İmalat İşletmelerinin Çevre Koruma Uygulamalarının Performanslarına Etkisinin Belirlenmesi

Year 2022, Volume: 11 Issue: 21, 60 - 74, 01.09.2022

Yasemin Tatlı , Gamze Özer

Abstract

İşletmelerin imalat sırasında çevreye duyarlı malzemeler kullanması, atık yönetimi ya da temiz enerji kullanımı gibi uygulamalar ilk etapta maliyet arttıran unsurlar gibi görünse de uzun dönemde pek çok avantajı da beraberinde getirmektedir. Özellikle son dönemde bu iddiayı kanıtlayacak dünyanın farklı noktalarında pek çok akademik çalışma bulunmaktadır. Çalışmada işletmelerde bahsedilen pozitif etkilerin hedef kütleyi oluşturan TRA 1 Düzey 2 Bölgesi’nde (Erzurum, Erzincan ve Bayburt’ta) faaliyet gösteren ve çevreye yönelik çalışma yürüten ya da çevre politikası olan işletmelerde de olup olmadığı araştırılmıştır.
Çalışmada kolayda örnekleme yöntemi ile Erzurum, Erzincan ve Bayburt’ta faaliyet gösteren 100 işletme yöneticisine anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler AMOS 22 ve SPSS 22.0 paket programları kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizin sonucunda elde edilen bilgiler ile literatürde daha önce yapılan çalışmalardan elde edilen bilgiler kıyaslandığında benzer sonuçlara rastlanmıştır.

Keywords

Çevre Yönetimi, Üretim Yönetimi, İşletme Performansı, Çevre Yönetimi, Üretim Yönetimi, İşletme Performansı

References

• Referans1: Ağacan, İ. (2014). Çevre kirliliği sorunları ile mücadelelerde Türkiye’de uygulanan çevre vergileri ve çevre vergisi bilinci. (Tez No. 366918) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Ulusal tez merkezi
• Referans 2: Alexander F. (1996), ISO 14001: What does I mans for IEs, IEE Solution, 2, 14-19.
• Referans 3: Buchholz, R. A. (1993). Principles of enviromental management: The greening of business. Prentice Hall.
• Referans 4: Ay, C. ve Yılmaz, E. (2004). Yeşil pazarlama ve Serel Seramik A.Ş.’nin yeşil uygulamaları. Celal Bayar Üniversitesi S.B.E Sosyal Bilimler, 2(2), 17-27.
• Referans 5: Çam, H. (2012). Türkiye’deki üniversitelerde bulut bilişim teknolojisinin uygulanabilirliğinin teknoloji kabul modeli yaklaşımıyla belirlenmesi. (Tez No. 319751) [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi). Ulusal tez merkezi.
• Referans 6: D’Souza C., Mc Cormack, S.,Taghian, M., Chu, M., Mort G.S, Ahmed, T.(2020). An empiricial examinitions of sustainability for multinational firms in China: Implications for claner production. Journel Of Clenaer Prosuction, 242, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.118446
• Referans 7: Dede, O. (2019). Türk imalat sanayi firmalarında yeşil üretim uygulamalarının incelenmesi. (Tez No. 56529). [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. Ulusal tez merkezi.
• Referans 8: Erol, G. H. (2005). Sınıf öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. (Tez No. 196986) [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. Ulusal tez merkezi.
• Referans 9: Garcia-Rodriguez, F.J., Castilla-Gutierrez C. ve Bustos-Flores C. (2013). Implementation of reverse logistics as a sustainable tool for raw material purchasing in developing countries: The case of Venezuela. Int. J. Production Economics, 141, 582–592. https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2012.09.015.
• Referans 10: Ghorbannezhad, P., Azizi, M., Thing, J. C., Layeghi ve Ramezani, O. (2010). Cleaner production: a case study of Kavehpapermill. International Journal of Sustainable Engineering, 4 (1), 68-74. https://doi.org/10.1080/19397038.2010.528464
• Referans 11: Gupta, M. (1995). Enviromental management and its impact on the operations function. International of Operations & Production Management, 8, 34-51. 10.1108/01443579510094071.
• Referans 12: Hitchens, D., Clausen, J,. Trainor, M., Keil, M. ve Thankappan, S. (2003). Competitiveness, enviromental performance and managament of sems. Greenleaf Publisihing, 44, 45-58.
• Referans 13: Kalaycı Ş.(2018). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
• Referans 14: Lai, K. ve Wong, W. Y. (2012). Green logistics management and performance: Some emprical evidence from chinese manufacturing exporters. Omega, 40(3), 267-282. https://doi.org/10.1016/j.omega.2011.07.002.
• Referans 15: Maama, H., Doorasamy, M. ve Rajaram, R.(2021). Cleaner production, environmental and economic sustainability of production firms in South Africa. Journal Of Cleaner Production, 298, 1-10. 10.1016/j.jclepro.2021.126707
• Referans 16: Mokhtari, H. ve Hasani, A. (2017). A multi-objective model for cleaner production transportation planningin manufacturing plants via fuzzy goal programming. Journal of Manufacturing Systems, 44: 230–242. https://doi.org/10.1016/j.jmsy.2017.06.002
• Referans 17: Nemli, E. (2001). Çevreye duyarlı yönetim anlayışı. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 0(23-24), 211-224.
• Referans 18: Neto, G. C. O, Santana, J. C. C., Filho, M. G. ve Jabbour, C. J. C. (2020) Assessment of the environmental impact and economic benefits of thea doption of cleaner production in a Brazilian metal finishing industry. Environmental Technology, 41(14), 1814-1828, doi: 10.1080/09593330.2018.1551426.
• Referans 19: Özesen, E. (2009). Yeşil tedarik zinciri yönetimi ve ambalaj sanayinde bir uygulama. (Tez No. 227543) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi] Ulusal tez merkezi.
• Referans 20: Perotti, S., Zorzini M., Cagno E., Micheli G., (2012). Green supply chain practices and company performance: The case of 3PLs in Italy. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 42(7), 640-672. 10.1108/09600031211258138.
• Referans 21: Ramirez, A., ve Girdauskiene L. (2013). The relationship between knowledge and green logistics: A theoretical approach. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, 24(3), 267-274. 10.5755/j01.ee.24.3.3312.
• Referans 22: Rehman, M.A., Seth, D. Ve Shrivastava, R.L. (2016) . Impact of gren manufacturing practices on organisational performance in Indian context: An empiricalstudy. Journal of Cleaner Production, 20(137), 427- 448. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.07.106
• Referans 23: Sánchez-Triana, E. (2014). Cleaner production in Pakistan's leather and textile sectors. Journal of Cleaner Production, 68, 121 - 129. DOI: 10.1016/j.jclepro.2014.01.015.
• Referans 24: Seçer, İ. (2017). Spss ve Lisrel ile pratik veri analizi. Anı Yayıncılık.
• Referans 25: Şenel, M. (2004). ISO 14000 çevre yönetim sistemi uygulamalarının işletmelerin kurum imajıyla olan ilişkisinin incelenmesi ve Eskişehir ilinde beyaz eşya üreten işletmeler ve tüketicileri üzerinde yapılan bir araştırma. (Tez No. 143922) [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi]. Ulusal tez merkezi ().
• Referans 26: Tanrıverdi, K. (2018).Yeşil lojistik yönetimi uygulamalarının çevresel performansla olan ilişkisi üzerine bir araştırma. (Tez No. 527003) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi] Ulusal tez merkezi.
• Referans 27: Tatlı, Y. (2015). Kobilerde büyüme stratejileri: Erzurum, Erzincan ve Bayburt’ta KOBİ’ler üzerine bir araştırma. (Tez No. 429699) [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal tez merkezi.
• Referans 28: Tezcan, D. (2001). Çevre yönetimi. TMMOB Metalurji Mühendisleri Odası Dergisi, 127.
• Referans 29: Venus, L. (2011). Green management practices and firm performance: A case of container terminal operations. Resources, Conservation and Recycling, 55(6), 559 – 566. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2010.12.001.
• Referans 30: Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Referans 31: Ye, F., Zhao X., Prahinski C., Li Y., (2013). The impact of institutional pressures ,top managers’ posture and reverse logistics on performance evidence from China. International Journal of Production Economics, 143(1), 132–143. https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2012.12.021.
• Referans 32: Yılmaz, A. ve Bozkurt, Y. (2011). Avrupa Birliğine uyum sürecinde Türk kamu ve özel işletmelerinin çevreye duyarlılığı üzerine bir uygulama: ISO 500 örneği. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 18(1), 2 - 18.
• Referans 33: Zeng, S.X., Meng X.H., Yin, H.T.,Tam, C.M. ve Sun, L. (2010). Impact of cleaner production on business performance. Journel Of Cleaner Production, 18(2010), 975 - 983. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2010.02.019.
• Referans 34: Zhu, Q., Geng, Y., ve Lai, K. (2010). Circular economy practies among Chinese manufacturers varying in enviromental-oriented supply chain cooperation and the performance implications. Journal Of Enviromental Management, 91, 1324 - 1331. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2010.02.013.