Mention in the Social Studies Program of Proverb, Idiom and Byword in Values Education

Year 2017, Volume: 2017 Issue: 9, 35 - 56, 31.10.2017

Tekin Çelikkaya Zeynep Esen

Abstract

This
research was conducted through a qualitative research method using a document.
In the analysis of the data obtained from the research, inductive analysis was
used from the types of content analysis. In this study, one of the purposeful
sampling methods which the easily accessible case sampling method, was used.
The data are tabulated at the class level for the 20 existing values in the
social studies curriculum.When the social studies teacher guide books are examined
according to their values in terms of proverb, idiom and byword;In the books,
there are a maximum of 65 bywords, 38 idiom and 6 proverbs.It is seen that the
proverbs, idioms and bywords are not included in the units where the values of
solidarity, patriotism and hospitality pass through as a result of the
examination.

Keywords

Social studies, proverbs, idioms, bywords, value

Değerler Eğitiminde Atasözü, Deyim ve Özdeyişlerin Sosyal Bilgiler Programındaki Yeri

Abstract

Bu araştırma,
nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ile gerçekleştirilmiştir.Araştırma
kapsamında elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizi türlerinden
tümevarımcı analiz kullanılmıştır. Bu çalışmada da amaçlı örnekleme
yöntemlerinden biri olan kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yolu kullanılarak
mevcut 4. –7. sınıf sosyal bilgiler öğretmen kılavuz kitaplarının son baskıları
incelenmek üzere ele alınmıştır. Veriler sosyal bilgiler programında var olan
20 değer için ayrı ayrı ele alınıp sınıflar seviyesindeki var olma durumuna
gore tablolaştırılmıştır. Tablolarda hem sınıf düzeylerine gore atasözü,deyim
ve özdeyişlere ne kadar verildiği ve nelere yer verilebileceğinin sayısı
belirtilmiştir. Sosyal bilgiler öğretmen kılavuz kitaplarının değerlere göre
atasözü, deyim, özdeyiş içeriği bakımından incelendiğinde kitaplarda en çok 65
tane ile özdeyişe yer verilmiştir. 38 tane ile deyime yer verilirken, 6 tane
ile atasözüne yer verilmiştir. Atasözlerine (3) en çok “duyarlılık” değeri
kapsamında 5. Sınıfa “bölgemizi tanıyalım” ünitesinde yer verilmiştir.
Deyimlere (6) ise en çok “yardımseverlik” değeri kapsamında 6. Sınıfta “ülkemiz
ve dünya “ünitesinde yer verilmiştir. Özdeyişlere (9) ise en çok “aile
birliğine önem verme” değeri kapsamında 4.sınıf “geçmişimi öğreniyorum” ünitesinde
yer verilmiştir. İnceleme sonucunda dayanışma, vatanseverlik, misafirperverlik
değerlerinin geçtiği ünitelerde atasözü, deyim ve özdeyişlere yer verilmediği
görülmektedir.

Keywords

Sosyal Bilgiler, Atasözü, Deyim, Özdeyiş, Değer

References

• Aksoy, Ö. A.(1988). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, İstanbul: İnkılap Kitapevi Yayın.
• Atmaca, A. (2010). Tarihe Mal Olmuş Popüler Sözler, İstanbul: Nesil Yayınları
• Başol, S., Ünal, F., Azer, H., Yıldız, A. ve Evirgen, Ö., F. (2012). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 5. Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı, Devlet Kitapları (3.Baskı).
• Birbiçer, B. (2015). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 4.Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara: Dikey Yayıncılık.
• Çelik, A. (2011). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında (Meb) Yer Alan İpek Yolu’nda Türkler Ünitesinde Atasözleri Ve Deyimlerin Kullanılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çotuksöken, Y. (1988). Atasözlerimiz, İstanbul: Varlık yayınları.
• Dağpınar, A. (1998). Tıpkı ve Benzer Türk- İngiliz İngiliz- Türk Atasözleri ve Deyimleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Demir, E. (2013). Atebetü’l-Hakâyık’ta Geçen Deyimler, Atasözleri Ve Özdeyişler, İstanbul Üniversitesi, Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Doğan, L. (2014). Türkmen Atasözleri, (2.Baskı), Edirne: Pasifik.
• Duruhan, K. ve İlhan, B. (2004). Eğitim-Öğretimle İlgili Bazı Atasözü ve Deyimlerimizin Öğrenme-Öğretme Süreci Bakımından İrdelenmesi, Milli Eğitim Üç Aylık Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 164.
• Evirgen, Ö.F.(2016) İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Öğretmen Kılavuz Kitabı,Ankara: Ekoyay Yay.
• Hengirmen, M.(2007). Atasözleri Sözlüğü, Ankara: Engin Yayınevi.
• Karabıyık, E. Ü. (2015). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6. Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı, Evren Yayıncılık.
• Karabıyık,E.Ü.(2016) İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 Öğretmen Kılavuz Kitabı,Ankara:Evren Yay.
• Kolukısa, E. A., Oruç, Ş., Akbaba, B. Ve Dündar, H. (2005). Sosyal bilgiler öğretmen klavuz kitabı. Ankara: Anı.
• Komisyon (2012a). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı, Devlet Kitapları (2.Baskı).
• Komisyon (2012b). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 7. Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı, Devlet Kitapları (2.Baskı) .
• Komisyon, (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7.Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı, Devlet Kitapları, (5. Baskıya ek).
• Milli Kütüphane Genel Müdürlüğü [MKGM], (1992). Türk Atasözleri ve Deyimleri I, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Kütüphane Genel Müdürlüğü [MKGM], (2001). Türk Atasözleri ve Deyimleri II, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Mindinavlı Akdoğan, E. , Boztaş, M. Ve Koç, Y. (2014). T.C. İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük Dersinde Yer Alan Bazı Değerlerin Atasözleri, Deyimler ve Görsel Öğelerle Anlatımı, Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 29,159-176
• Mindivanlı, E., Küçük, B. ve Aktaş, B. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Değerlerin Aktarımında Atasözleri ve Deyimlerin Kullanımı, Eğitim ve Öğretim Dergisi,1(3),93-102
• Özensoy,A.U. ve Aynacı,C.(2016) İlköğretim Sosyal Bilgiler 5 Öğretmen Kılavuz Kitabı,Ankara:Berkay Yay.
• Özşahin, H. ,Uluçay, M. ve Yetim, R. Bt. Atasözleri, Deyimler ve Özdeyişler, Ankara: Ata.
• Öztürk, C., Otluoğlu, R. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve Yazılı Materyaller, 4. Baskı, Ankara: Pegem
• Patton, M.,Q. (2014). Nitel Araştırma Ve Değerlendirme Yöntemleri. M. Bütün Ve S.B.Demir (Çev. Edt.), (3. Baskıdan Çeviri) Ankara : Pegem.
• Sönmez, Ö. F. (2014). Atasözlerinin Sosyal Bilgiler Programındaki Değerler Açısından İncelenmesi, Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks ZfWT, 6(2),101-115.
• Şahin,S.C.,Bayram,Ö. ve Midilli,A.(2016) İlköğretim Sosyal Bilgiler 4 Öğretmen Kılavuz Kitabı,Ankara:Koza yay.
• Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı [ TTKB] (2005). Sosyal Bilgiler Dersi 6. Ve 7. Sınıflar Öğretim Programı Kılavuzu. 2. Sosyal Bilgiler-Türk Milli Eğitim Amaçları -Sosyal Genel.doc, http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx.
• Ünal, F. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Öğrenme Alanlarıyla ilgili Atasözü Ve Deyimler, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 319-339.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (16. Baskı), Ankara: Seçkin