Kırşehir Koşullarında Şeker Pancarında Uygun Sulama Programı

Year 2017, , 113 - 121, 29.12.2017

Sultan Kıymaz Ahmet Ertek

https://doi.org/10.13002/jafag4413

Abstract

Bu çalışmanın amacı, şeker pancarı (Beta vulgaris L.) verim ve kalitesine farklı sulama düzeylerinin etkilerini araştıran iki farklı çalışma sonuçlarını karşılaştırarak, Kırşehir koşullarında şeker pancarı için uygun bir sulama programını ortaya koymaktır. Söz konusu çalışmalar 2012 ve 2013 yıllarında Kırşehir merkezinde bulunan Çukurçayır’da bir çiftçi arazisinde yapılmıştır. Denemeler tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde 3 yinelemeli olarak yürütülmüştür. Her iki denemede de sulama uygulamalarında A sınıfı buharlaşma kabından sulama aralıklarında ölçülen yığışımlı buharlaşma değerlerinden yararlanılmıştır. Birinci çalışmada, iki farklı şeker pancarı çeşidi için (Ç1: Esperanza ve Ç2: Calixta) sulama aralığı 7 gün ve 3 farklı bitki-pan katsayısı (Kcp1: 0.5; Kcp2: 0.75 ve Kcp3: 1.00) kullanılarak sulama programı (S1, S2 ve S3) oluşturulmuştur. İkinci çalışmada ise; sulama program aynı kalmak şartıyla, tek bir pancar çeşidinde 4 farklı azot düzeyi (N1:30 kg ha-1; N2:40 kg ha-1; N3:50 kg ha-1; ve N4: 60 kg ha-1) ile deneme yürütülmüştür. İlk çalışmada en düşük ve en yüksek verim ve bitki su tüketimi değerleri her iki yılda da Kcp1 ve Kcp3 konularında gerçekleşmiştir. 2012’de en yüksek ve en düşük verim değerleri, S3Ç1 (85.38 t ha-1) ve S2Ç2 (75.10 t ha-1) konularından elde edildi. 2013’de ise en yüksek ve en düşük verim değerleri, S3Ç1 (66.13 t ha-1) ve S2Ç2 (47.57 t ha-1) konularından elde edildi. Ç2 konuları üzerine sulama programlarının önemli bir etkisi olmazken, Ç1 konularında sulama programları şeker oranı, şeker verimi ve diğer parametreleri önemli düzeyde etkilemiştir. Bu çalışmada, ekonomik verim ve kalite dikkate alındığında benzer iklim ve toprak koşulları için S1Ç1 konusunun önerilebileceği belirlenmiştir. İkinci çalışmada ise en yüksek su kullanım randımanı (WUE), sulama suyu kullanım randımanları (IWUE), en kaliteli parametreler (sodyum, potasyum ve zararlı azot içeriği) ve ekonomik kök pancar verimi S1N1 (Kcp1:0.5 ve N1: 30 kg ha-1) konularından elde edilmiştir. Her iki çalışma sonucu incelendiğinde, şeker pancarı sulama programında Kcp1:0.5 bitki-pan katsayısının en ekonomik verim ve kalite için önemli olduğu söylenebilir.

Keywords

Bitki-pan katsayısı, gübreleme, sulama, su sulanım randımanı, şeker pancarı

References

• Abyaneh, HZ, Farrokhi E, Bayat M and Varkeshi, MA (2012). Determining water demand and effect of its variations on some quantitative and qualitative traits of sugar beet product J. Sugar Beet, 27 (2):21-27.
• Baigy MJ, Sahebi FG, Pourkhiz I, Asgari A and Ejlali F (2012). Effect of deficit-irrigation management on components and yield of sugar beet. Agronomy and Plant Production. 3:781–787.
• Çakmakçı R, Oral E (1998). Seyreltmeli ve seyretmesiz şekerpancarı tarımında farklı tarla çıkışlarının verim ve kaliteye etkisi. Turk. J. Agric. For., 22:451-461.
• Doorenbos J, Kassam, AH (1986). Yield Response to Water. Irrigation and Drainage Paper No: 33 FAO, Rome, 193 p.
• Ertek, A (2011). Importance of pan evaporation for irrigation scheduling and proper use of crop-pan coefficient (Kcp), crop coefficient (Kc) and pan coefficient (Kp). AJAR, 6(32): 6706-6718.
• Howell TA, Cuenca RH and Solomon KH (1990). Crop Yield Response. Management of Farm Irrigation Systems (Ed. Hoffman et al.). ASAE. 311- 312 s.
• James LG (1988). Principles of Farm Irrigation System Design. John Wiley and Sons. Inc. Newyork. 543 p.
• Kanber R (1984). Çukurova Koşullarında Açık Su Yüzeyi Buharlaşmasından Yararlanarak Birinci ve İkinci Ürün Yerfıstığının Sulanması. Bölge Topraksu Arşt. Enst. Yay. No: 114 (64). Tarsus. 93 s.
• Kırda C (2002). Deficit Irrigation Scheduling Based on Plant Growth Stages Showing Water Stres Tolerance. Deficit Irrigation Practices. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome. 3 – 10.
• Kiymaz S, Ertek A (2015a). Yield and quality of sugar beet (Beta vulgaris L.) at different water and nitrogen levels under the climatic conditions of Kirsehir, Turkey. Agricultural Water Manegement (AGWAT),158:156–165.
• Kiymaz S, Ertek A, 2(015b). Water use and yield of sugar beet (Beta vulgaris L.) under drip irrigation at different water regimes. Agricultural Water Management 158:225–234.
• Köksal ES (2006). Sulama Suyu Düzeylerinin Şekerpancarının Verim, Kalite ve Fizyolojik Özellikleri Üzerindeki Etkisinin İnfrared Termometre ve Spektoradyometre ile Belirlenmesi. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.s.112. Ankara.
• Okut N, Yıldırım B (2004). The Effects of Planting Time and Species on Yield, Yield Components and Quality of Sugar Beet (Beta vulgaris var. saccharifera L.) in Van Condition. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (2):149-158. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/yyutbd/issue/21996/236170
• Steel RGD, Torrie, JH (1980). Principles and Procedures of Statistics, second ed. McGraw-Hill, New York.
• Stewart JI, Danielson RE, Hanks RJ, Jackson EB. vd. (1977). Optimizing Crop Production Through Control of Water and Salinity Levels in the Soil. Utah Water Res. Lab. Publ. No: PRWG 151-1. Logan. 191p.
• Şahin Ü, Örs S, Kiziloglu FM, Kuslu Y (2014). Evaluation of water use and yield responses of drip-irrigated sugar beet with different irrigation techniques, Chil. J. Agric. Res. 74 (3): 302–310.
• Tsialtas JT, Maslarisb N (2013). Nitrogen effects on yield, quality and K/Na selectivity of sugar beets grown on clays under semi-arid, irrigated conditions. International Journal of Plant Production 7 (3):355-372.
• Uçan K, Gencoglan, C (2004). The effect of water deficit on yield and yield components of sugar beet. Turk J Agric For. 28:163–172.