COVID-19 Pandemisinin Hemşirelerde Kaygı Düzeyi ve Uyku Kalitesine Etkisi

Year 2025, Volume: 12 Issue: 2, 181 - 188, 17.07.2025

Büşra Yıldız , Ezgi Mutluay Yayla

https://doi.org/10.31125/globnursinsights.1744490

Abstract

Amaç: Bu çalışma, COVID-19 pandemisinin hemşirelerde kaygı düzeyi ve uyku kalitesine etkisini belirlemek amacıyla incelenen tanımlayıcı, kesitsel ve korelasyonel tipte bir araştırmadır.
Gereç ve Yöntem: Bu araştırma pandemi kliniklerinde çalışan araştırmaya gönüllü olarak katılan 240 hemşire ile yürütülmüştür. Veriler literatür doğrultusunda oluşturulan sosyodemografik ve klinik özellikler formu ile Koronavirüs Kaygı Ölçeği, Durumluk- Sürekli Kaygı Ölçeği ve Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi ile elde edilmiştir.
Bulgular: Hemşirelerin Durumluk Kaygı Ölçeği toplam puan ortalaması 47.74±12.27; Sürekli Kaygı Ölçeği toplam puan ortalaması 46.96±9.58 ve Koronavirüs Kaygı Ölçeği toplam puan ortalaması 2.91±3.77, Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi toplam puan ortalaması 9.72±3.48’dir. Hemşirelerin Koronavirüs Kaygı Ölçeği ve Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi toplam puanları arasında zayıf düzeyde, pozitif yönde; Durumluk Kaygı Ölçeği ve Sürekli Kaygı Ölçeği puanları ile Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi toplam puanları arasında pozitif yönde, orta düzeyde ilişki saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç: Pandemi sürecinde hemşirelerin kaygı düzeyini ve uyku kalitelerini etkileyen risk faktörlerine yönelik müdahaleler planlanması, çalışma koşullarının düzenlenmesi ve psikolojik destek verilmesi önerilebilir.

Keywords

Hemşire , Kaygı , Koronavirüs , Uyku

The Effect of COVID-19 Pandemic on Anxiety Level and Sleep Quality in Nurses

Abstract

Aim: This study is a descriptive, cross-sectional and correlational study to determine the effect of COVID-19 pandemic on anxiety level and sleep quality in nurses.
Material and Methods: This study was conducted with 240 nurses working in pandemic clinics who voluntarily participated in the study. Data were obtained with the socio-demographic and clinical characteristics form, Coronavirus Anxiety Scale, State-Trait Anxiety Scale and Pittsburgh Sleep Quality Index.
Results: The mean total score of the State-Trait Anxiety Scale was 47.74±12.27, the mean total score of the Trait Anxiety Scale was 46.96±9.58, the mean total score of the Coronavirus Anxiety Scale was 2.91±3.77, and the mean total score of the Pittsburgh Sleep Quality Index was 9.72±3.48. A weak, positive correlation was found between the total scores of the Coronavirus Anxiety Scale and the Pittsburgh Sleep Quality Index, and a positive, moderate correlation was found between the State Anxiety Scale and Trait Anxiety Scale scores and the Pittsburgh Sleep Quality Index total scores (p<0.05).
Conclusion: It may be recommended to plan interventions for the risk factors affecting the anxiety level and sleep quality of nurses during the pandemic process, to organize working conditions and to provide psychological support.

Keywords

Anxiety , Coronavirus , Nurse , Sleep

References

• Abdalla, M., Chiuzan, C., Shang, Y., Ko, G., Diaz, F., Shaw, K., McMurry, C.L., Cannone, D.E., Sullivan, A.M., Lee, S.A. J., Venner, H.K., & Shechter, A. (2021). Factors associated with insomnia symptoms in a longitudinal study among New York City healthcare workers during the COVID-19 pandemic. International journal of environmental research and public health, 18(17), 8970. https://doi.org/10.3390/ijerph18178970
• Ağargün, M.Y., Kara, H., & Anlar, O. (1996). Pittsburgh uyku kalitesi indeksinin geçerliği ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 7, 107–115.
• Akkuzu, H., Yumuşak, F. N., Karaman, G., Ladikli, N., Türkkan, Z., & Bahadır, E. (2020). Koronavirüs Kaygı Ölçeği’nin Türkçe güvenirlik ve geçerlik çalışması. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 2(2), 63–67. https://doi.org/10.35365/ctjpp.20.2.09
• Aldemir, S. (2021). Hemşirelerde uyku kalitesi ile öfke ifade tarzı arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü].
• Arpacıoğlu, S., Baltalı, Z., & Ünübol, B. (2021). COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. Çukurova Medical Journal, 46(1), 88–100. https://doi.org/10.17826/cumj.785609
• Bal, B., Ateş, H., Öztürk, H., & Çolak, Z. (2022). COVID-19 salgın döneminde sağlık çalışanlarının algıladıkları sosyal destek ile durumluk kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 34–43. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.887417
• Bana, P. E. (2020). Evaluation of negative situations and social stigma perception experienced by healthcare professionals in the COVID-19 epidemic process. Research Journal of Business and Management, 7(4), 288–298.
• Buysse, D. J., Reynolds, C. F., 3rd, Monk, T. H., Berman, S. R., & Kupfer, D. J. (1989). The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry research, 28(2), 193–213. https://doi.org/10.1016/0165-1781(89)90047-4
• Bayülgen, A., Yeşil, F. H., & Türksever, H. A. (2021). Covid-19 pandemisi sürecinde çalışan hemşirelerin anksiyete ve umutsuzluk düzeylerinin belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 3(1),1–6. https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.839229
• Bumin, G., Tatlı, İ. Y., Cemali, M., Kara, S., & Akyürek, G. (2019). Vardiyalı ve gündüz çalışan sağlık çalışanlarında uyku kalitesi, reaksiyon zamanı, stres ve iyilik halinin karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6(3), 170–176. https://doi.org/10.31125/hunhemsire.630804
• Choi, J. S., & Kim, J. S. (2018). Factors influencing emergency nurses' ethical problems during the outbreak of MERS-CoV. Nursing ethics, 25(3), 335–345. https://doi.org/10.1177/0969733016648205
• Huang, Y., & Zhao, N. (2021). Corrigendum to generalized anxiety disorder, depressive symptoms and sleep quality during COVID-19 outbreak in China: a web-based cross-sectional survey [Psychiatry Research, 288 (2020) 112954]. Psychiatry research, 299, 113803. c10.1016/j.psychres.2021.113803
• International Council of Nurses (ICN). (2024, March 17). The COVID-19 effect: World’s nurses facing mass trauma. Retrieved from https://www.icn.ch/news/COVID-19-effect-worlds-nurses-facing-mass
• Kabeloğlu, V., & Gül, G. (2021). Covid-19 salgını sırasında uyku kalitesi ve ilişkili sosyal ve psikolojik faktörlerin araştırılması. Journal of Turkish Sleep Medicine, 2, 97–104. https://doi.org/10.4274/jtsm.galenos.2021.53244
• Karaman, İ. G. Y., & Yastıbaş, C. (2021). COVID-19 pandemisinde görev yapan sağlık çalışanlarında depresyon, anksiyete ve travma sonrası stres belirtilerinin sosyodemografik ve mesleki değişkenler ile ilişkisi. Van Tıp Dergisi, 28(2), 249–257. https://doi.org/10.5505/vtd.2021.55453
• Kibar, F. A., Muharremoğlu, Z. D., Oturak, G., Çokluk, S. T., Ahmet, E., Güven, İ. O., & Öğütlü, A. (2022). Evaluation of anxiety levels and sleep quality of health care workers working in filiation during the COVID-19 pandemic. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 16(1), 66–75. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.989004
• Koksal, E., Dost, B., Terzi, Ö., Ustun, Y. B., Özdin, S., & Bilgin, S. (2020). Evaluation of depression and anxiety levels and related factors among operating theater workers during the novel coronavirus (COVID-19) pandemic. Journal of perianesthesia nursing : official journal of the American Society of PeriAnesthesia Nurses, 35(5), 472–477. https://doi.org/10.1016/j.jopan.2020.06.017
• Lai, J., Ma, S., Wang, Y., Cai, Z., Hu, J., Wei, N., Wu, J., Du, H., Chen, T., Li, R., Tan, H., Kang, L., Yao, L., Huang, M., Wang, H., Wang, G., Liu, Z., & Hu, S. (2020). Factors associated with mental health outcomes among health care workers exposed to coronavirus disease 2019. JAMA network open, 3(3), e203976. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2020.3976
• Lee S. A. (2020). Coronavirus Anxiety Scale: A brief mental health screener for COVID-19 related anxiety. Death studies, 44(7), 393–401. https://doi.org/10.1080/07481187.2020.1748481
• Luceño-Moreno, L., Talavera-Velasco, B., García-Albuerne, Y., & Martín-García, J. (2020). symptoms of posttraumatic stress, anxiety, depression, levels of resilience and burnout in spanish health personnel during the COVID-19 pandemic. International journal of environmental research and public health, 17(15), 5514. https://doi.org/10.3390/ijerph17155514
• Qi, J., Xu, J., Li, B. Z., Huang, J. S., Yang, Y., Zhang, Z. T., Yao, D. A., Liu, Q. H., Jia, M., Gong, D. K., Ni, X. H., Zhang, Q. M., Shang, F. R., Xiong, N., Zhu, C. L., Wang, T., & Zhang, X. (2020). The evaluation of sleep disturbances for Chinese frontline medical workers under the outbreak of COVID-19. Sleep medicine, 72, 1–4. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2020.05.023
• Öner, N., & Le Compte, A. (1985). Durumluluk ve sürekli kaygı envanteri El Kitabı (2. baskı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Ören, B., Çuvadar, A., & Dişsiz, M. (2023). Covid-19 pandemisinin hemşirelerin covid stresine etkisi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 10(4), 549–555. https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1258017
• Pieh, C., Budimir, S., & Probst, T. (2020). Corrigendum to "The effect of age, gender, income, work, and physical activity on mental health during coronavirus disease (COVID-19) lockdown in Austria" [Journal of Psychosomatic Research 136 (2020) 110186]. Journal of psychosomatic research, 139, 110278. https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2020.110278
• Sakaoğlu, H. H., Orbatu, D., Emiroğlu, M., & Çakır, Ö. (2020). Covid-19 salgını sırasında sağlık çalışanlarında Spielberger durumluk ve sürekli kaygı düzeyi: Tepecik hastanesi örneği. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 30, 1–9. https://doi.org/10.5222/terh.2020.56873
• Sarıçam, M. (2020). COVID-19 ile ilişkili kaygı: Türkiye'de ön safta çalışan hemşirelerde bir değerlendirme. Nursing and Midwifery Studies, 2020, 178–181.
• Selçuk, E.D., & Demirba, B.C. (2021). COVID-19 salgınının sağlık çalışanlarında ikincil travmatik strese ve uyku kalitesi üzerine etkisi. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 13(3), 533–543. https://doi.org/10.5336/nurses.2020-79415
• Shen, J., Zhang, H., Wang, Y., Abdulai, T., Niu, M., Luo, Z., Wang, Y., Li, R., Wang, F., Wang, C., & Mao, Z. (2020). Dose-response association of sleep quality with anxiety symptoms in Chinese rural population: the Henan rural cohort. BMC public health, 20(1), 1297. https://doi.org/10.1186/s12889-020-09400-2
• Sheng, X., Liu, F., Zhou, J., & Liao, R. (2020). Psychological status and sleep quality of nursing interns during the outbreak of COVID-19. Nan Fang Yi Ke Da Xue Xue Bao, 40, 346–350. https://doi.org/10.12122/j.issn.1673-4254.2020.03.09
• Spielberger, C.D., Gorsuch, R.L., & Lushene, RE. (1970). Manual for State-Trait Anxiety Inventor. California: Consulting Psychologists Press.
• Tu, Z. H., He, J. W., & Zhou, N. (2020). Sleep quality and mood symptoms in conscripted frontline nurse in Wuhan, China during COVID-19 outbreak: A cross-sectional study. Medicine, 99(26), e20769. https://doi.org/10.1097/MD.0000000000020769
• Türkili, S., Aslan, E., & Acar, Ş.T. (2022). Türkiye'de sağlık çalışanları arasında koronavirüs salgını nedeniyle yaşanılan zorluklar, kaygı, depresyon ve tükenmişlik sendromunun incelenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(1), 74–87. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.949616
• TÜSAD. (2024, March 17). COVID-19 anket sonuçları. Retrieved from https://www.solunum.org.tr/haberler.html
• Xiao, H., Zhang, Y., Kong, D., Li, S., & Yang, N. (2020). The effects of social support on sleep quality of medical staff treating patients with coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in January and February 2020 in China. Medical science monitor: international medical journal of experimental and clinical research, 26, e923549. https://doi.org/10.12659/MSM.923549
• Wańkowicz, P., Szylińska, A., & Rotter, I. (2020). Assessment of mental health factors among health professionals depending on their contact with COVID-19 patients. International journal of environmental research and public health, 17(16), 5849. https://doi.org/10.3390/ijerph17165849
• Worldometers. (2024, February 8). Coronavirus cases. Retrieved from https://www.worldometers.info/coronavirus/
• Yakar, H., & Gülbahar, B. (2023). Sağlık çalışanlarında COVID-19 pandemisinin anksiyete, depresyon ve uyku kalitesi açısından etkisinin değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 15(1), 45–53.
• Zhou, F., Yu, T., Du, R., Fan, G., Liu, Y., Liu, Z., Xiang, J., Wang, Y., Song, B., Gu, X., Guan, L., Wei, Y., Li, H., Wu, X., Xu, J., Tu, S., Zhang, Y., Chen, H., & Cao, B. (2020). Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Lancet (London, England), 395(10229), 1054–1062. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30566-3