Cerrahi Kliniklerde Çalışan Hemşirelerin Tıbbı Hata Tutumları ve Etkileyen Faktörler

Yıl 2024, , 532 - 541, 29.06.2024

Elif Pehlivan Tuğba Yeşilyurt

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1224951

Öz

Bu çalışma, bir kamu hastanesinin cerrahi kliniklerinde çalışan hemşirelerin tıbbi hata tutumlarının belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel türde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evreni İstanbul ilinde yer alan bir kamu hastanesinin cerrahi kliniklerinde çalışan 900 hemşire, örneklemi ise araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 308 hemşire oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak hemşirelerin sosyo-demografik ve çalışma ortamına ilişkin özellikleri içeren “Anket Formu” ve “Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler SPSS 23.0 paket programı kullanılarak, frekans, yüzde, ortalama, standart sapma, bağımsız student t testi, Tek yönlü (One way) Anova testi ve Tukey testleriyle analiz edilmiştir. Araştırmada hemşirelerin %12,7 sinin mesleki çalışma süresinde tıbbi hata yaptığı, %24,4’ünün daha önce tıbbi hataya tanık olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin “Tıbbi Hata Tutum Ölçeği” toplam puan ortalaması 2,25±0,2 olarak olumsuz olarak saptanmıştır. Ölçeğin alt boyutlarından, en yüksek puanın “tıbbi hata algısı” alt boyutundan (3,08±0,9), en düşük puanın ise ‘tıbbi hata yaklaşımı’ alt boyutundan (2,08±0,4) alındığı belirlenmiştir. Bekar olan, sürekli gündüz çalışan ve yönetim görevi olan hemşirelerin tıbbi hata tutum toplam puanı ortalamasının anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuçlar, tıbbi hatalara karşı hemşirelerin farkındalıklarının oluşması, hatalı tıbbi uygulamaların nedenlerinin belirlenmesi ve bunların önlenmesi için sağlık kurumlarının hasta güvenliği konusundaki çalışmalarının artırması gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, Tıbbi hata, Tıbbi hata tutumu, Cerrahi hemşiresi

Medical Error Attitudes of Nurses Working in Surgical Clinics and Affecting Factors

Öz

This study was carried out in a descriptive and cross-sectional form to determine the medical error attitudes of nurses working in the surgical clinics of a public hospital. The population of the research consists of 900 nurses working in the surgical clinics of a public hospital in Istanbul, and the sample consists of 308 nurses who voluntarily agreed to participate in the research. “Questionnaire Form” which include nurses' socio-demographic and working characteristics and “Medical Error Attitude Scale” were used as data collection tools. The data were analyzed using the SPSS 23.0 package program with frequency, percentage, mean, standard deviation, independent student t-test, One-way ANOVA test and Tukey tests. The study determined that 12.7% of the nurses made a medical error during their professional working period, and 24.4% had witnessed a medical error before. The total mean score of the "Medical Error Attitude Scale" of the nurses was 2.25±0.2 and it was evaluated as negative. It was determined that the highest score was taken from “the perception of medical errors” sub-dimension (3.08±0.9) and the lowest score was taken from the “the approach to medical errors” sub-dimension (2.08±0.4) of the sub-dimensions of the scale. It was determined that the mean medical error attitude total score of the nurses who were single nurses who worked on the day shift and had management duties was significantly higher. The results reveal that health institutions must increase their studies on patient safety to raise awareness of nurses against medical errors, identify the causes of malpractice and prevent them.

Anahtar Kelimeler

Nurse, Medical error, Medical error attitude, Surgical nurse, Hemşire, Tıbbi hata, Tıbbi hata tutumu, Cerrahi hemşiresi

Kaynakça

• 1. Arver. N. and Hipskind. JE. (2018). “Medical Error”. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430763/ StatPearls Publishing LLC. (Erişim tarihi: 08.03.2022)
• 2. Tuğcu. H. Yorulmaz. C. ve Koç. S. (2010). “Hekim Sorumluluğu ve Tıbbi Malpraktis. Birinci Basamakta Adli Tıp”. İstanbul Tabip Odası Yayını. 9-17.
• 3. Avcı. K. ve Aktan. T. (2015). “Bir Sistem Sorunu Olarak Tıbbi Hatalar ve Hasta Güvenliği”. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilmleri Enstitüsü Dergisi. 5 (2). 48-54.
• 4. Mittal. K. (2018). “Medical errors: An Observational Study”. Journal of Pediatric Critical Care. 5 (3). 29.
• 5. Akgün Şahin. Z. ve Kardaş Özdemir. F. (2015). “Hemşirelerin Hasta Güvenliği Kültürü Algıları: Kars İli Örneği”. ODÜ Tıp Dergisi. 2. 139-144.
• 6. Aksoy. G. Kanan. N. ve Akyolcu. N. (2012). “Cerrahi ve Cerrahi Hemşireliği”. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• 7. Anderson. O. (2015). “Designing Out Medical Error in Surgical Wards”. Phd Thesis. Imperial College London. Deparment of Surgery&Cancer. London.
• 8. Er. F. ve Altuntaş. S. (2016). “Hemşirelerin Tıbbi Hata Yapma Durumları ve Nedenlerine Yönelik Görüşlerin Belirlenmesi”. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi. 3 (3). 133-139.
• 9. Shu. Q.. Cai. M.. Tao. HB.. Cheng. ZH. Chen. J. Hu. YH.. Li. G. (2015). “What Does a Hospital Survey on Patient Safety Reveal About Patient Safety Culture of Surgical Units Compared with That of Other Units?”. Medicine. 94 (27).
• 10. Dirik. HF.. Samur. M.. Seren Intepeler. S.. and Hewison. A. (2019). “Nurses’ İdentification and Reporting of Medication Errors”. Journal of Clinical Nursing. 28(5-6). 931-938.
• 11. Vural, F., Çiftçi, S., Fil, Ş., Aydın, A., Vural, B. (2014). Sağlık Çalışanlarının Hasta Güvenliği İklimi Algıları ve Tıbbi Hataların Raporlanması. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 5 (2). 152-157.
• 12. İntepeler. SŞ. ve Dursun. M. (2012). “Tıbbi Hatalar ve Tıbbi Hata Bildirim Sistemleri”. Anaadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 15 (2). 129-135.
• 13. Güleç. D. ve İntepeler. SŞ. (2013). “Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi”. Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme Dergisi. 15 (3). 26-41.
• 14. George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10th ed.). Pearson.
• 15. Mallory. SU. Weller. J. Bloch. M. and Maze. M. (2003). “The Individual. The System and Medical Error”. BJA CEPD Reviews. 3 (6). 179-182.
• 16. Kıymaz. D. ve Koç. Z. (2018). "Identification of Factors Which Affrect the Tendency Towards and Attitudes of Emergency Unit Nurses to Make Medical Errors”. Journal of Clinical Nurses. 27 (5-6). 1160-1169.
• 17. Kandemir. A. (2019). Cerrahi hemşirelerinin tıbbi hata tutum ve eğilimlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• 18. Özyer. Y. (2016). “Cerrahi Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerde İş Yükü Algısı. İşe Bağlı Gerginlik ve Tıbbi Hata Tutumları”. Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ordu.
• 19. Öğüt. D. (2021). “Acil Serviste Çalışan Hemşirelerin İş Stresi ve Tıbbi Hata Yapma Eğilimleri Arasındaki İlişki”. Yüksek Lisans Tezi. Acıbadem Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• 20. Ersun. A. Başbakkal. Z. Yardımcı. F. Muslu. G. ve Beytut. D. (2013). “Çocuk Hemşirelerinin Tıbbi Hata Yapma Eğilimlerinin İncelenmesi”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 29 (2). 33-45.
• 21. Ülkü. HH. ve Türk. G. (2019). “Hemşirelerin Tıbbi Hataları Rapor Etmeme Nedenleri”. HUHEMFAD-LOHUFON. 6 (3). 141-148.
• 22. Yılmaz. A. ve Duygulu. S. (2019). “Hemşirelerin Hasta Güvenliği Kültürü Algılarının ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi”. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 3 (6). 171-185.
• 23. Aştı. T. ve Acaroğlu. R. (2000). “Hemşirelikte Sık Karşılaşılan Hatalı Uygulamalar”. Çukurova Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 4 (2). 22-26.
• 24. Khoo ME. Lee WK. Sararaks S. et al. (2013). “Medical Errors İn Primary Care Clinics-A Cross Sectional Study”. BMC Fam Pract. 13:127.
• 25. Erbay. E. ve Esatoğlu. AE. (2018). “Content Analysis of Newspaper Coverage of Medical Malpractice”. Health Sciences Research in the Globalizing World. 956-973.
• 26. Björksten. KS.. Bergqvist. M.. Andersen-Karlsson. E.. Benson. L. and Ulfvarson. J. (2016). “Medication Errors as Malpractice-A Qualitative Content Analysis of 585 Medication Errors by Nurses in Sweden”. BMC Health Services Research. 16 (1). 431.
• 27. Miake-Lye. I. M.. Hempel. S.. Ganz. D. A.. & Shekelle. P. G. (2013). “Inpatient Fall Prevention Programs as a Patient Safety Strategy: A Systematic Review”. Annals of İnternal Medicine. 158(5_Part_2). 390-396.
• 28. Özçetin. M.. Ulaş Saz. E.. Karapınar. B.. Özen. S.. Aydemir. Ş. ve Vardar. F. (2009). “Hastane Enfeksiyonları. Sıklığı ve Risk Faktörleri”. Çocuk Enfeksiyonları Dergisi. 3. 49-53.
• 29. Cebeci. F.. Gürsoy. E. ve Tekingündüz. S. (2012). “Hemşirelerin Tıbbi Hata Yapma Eğilimlerinin Belirlenmesi”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 15 (3). 188-196.
• 30. O’Connor. K. and Dugan. JL. (2017). “Addressing Floating and Patient Safety”. Nursing. 47 (2). 57-58.
• 31. Muabbar. H. and Alsharqi. O. (2021). “The İmpact of Short-Term Solutions of Nursing Shortage on Nursing Outcome. Nurse Perceived Quality of Care. 27and Patient Safety”. American Journal of Nursing Research. 9 (2). 35-44.
• 32. Güven. ŞD. Şahan. S. ve Ünsal. A. (2019). “Hemşirelerin Tıbbi Hatalara Yönelik Tutumları”. Izlek Academical Journal. 2 (2). 75- 85.
• 33. Aktan. U. ve Atay. S. (2021). Hemşirelerin Tıbbi Hatalarda Tutumları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Acıbadem Universitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 12 (2). 376-384.
• 34. Gök. D. ve Sarı Yıldırım. H. (2017). “Pediatri Hemşirelerinin Tıbbi Hatalardaki Tutumları”. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2 (1). 7-13.
• 35. Korhan. EA. Dilemek. H. Mercan. S. ve Yilmaz. DU. (2017). “Determination of Attitudes of Nurses in Medical Errors and Related Factors”. International Journal of Caring Sciences. 10 (2). 794-801.
• 36. Alaman. O. (2018). “Hemşirelerin Tıbbi Hatalara Yönelik Tutumlarının İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. İstanbul.
• 37. Kaldjian. L. Jones. E. Wu. B. Formann-Hoffman. V. Levi. B. and Rosental. G. (2007). “Disclosing Medical Errors to Patients: Attitudes and Practices of Physicians and Triness”. Journal of General İnternal Medicine. 22. 988-996
• 38. Göl. E. (2019). “Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde İş Yükü. Tıbbi Hata Tutumları ve İş Kazaları Arasındaki İlişki”. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Denizli.
• 39. Liu. LF. Lee. S. Chia. PF. Chi. SC. and Yin. YC. (2012). “Exploring the Association Between Nurse Workload and Nurse Sensitive Patient Safety Outcome İndicators”. Journal of Nursing Research. 20 (4). 300-309.
• 40. Alan. N. ve Khorsid. L. (2016). “Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Tıbbi Hataya Eğilim Düzeylerinin Belirlenmesi”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 32 (1). 1-18.