Fârâbî, Nasîruddin et-Tûsî ve Kınalızâde Ali’de Nevâbit Kavramı

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 23, 130 - 12, 15.01.2023

Özkan Kerimoğlu

Öz

İslam düşünce tarihinde siyaset, terim olarak ilk önce devlet yönetme sanatı, devlet işlerinin yönetimi, bürokrasi ve idareyle ilgili genel işler anlamında kullanılmıştır. Şehir ve devlet yönetimi söz konusu olunca siyaset terimi akla gelmektedir. Bu terimin siyaset felsefesi şeklinde İslâm kültürüne kazandırılmasında Fârâbî’nin büyük etkisi olmuştur. Bu yüzden haklı olarak İslâm siyaset felsefe geleneği Fârâbî okunmadan anlaşılmaz kanaati oluşmuştur. Çalışmamızda filozofun tesis etmek istediği “erdemli toplum” “erdemli şehir” “erdemli dünya” anlayışı çerçevesinde, gül bahçesinde kendiliğinden oluşan ve istenmeyen otlara benzettiği ve erdemli toplumda birlik ve beraberliğin, mutluluğun elde edilmesinde en büyük engellerden biri olarak gördüğü nevâbit kavramı ele alınacaktır. Fârâbî’nin bu tipolojiyi nasıl tanımladığı ve bu zümrenin ıslahı için öne sürdüğü çözüm önerileri irdelenmeye çalışılacaktır. Ayrıca çalışmamızda, nevâbit kavramına eserlerinde yer veren, konu ve metod açısından Fârâbî’nin halefi diyebileceğimiz iki düşünürün daha düşüncelerine ayrı başlıklar altında yer verilecektir. Bu iki düşünür Nasîruddin Tûsî ve Kınalızâde Ali Efendi'dir. Erdemli şehrin problemi olmak bakımından nevâbit taifesini Fârâbî ile benzer bir yaklaşım ile ele alan Nasîruddin Tûsî’nin görüşlerine Ahlak-ı Naısırı adlı eseri ve Kınalızâde Ali Efendi’nin görüşlerine ise Ahlâk-ı Âlâi adlı eseri temel alınarak yer verilecektir. Böylece erdemli toplum içindeki muhalif grup olan nevâbit analiz edilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam Felsefesi, Fârâbî, Nasîruddin Tûsî, Kınalızâde Ali Efendi, Nevâbit., İslam Felsefesi, Fârâbî, Nasîruddin Tûsî, Kınalızâde Ali Efendi, Nevâbit.

Teşekkür

teşekkür eder, çalışmalalrınızda kolaylıklar dilerim.

The concept of Nawabit in Fârâbî, Nasîruddin et-Tûsî and Kınalızâde Ali

Öz

In the history of Islamic thought, politics was first used as a term in the sense of the art of governing the state, the management of state affairs, bureaucracy and general affairs related to administration. When it comes to city and state administration, the term politics comes to mind. Farabi had a great influence on the introduction of this term into Islamic culture in the form of political philosophy. That is why, rightly, the opinion that the Islamic tradition of political philosophy is incomprehensible without reading Farabi has been formed. In our study, the philosopher seeks a “virtuous society", “virtuous city”, “virtuous world” within the framework of spontaneous and unwanted weeds in the rose garden likened to unity and togetherness in the society and virtuous, happiness is seen as one of the biggest obstacles in achieving the concept of Nawabit will be discussed. It will be tried to examine how Farabi defines this typology and the solution proposals he puts forward for the correction of this group. In addition, in our study, the thoughts of two other thinkers who included the concept of nawabit in their works, which we can call the successor of Farabi in terms of subject and method, will be included under separate headings. These two thinkers are Nasiruddin Tusi and Kınalızade Ali Efendi. The views of Nasiruddin Tusi, who deals with the Nawabit taifa in terms of being the problem of a virtuous city with a similar approach to Farabi, will be included based on his work called Morality-i Naisiri and the views of Kınalızade Ali Efendi based on his work called Morality-i Alai. Thus, Nawabit, the opposition group within the virtuous society, will be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Islamic Philosophy, Fârâbî, Nasiruddin Tûsî, Kınalızâde Ali Efendi, Nawabit., Islamic Philosophy, Fârâbî, Nasiruddin Tûsî, Kınalızâde Ali Efendi, Nawabit.

Kaynakça

• Referans 1 İbn Manzûr. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Daru’s-Sadr, 1990. Referans2 Fârâbî. es-Siyasetü’l-Medeniyye, trc. Mehmet S. Aydın-Abdülkadir Şener-Mehmet Rami Ayas. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1980.