Çokluğun mekânı olarak mimari tasarım stüdyosu: Birinci sınıf stüdyo deneyimi “Öz”

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 519 - 551, 28.10.2025

Fulya Selçuk , Ferhat Hacıalibeyoğlu

https://doi.org/10.37246/grid.1610078

Abstract

Birinci sınıf mimarlık öğrencileri sıfır noktasında olan homojen bir topluluk olarak görülür. Bu çalışmada ise stüdyonun faili çokluk olarak tayin edilir. Çokluğun mekânı olarak stüdyoda kolektif özneyi tekillikler inşa eder. Bedenlerin kentsel ve mekânsal pratikleri kıymetlendirilir. Bu pratiklerin öznel ve konumlu bilgisi çizim yoluyla üretilir. Çizim aracına eleştirel düşünme, analiz etme ve problem kurma aracı olarak başvurulur. Bu yaklaşımla kurgulanan birinci sınıf mimari tasarım dersi “Öz” stüdyosu; “öz-birim”, “öz-çizim”, “öz-rota” ve “öz-değerlendirme” başlıklı egzersizlerden oluşur. “Öz-değerlendirme”, bütün egzersizleri tamamlayan yedi öğrenciye “stüdyo kurgusu”, “araçlar” ve “süreç” başlıklarında soruların yöneltildiği derinlemesine görüşme aşamasıdır. Görüşmelerden elde edilen nitel veriler içerik analizi yöntemiyle tematik olarak kodlanır. Stüdyo kurgusu başlığında “öznellik”, “bağlamsallık” ve “eleştirellik”; araçlar başlığında “çizim”; süreç başlığında “oluş” temaları ortaya çıkan temalardır. Bu bulgularla birlikte problem kurucu, süreç odaklı, keşfe dayalı, gündelik yapılı çevreye dair bilinç ve farkındalık kazandıran, neşe etiği temelli, eleştirel ve konumlu bir pedagojiye dair çıkarımlar yapılır.

Keywords

Çokluk , Birinci sınıf mimari tasarım stüdyosu , Konumlu pedagoji , Neşe etiği

Ethical Statement

Makale, çalışmanın yapıldığı üniversitenin Fen-Mühendislik Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu tarafından etik kurulu onayı almıştır.

Thanks

Stüdyonun yürütücülerinden Prof. Dr. Deniz Dokgöz'e ve stüdyo öğrencilerine teşekkür ediyoruz.

Architectural design studio as a space of multitude: First year studio experience “Self”

Abstract

First year architecture students are identified as a homogeneous community at ground zero. Meanwhile, in this study, the agent of the studio is defined as a multitude. In the studio as a space of multitude, singularities construct the collective subject. Everyday urban and spatial practices of the bodies are valued. The subjective and situated knowledge of these practices is produced through drawing as a tool for critical thinking, analyzing and problem posing. The "Self" studio which is a first year architectural design course framed by this approach, consists of "self-unit”, “self-drawing”, “self-route”, “self-assessment” exercises. The self-assessment is an in-depth interview phase in which seven students who had completed all the exercises, were asked questions under the headings of “studio framework”, “tools”, “process”. The qualitative data from the interviews were coded thematically using content analysis. The themes that emerged are “subjectivity”, “contextuality” and “criticality” under the heading of “studio framework”; “drawing” under the heading of “tools” and “becoming” under the heading of “process”. These findings are used to draw conclusions about a critical and situated pedagogy that is problem-based, process-oriented, and exploratory, one that fosters awareness and consciousness of the everyday environment, and that is grounded in an ethics of joy.

Keywords

Multitude , First year architectural studio , Situated pedagogy , Ethics of joy

Ethical Statement

This article was approved by the Scientific Research and Publication Ethics Committee for Science and Engineering of the university where the study was conducted.

Thanks

We would like to thank Professor Deniz Dokgöz, who is one of the studio coordinators, and the studio students.

References

• Aykaç, G. (2021). Mimari Tasarım Stüdyosuna Feminist Bakış: Öğrencinin Yolculuğunu Anlamaya Çalışmak. Feminist Tahayyül, 2(1), 9-37.
• Bordeleau, A. ve Bresler, L. (2010). Drawing the Map: Siting Architecture. Footprint, 4(2), 45-58.
• Bovelet, J. (2010). Drawing as Epistemic Practice in Architectural Design. Footprint, 4(2), 75-84.
• Dewey, J. (1966). Democracy and Education: An Introduction to the Philosophy of Education. New York: Free Press.
• Dewey, J. (2023). Deneyim ve Eğitim, çev. Sinan Akıllı, 6. Baskı. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
• Dey, I. (1993). Qualitative Data Analysis: A User Friendly Guide for Social Scientists. London: Routledge Publications.
• Freire, P. (2019). Yüreğin Pedagojisi, çev. Özgür Orhangazi. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Freire, P. (2021). Özgürlüğün Pedagojisi, çev. Gülden Kurt Gevinç, 2. Baskı. İstanbul: Yordam Kitap.
• Freire, P. (2023). Ezilenlerin Pedagojisi , çev. Dilek Hattatoğlu ve Erol Özbek, 23. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri , 5. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Haraway, D. J. (2010). Başka Yer, çev. Güçsal Pusar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Hardt, M. ve Negri, A. (2011). Çokluk, çev. Barış Yıldırım, 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hardt, M. ve Negri, A. (2021). Ortak Zenginlik, çev. Barış Yıldırım, 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• hooks, bell (2021). Sınırları Aşmayı Öğretmek: Özgürlük Pratiği Olarak Eğitim, çev. Arzu Eylem. İstanbul: NotaBene Yayınları.
• Hubbard, P., Kitchin, R. ve Valentine, G. (2004). Key Thinkers on Space and Place. Londra: Sage Publications.
• Kitchens, J. (2009) Situated Pedagogy and the Situationist International: Countering a Pedagogy of Placelessness. Educatıonal Studies, 45(3), 240-261.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1984). Qualitative Data Anaylsis: A Source Book of New Methods. London: SAGE.
• Montgomery, N. ve bergman, c. (2022). Neşeli Militanlık, çev. Gülnur Elçik. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Strauss, A. ve Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. New Delhi: SAGE.
• Spinoza, B. (2023). Ethica, çev. Çiğdem Dürüşken, 15. Baskı. İstanbul: Alfa.
• Şenel, A., Almaç, B.,Özçelik, B.,Balaban, B.,Şimşek, Ö. ve Adıgüzel,E.N.(2024). Stories of Situated Pedagogies in Architecture and... International Workshop Proceedings Book. İstanbul: İTÜ Yayınevi.
• Virno, P. (2013). Çokluğun Grameri, çev. Volkan Kocagül ve Münevver Çelik. İstanbul: Otonom Felsefe.
• Walcott, H. F. (1994). Transforming Qualitative Data: Description, Analysis and Interpretation. London:SAGE.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H.(2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 8. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.