığı (Siluris glanis) Köftelerinin Bazı Kalite Kriterlerinin Araştırılması. Acta Aquat. Turc., 18(3), 369–383. https://doi.org/10.22392/actaquatr.1076740
Yıldız, P. O., Güven, T., Arslan, G. (2023). Assessing Quality Changes in Carp Fish Meatballs Enriched with Different Mustard Oil Levels. The Trout Journal of Atatürk University, 1(2), 1–6. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjau/issue/81906/1384941
Yoldaş, Ö., Toraman, C. C., Tensoy, İ., Karakaya, S. (2021). Enhanced Bioaccessibility By Extrusion Process & Quality Parameters Of Red Pepper Pulp Added Extrudates. GIDA, 47(1), 15–24. https://doi.org/10.15237/gida.GD21131

DERGİPARK'TA YAYINLANAN DUYUSAL ANALİZ ÇALIŞMALARININ SİSTEMATİK İNCELEMESİ: YÖNTEMLER, UYGULAMALAR VE EĞİLİMLER

Year 2025, Volume: 50 Issue: 5, 855 - 882, 15.10.2025

Kemal Enes

https://doi.org/10.15237/gida.GD25062

Abstract

Bu sistematik derleme, Dergipark’ta yayınlanan duyusal analiz çalışmalarını, bu alandaki yöntemlere, uygulamalara ve eğilimlere odaklanarak incelemektedir. Önceden tanımlanmış dahil etme ve hariç tutma kriterleri temel alınarak 2021-2025 yılları arasında yayımlanan toplam 87 çalışma analize dahil edilmiştir. En sık kullanılan duyusal analiz yöntemi hedonik ölçekler olurken, ikili karşılaştırma testleri, duyusal değerlendirme anketleri, lezzet profili analizi ve sıralama testleri de birçok çalışmada kullanıldı. Panelistlerin sayısı 8 ile 106 arasında değişmekte olup, eğitim seviyeleri de farklıdır (eğitimli, yarı eğitimli veya eğitimsiz). ANOVA, Friedman testi, Kruskal-Wallis testi ve Tukey testi gibi istatistiksel analizler örnekler arasındaki önemli farklılıkları belirlemek için sıklıkla kullanılmıştır. Çalışmaların çoğunda, duyusal özellikleri değerlendirmeyi, yeni ürünler geliştirmeyi ve raf ömrünü değerlendirmeyi amaçlayan gıda ürünlerine odaklanmıştır. Bununla birlikte, metodolojilerdeki çeşitlilik ve panelist eğitim süreçleri ile eğitmen niteliklerinin sınırlı raporlanması dikkate değer eksikliklerdir. Ayrıca, demografik verilerin raporlanmaması veya analizlerde dikkate alınmaması da gözlemlenmiştir. Bulgular, gıda kalitesi değerlendirmesi ve ürün geliştirmede duyusal analizin önemini vurgulamaktadır.

Keywords

Duyusal Analiz , Sistematik Derleme , Prisma Kontrol Listesi

References

Altan, C. O., Kocatepe, D., İpar, M. S., Çorapçı, B., Köstekli, B., Turan, H. (2023). The Effect of Microbial Transglutaminase (MTGase) Enzyme on Physical, Sensorial & Nutritional Properties of Atlantic Salmon (Salmo salar Linnaeus, 1758) Meatballs. JAFAG, 40(1), 41–49. https://doi.org/10.55507/gopzfd.1219841
Altuğ, T. (2019). Gıdalarda Duyusal Değerlendirme. Sidaş Medya Ltd. şti.
Asha, P., Ramachandra, H. V., Somnath, S., Chaithra, Subramanga, S. G., Satheesha, T. Y. (2024). AI-Powered Recipe Creation. Acta Scientiae, 07(1), 486–495. https://doi.org/ 10.17648/acta.scientiae.6383
Avcılar, Ö. V., Yılmaz, E. (2023). The Effects of Different Slaughter Ages & Gender on Some Meat Quality Characteristics, Texture & Sensory Evaluation Values in Japanese Quails. Kvj, 16(3), 287–292. https://doi.org/10.30607/kvj.1318367
Ayçiçek, H. C., Esen, Z. N., Berktaş, S., Çam, M. (2024). Turuncu Havuç (Daucus Carota L.) Karotenoidleri ile Zenginleştirilmiş Kefir Üretimi. KFBD, 14(3), 1290–1300. https://doi.org/ 10.31466/kfbd.1452611
Aydın, Ç. M. (2024). Evaluation of Novel Plant-Based Milk Produced from Melon Kernel. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 11(22), 82–92. https://doi.org/10.54365/ adyumbd.1366487
Bağdat, E. Ş. Ilıkkan, K., Ö., (2024). Investigation of Microbiological, Physicochemical, & Sensory Properties of a Kefir Drink Fortified with Propolis. Çukurova Tarım Gıda Bil. Der., 39(1), 35–44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cutarim/ issue/85563/1341807
Balcı Torun, F., Ozdemir, F. (2021). Çilek Aromasının Depolama Kararlılığı Üzerine Püskürterek Kurutma Yöntemiyle Enkapsülasyon İşleminin Etkisi Ve Mikrokapsüllerin Model Gıdalarda Etkinliğinin Belirlenmesi. GIDA, 46(3), 751–765. https://doi.org/10.15237/ gida.GD21070
Başar, B., Kement, Ü., Güner, Ç. (2022). Üçüncü Nesil Kahve Demleme Yöntemlerinde Duyularin Rolü. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 6(2), 277–293. https://doi.org/ 10.32958/gastoria.1093593
Baylan, İ., Badem, A. (2023). Bazı Geleneksel Ürünlerin Mor Un ile Formüle Edilmesi ve Duyusal Analiz ile Değerlendirilmesi. KAD, 17, 197–207. https://doi.org/10.46250/ kulturder.1267884
Bekiş, P., Can, Ö. P. (2021). Peynır Altı Suyunun Kefirde Kullanım Olanakları. IJIEA, 5(1), 49–55. https://doi.org/10.46460/ijiea.922816
Bensaid, S., J-F., O., L., S. Adolphe, D. (2006). The effect of pattern construction on the tactile feeling evaluated through sensory analysis. The Journal of The Textile Institute, 97(2), 137–145. https://doi.org/10.1533/joti.2005.0146
Bi, J., Ennis, D. M. (2000). Statistical Models For The A‐Not A Method. Journal of Sensory Studies, 16, 215–237. Bratcher, C. L. (2013). Trained Sensory Panels. In The Science of Meat Quality (pp. 207–213). John Wiley & Sons. https://doi.org/10.1002/ 9781118530726.ch11
Briscione, J., Parkhurst, B. (2018). The Flavor Matrix The Art & Science of Pairing Common Ingredients to Create Extraordinary Dishes. Houghton Mıfflin Harcourt.
Budak, N. H. (2024). Gastronomide Fonksiyonel Bir Ürün: Vişne Sirkesi. TURAR, 13(1), 120–136. https://doi.org/10.7460/turar.1464192
Çakir, S. Y. (2010). Markaların Duyular Yoluyla Şekillenmesi: Duyusal Markalama. Erciyes İletişim Dergisi, 4(1), 39–62.
Çakmak, T., Sancak, Y. C. (2023). Determination of Biogenic Amine Formation, Microbiological & Sensory Changes in Carp (Cyprinus carpio L., 1758) Stored at Cold (4°C). Van Vet J, 34(1), 32–42. https://doi.org/10.36483/vanvetj.1209788
Califano, G., Zhang, T., Spence, C. (2024). Would you trust an AI chef? Examining what people think when AI becomes creative with food. International Journal of Gastronomy & Food Science, 37(April), 100973. https://doi.org/10.1016/ j.ijgfs.2024.100973
Campo, R., Rosato, P., Battisti, E. (2022). Multisensory analysis & wine marketing: systematic review & perspectives. British Food Journal, 124(10), 3274–3292. https://doi.org/ 10.1108/BFJ-03-2021-0222
Cankurtaran, T., K., Bilgiçli, N. (2024). Yumurtalı ve Yumurtasız Formüle Edilen Madımak (Polygonum cognatum) Tozu İlaveli Eriştelerin Fonksiyonel İçeriği ve Duyusal Özellikleri. NEU Fen Muh Bil Der, 6(1), 124–138. https://doi.org/10.47112/neufmbd.2024.37
Cansev, Z., Sabuncu, M., Gülkun, G., Ateş, M., Cansev, A., Şahan, Y. (2024). Enginar yan ürünleri ile zenginleştirilmiş bisküvilerin fizikokimyasal ve fonksiyonel özelliklerinin değerlendirilmesi. gidaveyem, 31, 1–11. https://doi.org/10.56833/ gidaveyem.1368324
Çimen, H., Kızılkaya, P., Sayın, B., Baltakesmez, D. A., Kırmacı, F. (2025). Goose Meat: Salting/drying effect on nutritional value, physicochemical & sensory properties. Gidaveyem, 33, 40–50. https://doi.org/10.56833/ gidaveyem.1620763
Civelek, P., Kotancılar, H. G., Seyyedcheraghi, K. (2024). Investigation of The Effect of Using Whole Wheat Flour & Different Additives in Bread Kadayif on Acrylamide & Hydroxymethyl Furfural (HMF). Gıda Bilimi ve Mühendisliği Araştırmaları, 3(1), 68–78. https://dergipark.org.tr/tr/pub/foodscience/issue/84026/1465804
Constantino, L. V., de Araujo, S. R., Suzuki Fukuji, A. S., Nogueira, A. F., de Lima Filho, R. B., Zeffa, D. M., Nicio, T. T., Oliveira, C., Azeredo Gonçalves, L. S. (2022). Post-harvest characterization & sensory analysis of Roma tomato cultivars under organic cultivation: A strategy using consumers & chefs. International Journal of Gastronomy & Food Science, 29(May). https://doi.org/10.1016/j.ijgfs.2022.100564
Çorapcı, B. (2021). Quality Of Black Scorpionfish (Scorpaena Porcus, Linnaeus 1758) Meat Cooked In Different Cooking Materials. GIDA, 46(6), 1415–1424. https://doi.org/10.15237/ gida.GD21115
Cover, S. (1936). a New Subjective Method of Testing Tenderness in Meat—the Paired‐Eating Method. Journal of Food Science, 1(3), 287–295. https://doi.org/10.1111/j.1365-2621.1936.tb17790.x
Cross, R. H. (1978). Training & testing of judges for sensory analysis of meat quality. Food Technol., 36, 48–54.
Danacıoğlu, D., Pekel, M. (2021). Utilization of Some Plant Based Wastes for a Possible Formulation of Tea Infusion. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 21(1), 122–129. https://doi.org/10.35414/ akufemubid.579032
Demirbüker Kavak, D., Akdeniz, B. (2023). Ayva Kabuğunun Diyet Lifi İle Zenginleştirilmiş Kurabiye Üretiminde Kullanılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(6), 1481–1487. https://doi.org/10.35414/ akufemubid.1269471
Donmez, A., Sahın, S. N., Cikrikci Erunsal, S. (2022). Impact Of Locust Bean Gum / Xanthan Gum Addition On New Generation Snack Design From Carob Fruit Byproducts. Gida, 47(4), 690–704. https://doi.org/10.15237/ gida.GD22034
Doty, R. L., Wylie, C., Potter, M. (2021). Validation of the Waterless Empirical Taste Test ( WETT ® ). September 2020, 864–873.
Duizer, L. M., Walker, S. B. (2015). The Application of Sensory Science to the Evaluation of Grain-Based Foods. In Encyclopedia of Food Grains: Second Edition (Vols. 3–4, pp. 144–153). Elsevier Inc. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-394437-5.00134-0
Dülger Altıner, D., Özdemir, G., Şahan, Y. (2021). Bazı Tıbbi Bitkilerle Zenginleştirilmiş Ekmeklerin Duyusal Özellikleri Ve Satın Alma Niyetine Etkisi. GIDA, 46(4), 767–784. https://doi.org/10.15237/gida.GD21044
Elibol, A., Teyin, G., İntepe, M. C., Arduzlar Kağan, D. (2025). Farklı Boza Çeşitlerinin Duyusal Özelliklerinin Kıyaslanması. A-GASTRO, 9(1), 147–157. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydingas/issue/90037/1520932
Elik, A., Özbek, H. N., Sever, M., Bulut, Ş. E., Işınay, B., Koçak Yanık, D., Dalgıç, A. C., Erdoğdu, F., Göğüş, F. (2022a). Kombine güneş enerjisi destekli hava ve sıcak hava destekli radyo frekans kurutma sistemiyle kurutulan kayısıların nem içeriği, tekstürel ve duyusal özellikleri üzerine depolamanın etkisi. gida ve yem, 27, 36–46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gidaveyem/issue/68545/1072262
Enciso-Martinez, Y., Sepúlveda-Moreno, C. O., González-Pérez, C. J., Ayala-Zavala, J. F. (2022). Statistical methods used for the sensory evaluation of food. In Advances in Mathematics Research. Volume 32 (pp. 61–83). Nova Science Publishers, Inc. https://www.scopus.com/ inward/record.uri?eid=2-s2.0-85141220853&partnerID=40&md5=5ca86c0992354041051c359affff664d
Enes, K., Yavuz, G., Ercik, C. (2022). Yöresel yemeklerin standardize edilmesi ve kabul edilebilirliğinin ölçülmesi; Mersin Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 249–263. https://doi.org/ 10.17494/ogusbd.1161347
Ennis, J. M., Jesionka, V. (2011). The Power Of Sensory Discrimination. Journal of Sensory Studies, 26, 371–382. https://doi.org/10.1111/j.1745-459X.2011.00353.x
Ercik, C. (2024a). Farklı peynir kombinasyonlarının San Sebastian Cheesecake’in duyusal özellikleri üzerindeki etkisi: Bir duyusal analiz çalışması. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 14(4), 1880–1900. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1522160
Ercik, C. (2024b). The Impact Of Using Different Yeast Species In Bread Production On Consumer Preferences: A Comparative Analysis Of Taste. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 76–93. https://doi.org/10.52122/ nisantasisbd.1436189
Ercik, C., Keskin, S. N. (2024a). Duyusal Analiz Kullanılarak Üçüncü Nesil Kahve Demleme Yöntemlerinde Tat Profili Belirleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 421–439. https://doi.org/10.17494/ ogusbd.1474314
Ercik, C., Yavuz, G., Enes, K. (2023). Sürdürülebilir Gastronomi Kapsamında Mersin Mutfağına Özgü Yöresel Tatlıların Standart Reçetelerinin ve Kabul Edilebilirliğinin Belirlenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13, 42–61. https://doi.org/ 10.30783/nevsosbilen.1291159
Ergün, H., Taner, G., Yiğit Çınar, A., Karagül Yuceer, Y. (2024). Physicochemical, Biochemical & Sensory Characterization Of Bee Bread From Bursa (Türkiye) Region. U. Arı. D.-U. Bee J., 24(2), 299–310. https://doi.org/10.31467/ uluaricilik.1522990
Eroğlu, B., Delik, E., Yıldırım, V., Özçelik, A. T., Tefon Öztürk, B. E. (2023). Investigation of Biochemical & Microbiological Effects of Prunus mahaleb in Fermented Tea Beverage. J. Inst. Sci. & Tech., 13(3), 1600–1612. https://doi.org/ 10.21597/jist.1223639
Eroğlu, Z., Özdemir Orhan, N. (2024). Zeytinyağı oleojelinin şortening ikame maddesi olarak kullanılmasının kekin kalite özellikleri üzerine etkisinin belirlenmesi. Food Health, 10(1), 40–51. https://doi.org/10.3153/FH24004
Ersoy, B., Baysal, G., Ceyhan, T. (2024). Farklı Yöntemlerle Kurutulmuş Meyve Tozlarının Antioksidan ve Duyusal Özelliklerinin Belirlenmesi. Aydın Gastronomy Dergisi, 8(1), 95–107. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ aydingas/issue/82777/1301850
Ersus, S., Çetiner, M., Hayatioğlu, N., Hepçimen, A. Z. (2021). Production of pomegranate snacks as affected by different pre-treatments. Journal of Agriculture Faculty of Ege University, 58(1), 17–24. https://doi.org/10.20289/zfdergi.723460
Ersus, S., Hepçimen, A. Z. (2021). Effects of different formulations on quality of pomegranate pestil. Journal of Agriculture Faculty of Ege University, 58(1), 9–15. https://doi.org/10.20289/ zfdergi.715125
Espinaco, B. Y., Niizawa, I., Cuffia, F., Zorrilla, S. E., Sihufe, G. A. (2025). Astaxanthin & chia oil encapsulated in gel beads: Evaluation of the impact of their addition in a commercial yogurt by a consumer-based sensory analysis. International Dairy Journal, 160(September 2024), 106080. https://doi.org/10.1016/j.idairyj.2024.106080
Fidan, Z., Aktaş, K. (2025). Improvement of bread kadayıf formulation with wheat germ addition & different fermentation methods. NÖHÜ Müh. Bilim. Derg., 14(1), 132–140. https://doi.org/10.28948/ngumuh.1560845
Fırat, M. Ç., Çetin, B. (2024). Geleneksel Yoğurtlardan Yoğurt Bakterilerinin İzolasyonu ve İzole Edilen Bakterilerin Yoğurt Nitelikleri Üzerine Etkisi. Gıda Bilimi ve Mühendisliği Araştırmaları, 3(2), 123–129. https://dergipark.org.tr/tr/pub/foodscience/issue/87560/1559984
Gargacı Kınay, A., Duyar, H. A. (2021). Grissini Üretiminde Gıda Takviyesi Olarak Deniz Yosunu (Spirulina) Kullanılmasının Duyusal ve Fiziksel Değerlendirilmesi. Gastroia: Journal of Gastronomy & Travel Research, 5(3), 464–470. https://doi.org/10.32958/gastoria.961742
Gasaway, J. M., Lindsay, R. C. (1979). Flavor evaluation of milk held in returnable Lexan® polycarbonate resin containers after commercial usage. Journal of Dairy Science, 62(6), 888–891.
Güleç, U. T. (2023). Duyusal Markalama Yaklaşımının Bibliyometrik Analiz İle İncelenmesi. International Review of Economics & Management, 11(1), 35–56. https://doi.org/ 10.18825/iremjournal.1272720
Gün, A., Akcan, T. (2024). Tarhana Hamurundan Farklı Formülasyonlarda Hazırlanan Ekmeklerin Duyusal Analizi ve Satın Alma Niyetinin Belirlenmesi. International Journal of Pure & Applied Sciences, 10(1), 261–275. https://doi.org/ 10.29132/ijpas.1476249
Güneş, E., Erçetin, H. K. (2022). Evaluation of the Effect of Chitosan-Based Edible Film & Coating Material on Dried Mulberry. Osmaniye Korkut Ata Ü Fen Bil. Ens. Dergisi, 5(2), 885–896. https://doi.org/10.47495/okufbed.1001005
Hanson, J. E., Kendall, D. A., Smith, N. F., Hess, A. P. (1983). The missing link: correlation of consumer & professional sensory descriptions. Beverage World, 102, 108–116.
Harmankaya, S., Akalın, E. B., İşbaralı, K. (2022a). The effect of packaging material on some quality properties & shelf life of yoğurt. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26(2), 228–236. https://doi.org/10.29050/harranziraat.1011541
Hepçimen, A. Z., Ersus, S. (2021). Effects of different formulations on quality of pomegranate pestil. Journal of Agriculture Faculty of Ege University, 58(1), 9–15. https://doi.org/10.20289/ zfdergi.715125
International Standart Agency. (2017). ISO 6658-2017-07 Sensory analysis — Methodology — General guidance.
Jaumbocus, W. B., Neergheen, V. S., Cheeneebash, J., Yagnik, D., Baboolall-Ramful, D. (2024). Novel infusions from underutilized exotic fruits: Sensory Analysis & Consumer Acceptance. International Journal of Gastronomy & Food Science, 38(September), 101014. https://doi.org/10.1016/j.ijgfs.2024.101014
Jones, L. V, Peryam, D. R., Thurstone, L. L. (1955). Development of a scale for measuring soldiers’ food preferences.
Kacmaz, S., Altıok, E. (2024). Chemical Profile & Antioxidant Activity of Giresun Quality Hazelnut Skin. KFBD, 14(3), 1431–1443. https://doi.org/ 10.31466/kfbd.1472346
Kanca, N. (2024). Yoğurt Suyu Kullanımının Yağsız Ayranın Bazı Özellikleri Üzerine Etkisi. GIDA, 49(6), 1126–1137. https://doi.org/10.15237/gida.GD24097
Kanca, N., Altınay, C., Albayrak Delialioğlu, R. (2023). Farkli Oranlarda Peyniralti Suyu Ve Süt Bazli Fermente İçeceklerin Bazi Özellikleri. Gida, 48(1), 38–49. https://doi.org/10.15237/ 10.15237/gida.GD22103
Kanca, N., Doğan Özsungur, E., Gürsoy, A., Altınay, C., Albayrak Delialioğlu, R. (2022). Farklı Oranlarda Yayıkaltı Tozu Kullanılarak Üretilen Dondurmaların Bazı Özellikleri. GIDA, 47(4), 591–603. https://doi.org/10.15237/ gida.GD22037
Karataşoğlu, E., Demirel, E., Şahin, T., Berktaş, S., Çam, M. (2021). Kalorisi azaltılmış mor reyhan soğuk çayı üretimi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(2), 163–171. https://doi.org/ 10.29050/harranziraat.798081
Karimidastjerd, A., Geçici, H. B., Duran, D., Ercan, E., İldan, L., Pehlivan, Z. E., Toker, Ö. S., Maraşlı, S. (2025). Glutensiz maş fasulyesi krakerlerinin formülasyonu ve fiziko-kimyasal özellikleri. gidaveyem, 33, 10–20. https://doi.org/ 10.56833/gidaveyem.1600530
Kemp, S. E., Hort, J., Hollowood, T. (2018). Descriptive Analysis in Sensory Evaluation. In Sustainability (Switzerland) (first). Wiley & Sons. http://scioteca.caf.com/bitstream/handle/123456789/1091/RED2017-Eng-8ene.pdf?sequence=12&isAllowed=y%0Ahttp://dx.doi.org/10.1016/j.regsciurbeco.2008.06.005%0Ahttps://www.researchgate.net/publication/305320484_SISTEM_PEMBETUNGAN_TERPUSAT_STRATEGI_MELESTARI
Kılınç, B., Bulat, F. N., Demir Atalay, S. (2021). Farklı Baharatlar Kullanılarak Üretilen Kalamar Esaslı Atıştırmalıkların Duyusal Değerlendirmesi. Acta Aquat. Turc., 17(1), 146–158. https://doi.org/10.22392/actaquatr.770637
Kırmaz, C., Kınık, Ö., İçier, F. (2023). Determination of rheological properties of kefir produced with buffalo milk & other milk mixtures. Journal of Agriculture Faculty of Ege University, 60(1), 37–51. https://doi.org/ 10.20289/zfdergi.1120746
Kock, H. L. (2018). Sensory evaluation, an important tool for understanding food & consumers. In Encyclopedia of Food Security & Sustainability (pp. 546–549). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-100596-5.22417-7
Kolcuoğlu, G., Halkman, A. K. (2021b). Çeşitli Bitkisel Ekstraktlar Ve Kombinasyonlarının Köftede Antimikrobiyel Etkisinin Araştırılması. GIDA, 46(5), 1092–1104. https://doi.org/ 10.15237/gida.GD21084
Kovuk, Ş. Ş., Duran, Z., Eskigün, S., Öztürk, K., Sarıtepe, Y., Nalçacı, S., Durmaz, G., Çalışkan, M. (2024). Kayısı Çekirdeğinden Kahve Üretimi ve Elde Edilen Kahvenin Bazı Özelliklerinin Araştırılması. Meyve Bilimi, 11(2), 100–109. https://doi.org/10.51532/meyve.1577171
Köstekli, B., Yavuz, F., Erdem, M., Keskin, İ., Eyuboğlu, A. (2021). Doğal ve Mekanik Yöntemlerle Kurutularak Farklı Şekillerde Paketlenen Hamsi Balıklarında (Engraulis encrasicolus L., 1758) Kalite Değişimlerinin Belirlenmesi. KSU J. Agric Nat., 24(1), 156–164. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.743235
Köten, M. (2024). Karpuz Çekirdeği Unu İkameli Besleyici Bisküvi Üretimi. GIDA, 49(2), 284–298. https://doi.org/10.15237/gida.GD23113
Kumar, J. (2024). Mapping the field of sensory marketing: a comprehensive bibliometric analysis. Global Knowledge, Memory & Communication.
Kurt, E., Levent, H. (2023). Ultrason destekli çimlendirilmiş maş fasulyesi ununun tarhana kalitesine etkileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 27(4), 531–544. https://doi.org/ 10.29050/harranziraat.1360809
Larson-Powers, N., Pangborn, R. M. (1978). Descriptive Analysis Of The Sensory Properties Of Beverages & Gelatins Containing Sucrose Or Synthetic Sweeteners. Journal of Food Science, 43(1), 47–51.
Lawless, H. T. (2013). Quantitative Sensory Analysis. In Quantitative Sensory Analysis: Psychophysics, Models & Intelligent Design. Wiley. https://doi.org/10.1002/9781118684818
Lawless, H. T., Heymann, H. (2010). Sensory Evaluation of food: Priciples & practises. In Springer Science & Business Media. https://doi.org/10.1038/167029a0
Lee, S.-Y., Allgeyer, L., Neely, E., Kreger, J. (2012). Sensory analysis of fruit & fermented fruit product flavors. In Handbook of Plant-Based Fermented Food & Beverage Technology, Second Edition (pp. 165–178). CRC Press. https://doi.org/ 10.1201/b12055
Levent, O., Yüksel, F. (2022). Karabuğday (Fagopyrum Esculentum) Unu İle Zenginleştirilmiş Dut Pestillerinin Bazi Fiziko-Kimyasal, Renk, Biyoaktif Ve Duyusal Özelliklerinin Araştirilmasi. KSU J. Eng. Sci., 25(4), 714–723. https://doi.org/10.17780/ ksujes.1160294
Mazı, B. G., Yılmaz, Y. (2024a). Nutritional, Textural, Color & Sensory Characteristics of Chips with Hazelnut Flour & Skin: Effects of Baking Conditions & Substitution Levels. Çukurova Tarım Gıda Bil. Der., 39(2), 336–351. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cutarim/issue/89436/1562459
Meilgaard, M., Civille, G. V., Carr, B. T. (2007). Sensory Evaluation Techiques (Fourth). CRC Press Taylor & Francis Group.
Meral, R. (2022). Effect of Mulberry Fortification on Functional, Physical & Sensory Properties of Gluten-free Muffin. YYUFBED, 27(3), 557–569. https://doi.org/10.53433/yyufbed.1090898
Naji, A., Berktaş, S., Çam, M. (2021). Hibiskus (Hibiscus sabdariffa L.) Ekstraktı Tozu ile Soğuk Çay Üretimi: Antioksidan Aktivite ve Duyusal Özellikler. EJOSAT, 31, 831–836. https://doi.org/10.31590/ejosat.991763
Nilsen, A., Rødbotten, M., Prusa, K., Fedler, C. (2015). Handbook of Fermented Meat & Poultry. In F. Toldrá, Y. H. Hui, I. Astiasarán, J. G. Sebranek, R. Talon (Eds.), Antimicrobial Agents & Chemotherapy (Second). Wiley Blackwell.
Ok, S., Yılmaz, E. (2024). Üç Boyutlu (3d) Baskı Tekniğiyle Elma Ve Havuç Suyu Bazlı Ürünlerin Üretimi Ve Karakterizasyonu. GIDA, 49(4), 714–729. https://doi.org/10.15237/gida.GD24029
Okay, S. (2024). Duyusal Pazarlama Üzerine Yapılan Çalışmaların Vosviewer İle Bibliometrik Analizi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 47, 888–914. https://doi.org/10.14520/adyusbd.1415853
Olum, E., Ata, H., Uzun, A., Sönmez, E. (2025). Stevia Rebaudiana Ekstrakti İle Tatlandirilmiş Vegan Dondurmanin Fiziksel Ve Duyusal Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi. GIDA, 50(1), 74–86. https://doi.org/10.15237/gida.GD24035
Öner, M. D., Durusoy, M., Öner, M. E. (2024). Effect of some additional ingredients on quality & sensorial characteristics of spreadable carob molasses. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 28(2), 248–257. https://doi.org/10.29050/ harranziraat.1472726
Ovayurt, Ç., Söylemezoğlu, G. (2023). Türkiye’de Ticari Boyutta Salamuralık Olarak Kullanılan Asma Yapraklarının Fiziksel, Duyusal Ve Kalite Özellikleri Açısından Değerlendirilmesi. Bahçe, 52, 462–468. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ bahce/issue/75123/1257911
Özçelik, M. M., Duman, B., Özkan, G. (2022). Organik Pekmezlerden Jeli Şeker Üretimi. MBTD, 10(2), 371–379. https://doi.org/10.21923/ jesd.1005198
Özdemir, G., Dülger Altıner, D., Şahan, Y. (2021). Bazı Tıbbi Bitkilerle Zenginleştirilmiş Ekmeklerin Duyusal Özellikleri Ve Satın Alma Niyetine Etkisi. GIDA, 46(4), 767–784. https://doi.org/10.15237/gida.GD21044
Özer, O. (2024). Gastronomi ve av turizmi: farklı pişirme yöntemleri uygulanmış yabani tavşan (lepus europaeus) av etinin duyusal özelliklerinin etkisinin belirlenmesi. TO&RE, 6(2), 346–354. https://doi.org/10.53601/tourismandrecreation.1466172
Özgür, M., Uçar, A. (2023). Effect of D-Allulose Use as a Sugar Substitute on Some Physicochemical, Textural & Sensory Properties of Cakes. Akademik Gıda, 21(3), 220–232. https://doi.org/10.24323/akademik-gida.1382915
Özkaya, F. D., Güner, D., Akbıyuk, T., Siner, N. (2022). Vegan Diyeti Kapsamında Geliştirilen Kurabiye Ve Tüketici Algısı. Gastroia: Journal of Gastronomy & Travel Research, 6(1), 48–60. https://doi.org/10.32958/gastoria.978102
Öztürk, Ş. (2023). Rebaudiosit A Kullanılarak Düşük Şekerli Portakal Marmelatı Üretimi ve Duyusal Özellikleri. Akademik Gıda, 21(1), 57–69. https://doi.org/10.24323/akademik-gida.1274035
Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Boutron, I., Hoffmann, T. C., Mulrow, C. D., Shamseer, L., Tetzlaff, J. M., Akl, E. A., Brennan, S. E., Chou, R., Glanville, J., Grimshaw, J. M., Hróbjartsson, A., Lalu, M. M., Li, T., Loder, E. W., Mayo-Wilson, E., McDonald, S., … Moher, D. (2021). The PRISMA 2020 statement: an updated guideline for reporting systematic reviews. BMJ, 372, n71. https://doi.org/10.1136/bmj.n71
Pala, K. (2023). Unutulmaya Yüz Tutmuş Yöresel Amasya Yemeklerinin Duyusal Analizle Değerlendirilmesi. 19maysbd, 4(3), 197–208. https://doi.org/10.52835/19maysbd.1356839
Pangborn, R. M. (1964). Sensory evaluation of foods: A look backward & forward. Food Technol, 18(9), 63–67. Peryam, D. R., Haynes, J. G. (1957). Prediction of soldiers’ food preferences by laboratory methods. Journal of Applied Psychology, 41(1), 2–6. https://doi.org/10.1037/h0047333
Peryam, D. R., Swartz, V. W. (1950). Measurement of sensory differences. Food Technol, 4(1), 390–395.
Pfenninger, H. B. (1979). Methods of quality control in brewing. Schweizer Brauerei-Rundschau, 90, 121. Popper, R., Kroll, J. J. (2005). Issues & viewpoints conducting sensory research with children. Journal of Sensory Studies, 20(1), 75–87. https://doi.org/ 10.1111/j.1745-459X.2005.00007.x
Prizma statement. (2020). Prizma Checklist. https://www.prisma-statement.org/prisma-2020 Purssell, E., McCrae, N. (2013). How to perform a systematic Literature Review. In Best Practice & Research: Clinical Rheumatology (Second, Vol. 27, Issue 2). Springer. https://doi.org/10.1016/ j.berh.2013.02.001
Rathee, R., Monika, Rajain, P. (2024). Mapping the Evolution of Sensory Marketing: A Bibliometric Analysis. IMIB Journal of Innovation & Management, 3(1). https://jim.imibh.edu.in/ pages/table-of-contents/fulltext/?id=86&title=Mapping+the+Evolution+of+Sensory+Marketing:+A+Bibliometric+Analysis
Ray, B., DeLong, K. L., Jensen, K., Burns, S., Luckett, C. (2024). Consumer preferences for foods with varying best if used-by dates: An experimental auction & sensory evaluation analysis. Food Policy, 125(April), 102650. https://doi.org/10.1016/j.foodpol.2024.102650
Rutledge, K. P., Hudson, J. M. (1990). Sensory evaluation: method for establishing & training a descriptive flavor analysis panel. Food Technology (Chicago), 44(12), 78–84.
Sağun, E., Ekici, K., Sancak, H., Yörük, İ., Duyar, H. A. (2024). Dondurularak muhafaza edilen Van Gölü inci kefalinde (Chalcalburnus tarichi, Pallas 1811) ambalajlamanın ve muhafaza süresinin kalite değişiklikleri üzerine etkisi. Dicle Üniv Vet Fak Derg, 17(2), 178–186. https://doi.org/10.47027/duvetfd.1556027
Sağun, E., Ekici, K., Sancak, H., Yörük, İ., Duyar, H. A. (2024). Farklı Şekillerde İşlenerek Soğukta (+4 °C) Muhafaza Edilen İnci Kefalinde (Chalcalburnus tarichi, Pallas 1811) Muhafaza Süresince Meydana Gelen Kalite Değişiklikleri. Van Vet J, 35(3), 173–183. https://doi.org/10.36483/vanvetj.1513376
Saint-Denis, C. Y. (2018). Consumer and Sensory Evaluation Techniques how to Sence Successful Products. Oxford: Wiley & Sons,
Saraç, M. G. (2021). Bitkisel ve Hayvansal Proteinlerin Eriştenin Tekstürel ve Duyusal Özelliklerine Etkisi. Çukurova Tarım Gıda Bil. Der., 36(1), 23–26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ cutarim/issue/63288/866100
Sayın, B., Çimen, H., Kızılkaya, P., Alp Baltakesmez, D., Kırmacı, F. (2025). Goose Meat: Salting/drying effect on nutritional value, physicochemical & sensory properties. Gidaveyem, 33, 40–50. https://doi.org/10.56833/ gidaveyem.1620763
Sedefoğlu, S., Ortakcı, F., Sert, S. (2022). Enkapsüle Edilmiş ve Serbest Formda Probiyotik Lactobacillus acidophilus ATCC 4356 Suşunun Dondurma Depolama Periyodunda Stabilitesinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53(1), 14–23. https://doi.org/ 10.17097/ataunizfd.913445
Serin, S., Yılmaz, B. B. (2023). Yeni Geliştirilmiş Tam Tahıl Çerezinin Kahvaltıya Alternatif Olma Potansiyelinin Araştırılması. KFBD, 13(4), 1595–1603. https://doi.org/10.31466/kfbd.1324003
Sevinç Üzümcü, S., Güneyli, A., Koyuncu, M. A., Onursal, C. E. (2022). Atmosfer kontrollü modül sisteminin soğukta muhafaza süresince sultani çekirdeksiz üzüm çeşidinde meyve kalitesi ve SO2 kalıntısı üzerine etkisi. Akademik Ziraat Dergisi, 11(2), 223–234. https://doi.org/10.29278/ azd.1128799
Shavakhi, F., Rahmani, A., Moradi, P. (2021). Characterization of Iranian Olive Oils based on Biophenolic Minor Polar Compounds & their Contribution to Organoleptic Properties. YYU J AGR SCI, 31(2), 365–376. https://doi.org/10.29133/yyutbd.880140
Siddaway, A. P., Wood, A. M., Hedges, L. V. (2019). How to Do a Systematic Review: A Best Practice Guide for Conducting & Reporting Narrative Reviews, Meta-Analyses, & Meta-Syntheses. Annual Review of Psychology, 70, 747–770. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010418-102803
Stampanoni, C. R. (1993). The quantitative flavor profiling technique. Perfumer & Flavorist, 18(6), 19–24. Stone, H., Bleibaum, R. N., Thomas, H. A. (2012). Sensory Evaluation Practices. In Sensory Evaluation Practices (Fourth Edi). Elsevier Inc. http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/B9780123820860000091
Sung Eun Choi. (2013). Sensory Evaluation. In S. Edelstein (Ed.), Food Science: An Ecological Approach (pp. 83–106). Jones & Bartlett Learnin. LLC. https://doi.org/10.1016/B0-12-369397-7/00561-6
Sürengil, G., B., Ş., İzci, L., Umut, F. (2023). Farklı Ağaç Talaşları ile Dumanlamanın Türk Somonunun Duyusal ve Mikrobiyolojik Kalitesine Etkileri. Acta Aquat. Turc., 19(3), 266–276. https://doi.org/10.22392/actaquatr.1227116
Şahi̇n, E. (2022). A bibliometric overview of the International Journal of Gastronomy & Food Science: To where is gastronomy research evolving? International Journal of Gastronomy & Food Science, 28(April), 1–11. https://doi.org/ 10.1016/j.ijgfs.2022.100543
Şen, C., Doğan, M. A., Yuceer, Y. (2023). Teneke Tulum Peynirlerinin Bazı Fizikokimyasal ve Duyusal Özelliklerinin Belirlenmesi. GIDA, 48(6), 1160–1171. https://doi.org/10.15237/ gida.GD23048
Teyin, G., Elibol, A., İntepe, M. C., Arduzlar Kağan, D. (2025). Farklı Boza Çeşitlerinin Duyusal Özelliklerinin Kıyaslanması. A-GASTRO, 9(1), 147–157. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydingas/issue/90037/1520932
Tiribolulu, T., Ayhan, Z. (2023). Etilen Tutucu İçeren Aktif Ambalajlamanın Ve Depolama Sıcaklığının Kiraz Domatesin Hasat Sonrası Kalitesi Üzerine Etkileri. GIDA, 48(5), 934–951. https://doi.org/10.15237/gida.GD23042
Torçuk, A. İ., Uysal Seçkin, D. G., Candar, S., Bal, E. (2022). Yeni Islah Edilen Tekirdağ Sultanı Üzüm Çeşidinin Soğukta Depolamaya Uygunluğunun Belirlenmesi. RTEU-JSE, 3(2), 77–90. https://doi.org/10.53501/rteufemud.1175629
Türkmen, F. U., Eren, B., Bayoğlu, E. B., İşbilir, S. (2024). Yeni Bir Ürün: RAOH Icetea. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri, 7(1), 25–33. https://doi.org/10.55257/ethabd.1366460
Türkmen, F. U., Gezer, M. M., Paksoy, M., Atçı, F. R., Almas, R. (2022). Çikolata ile zenginleştirilmiş portakal sularının bazı kalite parametrelerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(1), 42–53. https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.928021
Uçan Kayaalp, B. Z., Bakan, R., Metin, E., Savaş, E. (2023). Küresel Bir Restoranda Servis Edilen Bitki Bazlı ve Et Bazlı Burgerlerin Tercih Edilebilirliklerinin Karşılaştırılması. ATRSS, 6(1), 30–46. https://doi.org/10.53353/atrss.1194353
Urgancı. U, Isık, F. (2021). Quality Characteristics of Biscuits Fortified with Pomegranate Peel. Akademik Gıda, 19(1), 10–20. https://doi.org/ 10.24323/akademik-gida.927462
Uyanık, B. (2024). Tüketici Beğeni testi. In F. D. Özkaya (Ed.), Gastronomide Ürün Geliştirme ve Duyusal Analiz (pp. 153–182). Nobel Yayınevi.
Uzun, P., Özünal, A. E., Başkaya, H., Doğan, N., Gülay, S. M., Hantal, B., Barla Demirkoz, A. (2022). Investigation Of Flavour Permanence Of Strawberry & Watermelon Flavoured Chewing Gums By Using Retronasal Aroma Trapping Device & Sensory Analysis Techniques. GIDA, 47(3), 408–419. https://doi.org/10.15237/ gida.GD21139
Üçok Alakavuk, D., Tosun, Ş. Y., Can Tunçelli, İ. (2021). Immediate Effect Of Different Pasteurization Temperatures (50°C & 70°C) On The Quality Parameters Of Shrımp (Parapenaeus Longirostris). GIDA, 46(5), 1205–1217. https://doi.org/10.15237/gida.GD21103
Üner, E. H., Durlu-özkaya, F. (2022). Natural Monosodium Glutamate in Geographically Indicated Cheeses in Turkey. A-GASTRONOMY, 6(2), 219–226. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydingas/issue/70799/1063497
Varol Avcılar, Ö., Yılmaz, E. (2023). The Effects of Different Slaughter Ages & Gender on Some Meat Quality Characteristics, Texture & Sensory Evaluation Values in Japanese Quails. Kvj, 16(3), 287–292. https://doi.org/10.30607/kvj.1318367
Vie, A., Gulli, D., O’Mahony, M. (1991). Alternative Hedonic Measures. Journal of Food Science, 56(1), 1–5. https://doi.org/10.1111/ j.1365-2621.1991.tb07960.x
Yaralı, K., İnanç, A. L. (2023). Comparison of Novel & Conventional Techniques for Tarhana Production. Akademik Gıda, 21(1), 27–37. https://doi.org/10.24323/akademik-gida.1273998
Yavuz, F., Erdem, M. E., Köstekli, B., Keskin, İ., Eyuboğlu, A. (2021). Doğal ve Mekanik Yöntemlerle Kurutularak Farklı Şekillerde Paketlenen Hamsi Balıklarında (Engraulis encrasicolus L., 1758) Kalite Değişimlerinin Belirlenmesi. KSU J. Agric Nat., 24(1), 156–164. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.743235
Yıldız, P., O., Arslan, G. (2022). Keten ve Çiya Tohumu ile Zenginleştirilmiş Yayın Balığı (Siluris glanis) Köftelerinin Bazı Kalite Kriterlerinin Araştırılması. Acta Aquat. Turc., 18(3), 369–383. https://doi.org/10.22392/actaquatr.1076740
Yıldız, P. O., Güven, T., Arslan, G. (2023). Assessing Quality Changes in Carp Fish Meatballs Enriched with Different Mustard Oil Levels. The Trout Journal of Atatürk University, 1(2), 1–6. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjau/issue/81906/1384941
Yoldaş, Ö., Toraman, C. C., Tensoy, İ., Karakaya, S. (2021). Enhanced Bioaccessibility By Extrusion Process & Quality Parameters Of Red Pepper Pulp Added Extrudates. GIDA, 47(1), 15–24. https://doi.org/10.15237/gida.GD21131

There are 141 citations in total.

Details

Primary Language	Turkish
Subjects	Food Sciences (Other)
Journal Section	Articles
Authors	Kemal Enes 0000-0003-3488-314X
Publication Date	October 15, 2025
Submission Date	May 13, 2025
Acceptance Date	September 28, 2025
Published in Issue	Year 2025 Volume: 50 Issue: 5

Cite

APA	Enes, K. (2025). DERGİPARK’TA YAYINLANAN DUYUSAL ANALİZ ÇALIŞMALARININ SİSTEMATİK İNCELEMESİ: YÖNTEMLER, UYGULAMALAR VE EĞİLİMLER. Gıda, 50(5), 855-882. https://doi.org/10.15237/gida.GD25062
AMA	Enes K. DERGİPARK’TA YAYINLANAN DUYUSAL ANALİZ ÇALIŞMALARININ SİSTEMATİK İNCELEMESİ: YÖNTEMLER, UYGULAMALAR VE EĞİLİMLER. The Journal of Food. October 2025;50(5):855-882. doi:10.15237/gida.GD25062
Chicago	Enes, Kemal. “DERGİPARK’TA YAYINLANAN DUYUSAL ANALİZ ÇALIŞMALARININ SİSTEMATİK İNCELEMESİ: YÖNTEMLER, UYGULAMALAR VE EĞİLİMLER”. Gıda 50, no. 5 (October 2025): 855-82. https://doi.org/10.15237/gida.GD25062.
EndNote	Enes K (October 1, 2025) DERGİPARK’TA YAYINLANAN DUYUSAL ANALİZ ÇALIŞMALARININ SİSTEMATİK İNCELEMESİ: YÖNTEMLER, UYGULAMALAR VE EĞİLİMLER. Gıda 50 5 855–882.
IEEE	K. Enes, “DERGİPARK’TA YAYINLANAN DUYUSAL ANALİZ ÇALIŞMALARININ SİSTEMATİK İNCELEMESİ: YÖNTEMLER, UYGULAMALAR VE EĞİLİMLER”, The Journal of Food, vol. 50, no. 5, pp. 855–882, 2025, doi: 10.15237/gida.GD25062.
ISNAD	Enes, Kemal. “DERGİPARK’TA YAYINLANAN DUYUSAL ANALİZ ÇALIŞMALARININ SİSTEMATİK İNCELEMESİ: YÖNTEMLER, UYGULAMALAR VE EĞİLİMLER”. Gıda 50/5 (October2025), 855-882. https://doi.org/10.15237/gida.GD25062.
JAMA	Enes K. DERGİPARK’TA YAYINLANAN DUYUSAL ANALİZ ÇALIŞMALARININ SİSTEMATİK İNCELEMESİ: YÖNTEMLER, UYGULAMALAR VE EĞİLİMLER. The Journal of Food. 2025;50:855–882.
MLA	Enes, Kemal. “DERGİPARK’TA YAYINLANAN DUYUSAL ANALİZ ÇALIŞMALARININ SİSTEMATİK İNCELEMESİ: YÖNTEMLER, UYGULAMALAR VE EĞİLİMLER”. Gıda, vol. 50, no. 5, 2025, pp. 855-82, doi:10.15237/gida.GD25062.
Vancouver	Enes K. DERGİPARK’TA YAYINLANAN DUYUSAL ANALİZ ÇALIŞMALARININ SİSTEMATİK İNCELEMESİ: YÖNTEMLER, UYGULAMALAR VE EĞİLİMLER. The Journal of Food. 2025;50(5):855-82.

Download Cover Image

Article Files

Full Text