The Analysis of Financial Performance in Automotive Sector with Ratio Analysis: Karsan and Ford Otosan Comparison (2017-2021 Period)

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 255 - 275, 01.02.2023

Cevdet Kızıl

Öz

In this study, the financial analysis of Karsan and Ford Otosan companies operating in the automotive sector was carried out with the financial ratio method over a 5-year period, covering the period of 2017-2021. The financial ratios of enterprises were obtained from the annual reports of Karsan and Ford Otosan. In addition, the financial ratio averages of both companies are presented for 5 years (2017-2021 period). At the same time, financial ratios and financial ratio averages of the automotive sector for the period 2017-2021 are also presented. Relevant financial ratios were obtained from the Data Analysis Platform (VAP). The Data Analysis Platform (VAP), on the other hand, gathers the data from Public Disclosure Platform (KAP). A total of 13 financial ratios were included in the study under 4 main headings (categories), namely Liquidity Ratios, Financial Position (Financial Structure) Ratios, Activity Ratios and Profitability Ratios. 3 financial ratios (ratio) are calculated under Liquidity Ratios, 4 under Financial Position (Financial Structure) Ratios, 2 under Activity Ratios and 4 under Profitability Ratios. According to the results of research, while Karsan is advantageous and superior on the basis of some financial ratios, Ford Otosan is advantageous and superior in others.

Anahtar Kelimeler

Accounting, Finance, Financial Analysis, Ratio Analysis, Automotive Sector

Otomotiv Sektöründe Finansal Performansın Oran Yöntemiyle Analizi: Karsan ve Ford Otosan Karşılaştırması (2017-2021 Dönemi)

Öz

Bu çalışmada otomotiv sektöründe faaliyet gösteren Karsan ve Ford Otosan firmalarının finansal analizi 2017-2021 dönemimi kapsayacak şekilde 5 yıllık süre zarfında finansal oran (rasyo) yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. İşletmelerin finansal oranları (rasyoları) Karsan ve Ford Otosan’ın faaliyet raporlarından elde edilmiştir. Bunun yanında, her iki firmaya ait finansal oran (rasyo) ortalamaları da 5 yıl (2017-2021 dönemi) için sunulmuştur. Aynı zamanda, otomotiv sektörünün 2017-2021 dönemi için finansal oranları (rasyoları) ve ortalamaları da sunulmuştur. İlgili finansal oranlara (rasyolara) Veri Analiz Platformu’ndan (VAP) ulaşılmıştır. Veri Analiz Platformu (VAP) ise verileri Kamuyu Aydınlatma Platformu’ndan (KAP) temin etmekte ve çekmektedir. Likidite Oranları, Finansal Durum (Mali Yapı) Oranları, Faaliyet Oranları ve Karlılık Oranları olmak üzere 4 ana başlık (kategori) altında toplam 13 finansal oran (rasyo) araştırmaya dahil edilmiştir. Likidite Oranları altında 3, Finansal Durum (Mali Yapı) Oranları altında 4, Faaliyet Oranları altında 2 ve Karlılık Oranları altında 4 finansal oran (rasyo) hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, bazı finansal oranlar (rasyolar) bazında Karsan avantajlı ve üstün iken, bazılarında da Ford Otosan avantajlı ve üstündür.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe, Finans, Finansal Analiz, Oran Analizi, Otomotiv Sektörü

Kaynakça

• Akca, N. ve Somunoğlu İkinci, S. (2014). Ankara'da yer alan özel bir sağlık İşletmesinin finansal tablolarının oran analizi yöntemi ile değerlendirilmesi. İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), 111-126.
• Akdoğan, N. ve Aydın, H. (1987). Muhasebe teorileri. Gazi Üniversitesi Yayın No. 98, Ankara.
• Akdoğan, N. ve Tenker, N. (2007). Finansal tablolar ve mali analiz teknikleri. Gazi Kitabevi, 12. Baskı, Ankara.
• Akdoğan, N. ve Tenker, N. (2010). Finansal tablolar ve mali analiz teknikleri. Gazi Kitabevi, 13. Baskı, Ankara.
• Akgüç, Ö. (2010). Finansal yönetim. Avcıol Basım Yayım, 8. Baskı, İstanbul.
• Akgüç, Ö. (2002). Mali tablolar analizi. Arayış Basım ve Yayıncılık, 10. Baskı, İstanbul.
• Akın, F. ve Ece, N. (2013). İMKB'de işlem gören sigorta şirketlerinin 2006-2010 dönemi finansal performanslarının analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (57), 89-105.
• Arslan, I. (2019). Dünya’da ve Türkiye’de otomotiv sektörü, BIST 100’de işlem gören otomotiv sektörü işletmelerinin finansal analizi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Finansal Piyasalar ve Yatırım Yönetimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Australian Government, Department of Innovation, Industry, Science and Research. (2010). Innovation. Australian Government, Department of Innovation, Industry, Science and Research, http://www.innovation.gov.au/automotivereview/Documents/Chapter6.html (Erişim Tarihi: 12.04.2022).
• Beycan, M. (2011). Faaliyet devir hızı rasyolarının hesaplanmasında özellikli durumlar ve uygulamada yaşanan sorunlar. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Yıl: 2011, Sayı: 1, 81-102.
• Bıçakçı, H. (2015). Özel hastanelerde finansal analiz. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Dönem Projesi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Brandenburg, M. ve Hahn, G. J. (2021). Financial performance and firm efficiency of automotive manufacturers and their suppliers: A longitudinal data envelopment analysis. Logistics Research, 14(1), 1-26.
• Can, A.V. (2007). Luca Pacioli muhasebenin babası mıdır? Akademik Bakış, Sayı:12, Makale No: 8, 1-15.
• Cemalcılar, Ö. ve Önce, S. (1999). Muhasebenin kuramsal yapısı. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, No. 1093, Eskişehir.
• Çaldağ, Y. (2006). Denetim ve raporlama: Finansal tablolar ve analiz teknikleri. Türmob Yayınları, 3. Baskı, Ankara.
• Çalış, G. (2013). Bilançolar ile Türk inşaat sektörünün finansal yapısının değerlendirilmesi. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 2(3), 1-19.
• Çetiner, E. (2007). İşletmelerde mali analiz. Gazi Kitabevi, Ankara.
• Çonkar, K., Ulusan, H. ve Öztürk, M. (2010). Genel muhasebe. Nobel Yayınları, 5. Baskı, Ankara.
• Doğanşahin, D., (2020). Finansal analiz nedir? Dali Finans Websitesi. https://www.dalifinans.com/finansal-analiz-nedir (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
• Doğanşahin, D., (2020). Trend analizi. Dali Finans Websitesi. https://www.dalifinans.com/trend-egilim-yuzdeleri-analizi (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
• Ecer, F. ve Günay, F. (2014). Borsa İstanbul’da işlem gören turizm şirketlerinin finansal performanslarının gri ilişkisel analiz yöntemiyle ölçülmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 35-48.
• Eken, M. H ve Çiçek M. (2009). Türkiye’de otomotiv sektöründeki ürünlerin kredilerle finansmanının satışlara etkisi. Maliye Finans Yazıları, Yıl: 23, Sayı: 84, 65.
• Ekinci, Y. (2011). Türk sivil havacılık sektörü ve THY A.O.’nun sektördeki yeri: THY üzerine oran analizi uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi, Isparta.
• European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. (2004). Trends and drivers of change in the European automotive industry: Four scenarios. Eurofound Publishing, Dublin, Ireland.
• Feyiz, M. A. (2010). Genel muhasebe. Murathan Yayınları, Trabzon.
• Ford Otosan. (2022). Ford Otosan faaliyet raporları. Ford Otosan Websitesi. https://www.fordotosan.com.tr/tr/yatirimcilar/finansal-raporlar/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi: 12.06.2022).
• Ford Otosan. (2015). Ford Otosan hakkında: Tarihçe. Ford Otosan Websitesi. https://www.fordotosan.com.tr/tr/kurumsal/ford-otosan-hakkinda/tarihce ((Erişim Tarihi: 03.06.2022).
• Gümüş, U. T. ve Bolel, N. (2017). Rasyo analizleri ile finansal performansın ölçülmesi: Borsa İstanbul’da faaliyet gösteren havayolu şirketlerinde bir uygulama. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 87-96.
• Harrison, W.T., Bamber, L.S., Robinson, M.A. ve Horngren, C.T. (2005). Accounting. Pearson, Sixth Edition, New Jersey.
• HT Bloomberg (2021). Türk otomotiv sektöründe tarihi imza. HT Bloomberg Websitesi. https://www.bloomberght.com/erdogan-ford-otosan-in-yatirimi-otomotivdeki-donusume-katki-saglayacak-2276645 (Erişim Tarihi: 07.06.2022).
• İstanbul Sanayi Odası - İSO (2020). Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşu. İstanbul Sanayi Odası - İSO Websitesi. https://www.iso500.org.tr/500-buyuk-sanayi-kurulusu?yil=2019 (Erişim Tarihi: 04.06.2022).
• Karbuz, F, Silahçı A. ve Çalışkan, E. (2008). Otomotiv sektör raporu. İstanbul Ticaret Odası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Şubesi, İstanbul, 4.
• Karsan. (2022). Karsan faaliyet raporları. Karsan Websitesi. https://www.karsan.com/tr/yatirimci-iliskileri/finansal-bilgiler/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi: 01.06.2022).
• Karsan. (2020). Karsan hakkında: Ortaklık yapısı. Karsan Websitesi. https://web.archive.org/web/20200203005507/https://www.karsan.com/tr/kurumsal/karsan-hakkinda/ortaklik-yapisi (Erişim Tarihi: 02.06.2022).
• Keskin Benli, Y. (2005). Sektörel farklılıkların oranlar üzerine etkisi: Ampirik bir çalışma. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 14-30.
• Kızıl, A., Kızıl C. (2007). Accounting: Financial, cost, managerial. Bahar Yayınevi, İstanbul.
• Kızıl, C., Aslan, T. (2019). Finansal performansın rasyo yöntemiyle analizi: Borsa İstanbul’da (Bist’de) işlem gören havayolu şirketleri üzerine bir uygulama. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1778-1799.
• Kızıl, C. ve Kocur, D. K. (2017). Antik çağlarda muhasebe ve dinlerin muhasebeye bakış açısı. Kesit Akademi Dergisi (The Journal of Kesit Academy), Yıl: 3, Sayı: 10, 327-339, http://dx.doi.org/10.18020/kesit.1263
• Kızıl, C., Muzır, E. ve Ataman, Y. (2020). İktisadi ve idari bilimlerde akademik çalışmalar kitabı içerisinde İşletmelerin kredi talebi sürecinde bankalar tarafından uygulanan mali analiz teknikleri (Bir gıda firması örneği) kitap bölüm yazarlığı. Editörler: Zafer Gölen, Yüksel Akay Unvan, Sevilay Özer, IVPE Yayınevi. Mart 2020, Karadağ, 119-149.
• Korkmaz T. ve Uygurtürk H. (2012). Finansal performansın TOPSIS çok kriterli karar verme yöntemi ile belirlenmesi: Ana metal sanayi işletmeleri üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 95-115.
• KOSGEB. (2019). İşletme değerlendirme raporu - Nakit oran. KOSGEB Websitesi. https://kosgeb.gov.tr/site/tr/genel/detay/7193/nakit-oran (Erişim Tarihi: 17.06.2022).
• Küçüksavaş, N. (1997). Genel muhasebe - İlkeler ve uygulaması: Tek düzen hesap planı uygulamaları. Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Nag, B, Banerjee, S. ve Chatterjee, R. (2007). Changing features of the automobile industry in Asia: Comparison of production, trade and market structure in selected countries. Asia-Pacific Research and Training Network on Trade Working Paper Series, No: 37, 4.
• NTV. (2022). Yerli otomobil TOGG üretime hazırlanıyor: Yüzde 99’u tamamlandı. NTV Websitesi. https://www.ntv.com.tr/otomobil/yerli-otomobil-togg-uretime-hazirlaniyor-yuzde-99u-tamamlandi,LcBNLWJFw0KkPCBhWR-ztA (Erişim Tarihi: 01.07.2022).
• Öncü, M.A, Çömlekçi İ ve Coşkun, E. (2013). Havayolu yolcu taşıma işletmelerinin finansal etkinliklerinin ölçümüne ilişkin bir araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(8), 77-86.
• Perçin, S. ve Aldalou, E. (2018). Financial performance evaluation of Turkish airline companies using integrated fuzzy AHP fuzzy TOPSIS model. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18. EYİ Özel Sayısı, 583-598.
• Sakınç, S. (2018). Hisse senedine yatırım yaparken finansal analiz ile teknik analiz yöntemlerinin birlikte kullanılmasının önemi ve Bist’de bir uygulama. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 4(5), 134-153.
• Sanalan Bilici, N. ve Aydın, N . (2018). Konaklama işletmelerinde finansal analizlere ilişkin bir örnek olay incelemesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (4), 2333-2355.
• Sareen, A. ve Sharma, S. (2022). Assessing financial distress and predicting stock prices of automotive sector: Robustness of Altman Z-Score. Vision: The Journal of Business Perspective, 26(1), 11-24.
• Sayılgan, G. (2003). Soru ve yanıtlarıyla işletme finansmanı. Turhan Kitabevi, Ankara.
• Sayın, K. ve Yüksel, İ. (2018). Hastane işletmelerinde hasta bazlı finansal analiz ve örnek bir uygulama. Business, Economics and Management Research Journal, 1(1), 1-14.
• Selimoğlu, S. K., Aslan, Ü. ve Güvemli, B. (2009). 12. Dünya muhasebe tarihi kongresinde sunulan Türk akademisyenler ve uygulamacıların bildirileri: Bir literatür incelemesi. Muhasebe Finansman Dergisi, 42, 217-228.
• Sümer, H. ve Perek, A. A. (2013). Bilançolarda cari oranın önemi ve hesaplanması. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi (MUVU), Yıl: 2013, Sayı: 1. 47-61.
• Şaklak, Ö. ve Buran, Y. (2010). Küçük ve orta ölçekli işletmelerde (KOBİ) muhasebe bilgi sisteminin önemi. MYO-ÖS 2010-Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu, 21-22 Temmuz, Düzce.
• Şamiloğlu, F., Bağcı, H. ve Kahraman Y. E. (2018). İşletmelerin likidite düzeylerinin karşılaştırılması: BİST sürdürülebilirlik endeksi uygulaması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bililmler Enstitüsü Dergisi, 33, 115-129.
• Şen, L., Zengin, B. ve Yusubov, F. (2015). Otel işletmelerinde finansal analizlere ilişkin bir örnek olay incelemesi. İşletme Bilimi Dergisi, 3(1). 64-85.
• Şenol, M. (2018). Muhasebe temel kavramları açısından muhasebe uygulamalarının değerlendirilmesi: Sivas ilinde bir araştırma. Sosyal Bilimler Enstitüsü Muhasebe, Finans ve Bankacılık Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, 2-11.
• Taşlıcalı, A. (2020). ISO 500 listesinde zirve otomotivde. Oto Ajanda. https://web.archive.org/web/20200810085726/https://www.otoajanda.com/iso-500-listesinde-zirve-otomotivde-otoajanda-com/ (Erişim Tarihi: 01.06.2022).
• Tayyar, N., Yapa, K., Durmuş, M. ve Akbulut, İ. (2018). Referans ideal metodu ile finansal performans analizi: BİST sigorta şirketleri üzerinde bir uygulama. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi (İTOBİAD), 7(4), 2490-2509.
• Topak, M.S. (2010). Finansal tablolar analizi. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Ekonometri Programı Ders Notu, İstanbul, 193.
• Tuna, K. (2022). İşletme karlılığı nasıl analiz edilir? Halkbank KOBİ Websitesi. https://www.halkbankkobi.com.tr/tr/uzmanina-danisin/makaleler/finansal-yonetim/isletme-karliligi-nasil-analiz-edilir.html (Erişim Tarihi: 12.08.2022).
• Tunahan, H., Esen, S. ve Takıl, D. (2016). Havayolu şirketlerinin finansal risk düzeylerinin bulanık mantık yöntemi ile karşılaştırmalı analizi. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies (JAFAS), 2(2), 239-264.
• Tunç, S. (2020). Borsa İstanbul (BIST)'da işlem gören otomotiv şirketlerinin finansal performans analizi: Entropi, TOPSIS ve gri metodları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası - TCMB (2022). Oran formülleri. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası - TCMB Resmi Websitesi. https://www3.tcmb.gov.tr/sektor/dosyalar/menu/ratios_tr.pdf (Erişim Tarihi: 20.05.2022).
• University of Colorado at Builder, The Center for Lifelong Learning and Design (2009). The history of the automobile. Official Website of University of Colorado at Builder, The Center for Lifelong Learning and Design. http://l3d.cs.colorado.edu/systems/agentsheets/New-Vista/automobile/ (Erişim Tarihi: 09.10.2021)
• Veri Analiz Platformu - VAP. (2022). 2016-2022 ortalama finansal oranlar. Veri Analiz Platformu - VAP Websitesi. https://www.vap.org.tr/2016-2021-ortalama-finansal-oranlar (Erişim Tarihi: 19.05.2022).
• Veri Analiz Platformu - VAP. (2022). Dönemsel finansal oranlar. Veri Analiz Platformu - VAP Websitesi. https://www.vap.org.tr/donemsel-finansal-oranlar (Erişim Tarihi: 19.05.2022).
• Yazıcı, N. (2010). Bir bilgi sistemi olarak muhasebenin kobilerin yönetim kararlarına etkisi: Erzurum araştırması. Mufad Journal, Sayı: 47, 202-212.
• Yücel, G. (1982). Muhasebenin çağlar boyu gelişimi. İşletme Fakültesi Dergisi, 11, 217-227.