The Effect Of Healthy Lifestyle Attitudes Of Women Who Have Applied To The Cancer Inspection Center On Early Diagnosıs Knowledge And Implementations

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 2, 244 - 258, 01.04.2015

Hacer Gök Uğur İlknur Aydın Avcı

Öz

This study has been carried out to determine the effect of healthy lifestyle attitudes of women who have applied to the cancer inspection center on knowledge and implementations of early diagnosis. It is a cross-sectional study. The target group was women who applied to the Ordu Cancer Early Diagnosis and Inspection Center between February and May 2009 and the subjects were 307 women who willingly participated in the research. The data collection was carried out via “Traits Inventory Form” and “Healthy Lifestyle Attitudes Scale II” developed by the researcher based on the literature. The data was analyzed by using percentile determination, arithmetic mean, t- test, and Mann Whitney U test.

92.2% of the participants stated that early diagnosis is of great importance for cancer treatment, %72,6 of participants stated that they examine themselves and 28,3% stated that they examine themselves regularly. 44,3% of women stated that they have mammography, 54,7% stated that they get clinically examined and 26,4% stated that they have a smear test. The results showed that there is a statistically significant relation between women’s knowledge and applications towards the early diagnosis of breast and cervix cancer and their healthy life attitudes (p<0.05). The results indicate that the participants’ early diagnosis knowledge and applications towards breast and cervix cancer is inadequate and those who have healthy lifestyle attitudes have more knowledge about early diagnosis.

Anahtar Kelimeler

Women, Healthy Lifestyle Attitudes, Early diagnosis

Kanser Tarama Merkezine Başvuran Kadınların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Erken Tanı Bilgi ve Uygulamalarına Etkisi

Öz

Bu araştırma, kanser tarama merkezine başvuran kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının erken tanı bilgi ve uygulamalarına etkisini belirlemek amacıyla kesitsel olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Ordu İli Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi’ne Şubat–Mayıs 2009 tarihleri arasında başvuran kadınlar oluşturmuştur. Örneklemi ise bu tarihler arasında kanser tarama merkezine başvuran ve araştırmaya katılmayı kabul eden 307 kadın oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan “Tanıtıcı Özellikler Anket Formu” ile “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi; sayı, yüzdelik dağılım, aritmetik ortalama, t testi ve Mann Whitney U testi ile yapılmıştır.

Araştırmaya katılan kadınların %92.2’si kanserde erken tanının önemli olduğunu, %72.6’sı kendi kendine meme muayenesi yaptığını, %28.3’ü ise düzenli olarak kendi kendine meme muayenesi yaptığını belirtmişlerdir. Kadınların %44.3’ü mamografi çektirdiğini, %54.7’si klinik meme muayenesi yaptırdığını ve %26.4’ü smear testi yaptırdıklarını ifade etmişlerdir. Kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçek puanı ile meme ve serviks kanserinin erken tanısına yönelik bilgi ve uygulamaları arasında istatistiksel olarak önemli bir fark olduğu belirlenmiştir (p

Anahtar Kelimeler

Kadın, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Erken Tanı

Kaynakça

• Günay AktaĢ S. Türkiye‟de Kadınlarda Meme Kanseri Nedeniyle Ölüm: Mekânsal Dağılım ve ġehirlerin Sosyoekonomik GeliĢmiĢlik Düzeyi Ġle ĠliĢkisi. Uluslararası Sosyal AraĢtırmalar Dergisi 2013; 29(7): 442-450.
• World Health Organization 2014. GLOBOCAN 2012: Estimated Cancer Incidence, Mortality and Prevalence Worldwide in 2012. http://globocan.iarc.fr/Default.aspx.
• World Cancer Research Fund International 2014. Cancer Statistics: Worldwide.http://www.wcrf.org/cancer_statistics/world_cancer_statistics.php.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 2013. http://www. kanser.gov.tr/daire-faaliyetleri/kanserkayitciligi/108%C3%BCrkiyede-kanserkayitcigi.html.
• Gültekin M, BoztaĢ G. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, 2014. Türkiye kanser istatistikleri. http://www.kanser.gov.tr/daire-faaliyetleri/kanser-kayitciligi /108t%C3%BCrkiyede-kanser-kayitcigi.html.
• Engin K (ed.), Kahraman ÇetintaĢ S(ed.), Topal U. Meme Kanseri Taraması. Meme Kanserleri. Nobel Tıp Kitapevleri. Nobel Matbaacılık, Ġstanbul-2005.
• Tuncer M (ed.), Durak S, Karakılınç H. Kanser Kontrolünde Birinci Basamak Sağlık KuruluĢlarının Rolü. Türkiye‟de Kanser Kontrolü Bakanlık Yayın Numarası: 707, Onur Matbaacılık Ltd. ġti. Ankara- 2007. ss: 519-522.
• Cancer Facts and Figures 2008. http://www.cancer.org/downloads/STT/2008CAFF finalsecured.pdf.
• Aydıntuğ S. Meme Kanserinde Erken Tanı. STED 2004; 13 (6): 226-229.
• Aydın S (ed.), Akça T (ed.), Akça T. Meme Tarama Programı Nedir ve Kendi Kendine Meme Muayenesi Nasıl Yapılır? Tanıdan Tedaviye Meme Kanseri Gerçeği, Mersin Üniversitesi Yayınları No: 16, Can Matbaacılık Yayıncılık. Mersin-2007. ss: 13-19.
• World Cancer Research Fund International 2014. Cancer Statistics: Data On Specific Cancers: Breast cancer. http:// www.wcrf.org/cancer_statistics/data_specific_cancers/ breast_ cancer_statistics.php.
• World Cancer Research Fund International 2014. Cancer Statistics: Data on specific cancers: Cervical cancer. http://www.wcrf.org/cancer_statistics/data_specific_cancers/ cervical_cancer_statistics.php.
• Gökaslan H, Uyar E. PAP Smear Ġle Servikal Kanser Taraması. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2004; 8(3): 105-110.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, 2013. Türkiye‟de kanser taramalarında yeni stratejiler. http://www.kanser.gov.tr/bilgi-dokumanlar/sunum/701- t%C3%BCrkiye-de-kanser-taramalar%C4% B1nda-yeni-stratejileri.html.
• Ocakçı A. 2013. Sağlığın Korunma ve GeliĢtirilmesinde HemĢirelik Hizmetlerinin Rolü. http://server.karaelmas.edu.tr/saglik/skg.htm.
• Oran Tuna N, Can Öztürk H, Senuzun F, Aylaz Durmaz R. Health Promotion Lifestyle and Cancer Screening Behaviors: A Survey Among Academician Women. Asian Pacific J. Cancer Prev 2008; 9: 515-518.
• Erci B(ed.). Halk Sağlığı HemĢireliği. Sağlığın GeliĢtirilmesi ve Sağlıklı YaĢam. Göktuğ Yayıncılık, Fırat Matbaacılık, Ankara-2009. ss: 192-201.
• Walker SN, Hill-Polrecky D. Psychometric Evaluation of The Health-Promoting Lifestyle Profile-II. Proceedings of the 1996 Scientific Session of the American Nurse Association‟s Council of Nurse Researchers. 1996: 110 p.
• Lubkin IM, Larsen PD. Chronic Illness: Impact and Interventions. (6th ed.), Jones & Bartlett Publishers, USA-2005. 680p
• Esin Özabacı MN. Doktora Tezi; “Endüstriyel Alanda ÇalıĢan ĠĢçilerin Sağlık DavranıĢlarının Saptanması ve GeliĢtirilmesi” Ġstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HemĢirelik Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Doç.Dr. Semra Erdoğan. Ġstanbul- 1997.
• Bahar Z, BeĢer A, Gördes N, Ersin F, Kısal A. Sağlıklı YaĢam Biçimi DavranıĢları Ölçeği II‟nin Geçerlik ve Güvenirlik ÇalıĢması. C.Ü. HemĢirelik Yüksek Okulu Dergisi 2008; 12(1): 1-13.
• Sadler GR, Dhanjal SK, Shah NB, Shah RB, Ko MC, Anghel M, Harshburger R. Asian Indian Women: Knowledge, Attitudes and Behaviors Toward Breast Cancer Early Detection. Public Health Nursing 2001; 18(5): 357-363.
• Sadler GR, Ko MC, Cohn JA, White M, Weldon R, Wu P. Breast Cancer Knowledge, Attitudes, and Screening Behaviors Among African American Women: The Black Cosmetologists Promoting Health Program. BMC Public Health 2007; 7: 57.
• Coates RJ, Uhler RJ, Brogan DJ, Gammon MD, Malone KE, Swanson CA, Flagg EW, Brinton LA. Pattern and Predictos of The Breast Cancer Detection Methods in Women Under 45 Years of Age (United States). Cancer Causes and Control 2001; 12: 431-442.
• Aydın Avcı Ġ, Gözüm S. Comparison of Two Different Educational Methods on Teachers‟ Knowledge, Beliefs and Behaviors Regarding Breast Cancer Screening. European Journal of Oncology Nursing 2009; 13: 94-101.
• Jelinski SE, Maxwell CJ, Onysko J, Bancej CM. The Influence of Breast SelfExamination on Subsequent Mammography Participation. American Journal of Public Health 2005; 95(3): 506-511.
• Sadler GR, Takahashi M, Ko MC, Nguyen T. Japanese American Women: Behaviors and Attitudes Toward Breast Cancer Education and Screening. Health Care for Women International 2003; 24: 18-26.
• Rezaei MB. Breast Cancer Detection Among Tabrizian Women. Res. J. Biol. Sci., 2008; 3(2): 236-237.
• Gençtürk N. Kadın Sağlık Profesyonellerinin Meme Kanseri Erken Tanı Yöntemlerini Bilme ve Uygulama Durumları. The Journal of Breast Health 2013; 9(1): 5-9.
• Dağhan Ç, Çevik Ü. Tokat Sigara Fabrikası Kadın ĠĢçilerine Kendi Kendine Meme Muayenesi (KKMM) Hakkında Yapılan Bilgilendirmenin Doğru Bilgi ve DavranıĢ GeliĢtirme Durumuna Etkisi. Tuncer M (ed.). Türkiye‟de Kanser Kontrolü Bakanlık Yayın Numarası: 707. T.C. Sağlık Bakanlığı Kanserle SavaĢ Dairesi BaĢkanlığı. Onur Matbaacılık Ltd. ġti. Ankara-2007. ss: 525–532
• Maral I, Budakoglu II, Ozdemir A, Bumin MA. Behaviors Toward Methods of Breast Cancer Early Detection in Women Over 40 Years in A Rural Region of Ankara, Turkey. Journal of Cancer Education 2009; 24: 127-128.
• Durgun Ozan Y. Yüksek lisans Tezi; “Farklı Meslek Gruplarına Mensup 15–65 YaĢ Arası Kadınların, Meme ve Serviks Kanserinden Korunma Ġle Ġlgili Bilgi ve DavranıĢlarının Değerlendirilmesi” Dicle Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Tez yöneticisi; Prof.Dr. MelikĢah Ertem. Diyarbakır-2007.
• Moskowitz JM, Kazinets G, Wong JM, Tager IB. “Health is Strength”: A Community Health Education Program to Ġmprove Breast and Cervical Cancer Screening Among Korean American Women in Alameda County, California. Cancer Detection and Prevention 2007; 31: 173-183.
• Soskolne V, Marie S, Manor O. Beliefs, Recommendations and Intentions Are Important Explanatory Factors of Mammography Screening Behavior Among Muslim Arab Women in Israel. Health Educatıon Research 2007; 22(5): 665-676.
• Yücel A, Değirmenci B, Acar M, Ellidokuz H, Albayrak R, Haktanır A. Knowledge About Breast Cancer and Mammography in Breast Cancer Screening Among Women Awaiting Mammography. Turk J. Med Sci. 2005; 35: 35-42.
• Koçyiğit O. Aile Hekimliği Uzmanlık Tezi; “Polikliniğe BaĢvuran Kadınların Meme Kanseri, Meme Muayenesi ve Mammografi Hakkında Bilgi Düzeyi: Ġl Merkezinde Yapılan Bir ÇalıĢma”. Sağlık Bakanlığı Ankara Eğitim ve AraĢtırma Hastanesi, Ankara- 2007.
• Gamarra CJ, Paz EPA, Griep RH. Knowledge, Attitudes and Practice Related to Papanicolaou Smear Test Among Argentina‟s Women. Rev. Saude Publica, 2005; 39(2): 1-6.
• Yücel U. Yüksek Lisans Tezi; “Kadınlara Serviks Kanserine ĠliĢkin Risk Faktörleri ve Korunma Konusunda Verilen Eğitimin Etkinliğinin Değerlendirilmesi” Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ebelik Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Prof. Dr. Gülsün Özentürk. Ġzmir-2006.
• http://www.bsm.gov.tr/docs/meme_kanseri%20_bilgi_notu.pdf, 2014. (EriĢim tarihi: 12.01.2014)