Determination of Qiraats That Affect Meaning (Example of Surat al-Fatiha and Surat al-Baqara)

Year 2025, Volume: 20 Issue: 2, 501 - 525, 27.12.2025

İsmail Öztürk

https://doi.org/10.48145/gopsbad.1757071

Abstract

The science of qiraat has kept the multi-meaningful structure of the Holy Qur'ān alive both in the scientific and practical plan and has been a living heritage of the religious tradition. While the sahih qiraats reveal different dimensions of the divine will, the shādh qiraats shed light on the understanding of tafsir in the period of the Companions and Successors. The fact that qiraat is a guide in understanding and living the Holy Qur'ān is the main motivation of our study. This study aims to reveal the contributions of sahih and shādh qiraats to Islamic sciences by scrutinizing the qiraat differences that affect the understanding of the first two surahs of the Holy Qur'ān, Surah Fātiḥa and Surah Baqara. We aim to emphasize how the differences of qiraat enrich the multi-meaningful structure of the Holy Qur'ān and its importance in keeping its universal message alive in every period. These differences enable the Holy Qur'ān not only as a text but also as a dynamic guide to offer solutions to the problems of humanity in every age. The study aims to contribute to the understanding and interpretation of the Holy Qur'ān, to benefit from its guidance, and to the reformation of the Holy Qur'ān, that is, to the science of tafsir.

Keywords

Qur , Tafsir , Sahih Qiraat , Seven Letters , Narration

Anlama Etki Eden Kıraatlerin Tespiti (Fâtihâ ve Bakara Sûresi Örneği)

Abstract

Kıraat İlmi, Kur’ân-ı Kerim’in çok anlamlı yapısını hem ilmî hem de amelî planda yaşatmış aynı zamanda dinî geleneğin hafızası olan canlı bir miras olmuştur. Bunun için kıraatler konusunda oluşabilecek soruların bilimsel verilere dayanılarak açıklanması büyük önem arz etmektedir. Sahih kıraatler, ilahi muradın farklı boyutlarını açığa çıkarırken, şâz kıraatler ise sahabe ve tabiûn dönemindeki tefsir anlayışlarına ışık tutmaktadır. Bu bağlamda, kıraatlerin Kur’ân-ı Kerim’in anlaşılmasında ve yaşanmasında bir rehber olduğu gerçeği, çalışmamızın temel motivasyonlarından birini oluşturmaktadır. Bu çalışma, Kur’ân-ı Kerim’in ilk iki suresi olan Fâtiha ve Bakara surelerinde anlama etki eden kıraat farklılıklarını mercek altına alarak, sahih ve şâz kıraatlerin İslamî ilimlere katkılarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Kıraat farklılıklarının, Kur’ân-ı Kerim’in çok anlamlı yapısını nasıl zenginleştirdiğini ve onun evrensel mesajını her dönemde canlı tutmadaki önemini vurgulamayı hedefliyoruz. Bu farklılıklar, Kur’ân-ı Kerim’in yalnızca bir metin olarak değil, aynı zamanda dinamik bir rehber olarak her çağda insanlığın problemlerine çözüm sunabilmesine olanak tanımaktadır. Çalışma, Kur’ân-ı Kerim’in anlaşılmasına, yorumlanmasına, onun rehberliğinden istifade edilmesine ve tefsir ilmine faydalı olmayı hedeflemektedir.

Keywords

Kur’an , Tefsir , Kıraat , Yedi Harf , Rivayet

References

• Altuntaş, Halil., & Şahin, Muzaffer. (2006). Kur’an-ı Kerim Meâli, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Ateş, A. E. (2011). Bakara Suresindeki Kıraat Farklılıklarının Dilbilimsel Analizi (Mütevâtir ve Meşhûr Kıraatler). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• el-Aḥfeş, E. (1990). Kitâbü Me’âni’l-Ḳur’ân (H. M. Karâ’a, Ed.). Kahire: Mektebetü’l-Hancî.
• el-Beġavî, F. (1989). Me’âlimu’t-Tenzîl (M. A. en-Nemîr, O. C. Dâmiriyye, & S. M. el-Harş, Ed.). Riyâd: Dâru Taybe.
• el-Cezerî, E.-H. (1999). Müncidü’l-Muḳriîn ve Mürşidü’t-Ṭâlibîn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
• el-Cezerî, E.-H. (t.y.). en-Neşr fi’l-Ḳırâʾâti’l-ʿAşr (A. M. ed-Dabbâ‘, Ed.). el-Matba‘atü’t-Ticâriyyetü’l-Kübrâ.
• el-Endelûsî, E.-H. (2002). el-Baḥru’l-Muḥîṭ (‘Âdil Aḥmed ‘Abdü’l-Mevcûd & ‘Ali Muḥammed Mu‘avviẕ, Ed.). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
• el-Endelûsî, İ.-‘A. (2001). el-Muḥarraru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’l-‘Azîz (A.-S. A.-Ş. Muhammed, Ed.). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• el-Fârisî, E.-‘A. (1993). el-Ḥücce li’l-Ḳurrâʾi’s-Sebʿa (B. Kahvecî & B. Cüveycâtî, Ed.). Beyrut: Dâru’l-Me’mûn li’t-Türâs.
• el-Ḳurṭubî, E.-‘A. (1964). el-Câmiʿ li-Aḥkâmi’l-Ḳurʾân (A. el-Berdûnî & İ. Etfeyyiş, Ed.). Kâhire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye.
• el-Mâturîdî, E.-M. (2005). Te’vîlâtü Ehli’s-Sünneh (M. Baslûm, Ed.). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
• en-Neḥḥâs, E.-C. (2002). İ’râbü’l-Ḳur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
• en-Nesefî, E.-B. (1998). Tefsîru’n-Nesefî. Beyrut: Dâru’l-Kelimet’t-Tayyib.
• Gündüz, Ş. (2008). Sâbiîlik. İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi.
• İbn Mücâhid, E.-B. (1980). Kitâbü’s-Sebʿa fi’l-Ḳırâʾât (Ş. Dayf, Ed.). Mısır: Dâru’l-Meârif.
• İbnü’l-Cevzî, E.-F. (2001). Zâdü’l-Mesîr fî İlmi’t-Tefsîr (A. el-Mehdî, Ed.). Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî.
• Râgıb el-İsfahânî, E.-K. (1992). el-Müfredât fî Ġarîbi’l-Ḳur’ân (S. A. ed-Dâvûdî, Ed.). Beyrut: Dâru’l-Kalem.
• Ṭaberî, E.-C. (2000). Câmiʿu’l-Beyân ʿan Teʾvîli Âyi’l-Ḳurʾân (A. M. Şâkir, Ed.). Müessesetü’r-Risâle.
• Zeccâc, E.-İ. (1988). Meʿâni’l-Ḳurʾân ve İʿrâbüh (A. A. Şelebî, Ed.). Beyrut: ‘Âlimü’l-Kütüb.
• Zemaḫşerî, E.-K. (1987). el-Keşşâf ‘an Ḥaḳā’iḳı Ġavāmiḍı’t-Tenzîl ve ‘Uyūni’l-Eḳāvīl fî Vücūhi’t-Te’vîl (3. bs). Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî.