OF-ÇAYKARA BÖLGESİ İSLÂM ÂLİMLERİNİN DİN ANLAYIŞI: MEHMET RÜŞTÜ ÂŞIKKUTLU, HASAN RÂMİ YAVUZ VE MUSTAFA CANSIZ ÖRNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 9, 64 - 81, 01.01.2016

Hızır Hacıkeleşoğlu

Öz

Bu çalışmada, mikro toplumsal yapı bağlamında Of-Çaykara bölgesi İslâm âlimlerinin din anlayışları ve sosyo-kültürel yapıya etkileri açıklanarak Cumhuriyet dönemi din anlayışı tipolojilerini ortaya çıkarma hedeflenmiştir. Örneklem grubu olarak Cumhuriyet döneminde yaşamış, bölge içerisinde yetişmiş ve Diyanet bünyesinde çalışmış üç dini kişilik olan Mehmet Rüştü Âşıkkutlu, Hasan Râmi Yavuz ve Mustafa Cansız seçilmiştir.

Çalışmada ilk olarak Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçişte din âlimleri ve toplum üzerindeki değişmeler ele alınmıştır. İkinci bölümde ise din âlimlerinin din anlayışları ile makro toplumsal ve mikro-yerel dini-sosyal bağlam arasındaki ilişki ve etkileşim incelenmiştir. Bu şekilde karşılaştırmalı bir analiz yapılarak bu analizden hareketle bir tipoloji denemesi ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Of-Çaykara Bölgesi, Din Anlayışı, Din Âlimi

Kaynakça

• AKYÜZ, Niyazi (2012), “Kültür ve Din”, AKYÜZ, Niyazi, ÇAPÇIOĞLU İhsan (ed), Din Sosyolojisi El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları. ALBAYRAK, Hâşim (2008), Oflu Hoca Kavramını Oluşturan Din Adamları, İstanbul, Sahhaflar Kitap Sarayı. CEBECİ, Suat (2005), Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi, Ankara, Akçağ Yayınları. ÇETİN, Ensar (2012), Akademik Dini Bilgi ve Toplum, İstanbul, Rağbet Yayınları. ÇİFTÇİ, Adil (2012), Sosyolojiye Giriş ya da Bir Özgürlük Tarzına Çağrı, Ankara, Ankamat Matbaacılık İvedik. DEMİR, Ahmet İshak (2004), Cumhuriyet Dönemi Aydınlarının İslâm’a Bakışı, İstanbul, Ensar Neşriyat. GENCER, Bedri (2012), İslâm’da Modernleşme, Ankara, Doğu Batı Yayınları. GÜNAY, Ünver (2011), Din Sosyolojisi, İstanbul, İnsan Yayınları. KARAKAŞ, Ömer (2014), “Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Yönetimin Din Görevlilerinden Beklentileri ve Din Görevlilerinin İnkılâplar Karşısındaki Tutumu, Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (3). KURTKAN, Âmiran (1974), Genel Sosyoloji, İstanbul, Fakülteler Matbaası. KÜÇÜKCAN, Talip (2005), “Modernleşme ve Sekülerleşme Bağlamında Din, Toplumsal Değişme ve İslâm Dünyası”, İslam Araştırmaları Dergisi, 13, 109-128. MARDİN, Şerif (2010), “Siyasal ve Sosyal Bilimler”, (Der: Mümtaz’erTürköne, Tuncay Önder), İstanbul, İletişim Yayınları. MARDİN, Şerif (2010), “Türkiye’de Din ve Siyaset”, (Der: Mümtaz’erTürköne, Tuncay Önder), İstanbul, İletişim Yayınları. MARDİN, Şerif (2011), “Türkiye İslâm ve Sekülarizm” (Çev: Elçin Gen, Murat Bozlu Olcay), İstanbul, İletişim Yayıncılık. ÖZBOLAT, Abdullah (2012), “Bir Ulus Yaratmak: Erken Dönem Cumhuriyet Romanında Din Adamının Temsili, TurkishStudies, 7 (4). Arş. Gör. Hızır HACIKELEŞOĞLU Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2016/5, c. 5, sayı: 9 82 ŞAHİNGERİ AYDIN (2006), Modernizm ve İslâmiyetin Kadın Anlayışlarının Karşılaştırılması, (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. TÜRKDOĞAN, Orhan (2002), Osmanlı’dan Günümüze Türk Toplum Yapısı, İstanbul, Çamlıca Yayınları. ÜLKEN, Hilmi Ziya (1969), Sosyoloji Sözlüğü, İstanbul, MEB Talim ve Terbiye Dairesi Yayınları. YAKA, Aydın (2011), “Sosyal Değişme Türk Modernleşmesi”, İstanbul, Gündoğan Yayınları.