Üniversite Hastanesinde Hemşirelerin Oral İlaç Uygulama Güvenliğini Tehdit Eden Faktörlerin İncelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 1, 28 - 43, 01.01.2015

Gülay İpek Çoban Meltem Şirin Esin Kavuran Bahar Çiftçi

Öz

Sağlık bakım sisteminde, hemşirenin sorumlulukları sürekli olarak artmakta ve değişmektedir. Hemşirenin sorumlulukları içinde ilaç uygulamaları çok önemli bir yere sahiptir. Zamanının büyük çoğunluğunu hastayla birlikte geçiren hemşire, ilaç uygulama sürecini en iyi gözleyen meslek üyesidir. Sağlık bakım eğitiminin, hemşirelik bakım kalitesinin ve hasta güvenliğinin geliştirilmesine katkı sağlayabilmek için yapılan bu çalışma hemşirelerin oral ilaç uygulamalarını tehdit eden faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tanımlayıcı türdeki araştırma Mart- Eylül 2013 tarihlerinde Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi’nde ilaç uygulaması yapan 221 hemşire ile yapılmıştır. Yapılan çalışma bulgularına göre ilaç güvenliğini tehdit eden faktörler arasında; ilaçların eczaneden temizlik personeli tarafından teslim alınması, kullanılmayan ilaçların imza karşılığında eczaneye teslim edilmesi gerekirken kliniklerde depolanması, oral ilaçların eczaneden tek dozlar şeklinde kesilerek gönderilmesi neticesinde ilaçların isim, doz ve son kullanma tarihlerinin okunamaması yer almaktadır.  İlaç uygulama güvenliğini artırmak için ilaç güvenliği konusunda hizmet içi eğitimlerin artırılması ve bu konu ile ilgili daha kapsamlı araştırmalar yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İlaç Güvenliği, Hemşirelik, Oral İlaç

Determine The Factors Threatening Oral Drug Practices Of Nurses At A Unıversıty Hospital

Öz

Nurses’ responsibilities continuously increase and change in health care system. Responsibilities of a nurse has very important place in the practice of medicine. The nurse who spent a major part of his/her time with patient is the best observing profession to the medicine practices. This study was carried out with the aim of to determine the factors threatening oral drug practices of nurses, helping to improve health care education, quality of nursing care and patient safety. The descriptive study was carried out on the 221 nurses who practicing oral drug in Atatürk University Faculty of Medicine at the date of March-October 2013. According to the findings of the study of the factors that threaten the safety of medicines are; delivering the drugs from the pharmacy by the housekeeping staff, to storage of unused medicines in clinics although it should be delivered to the pharmacy for a signature, cannot be reading the drug name, dosage and expiration dates due to sending by pharmacy in single doses to cutting form of the oral drug blisters. It is recommended that more extensive research should be making on this topic to practice medicine in the in-service training to improve security and increase drug safety.

Anahtar Kelimeler

Drug Safety, Nursing, Oral Drug

Kaynakça

• Hatırnaz G. Özel Hastanelerin Hukuki Sorumluluğu ve Hasta Hakları. Seçkin Yayınevi. 2. Baskı. ISBN: 978 975 0208 8 29 İstanbul, 2007: 28-36.
• Wendin R. Hasta Güvenliği - Temel Bir Yetkinlik Mi Yoksa Sadece Bir Kavram Mı?. 1. Hasta Güvenliği Kongresi . 28-31 Mart 2007, Antalya. 2007. p 24-28.
• Sezgin B. Doktora Tezi; “Kalite Belgesi Alan Hastanelerde Çalışma Ortamı ve Hemşirelik Uygulamalarının Hasta ve Hemşire Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi” İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Doç. Dr. Aytolan Yıldırım. İstanbul- 2007.
• Patel V. Tıbbi Hataların Yönetimi. 1. Hasta Güvenliği Kongresi; 28-31 Mart 2007, Antalya 2007. p 24-28.
• Ahmedzadeh A. Yüksek Lisans Tezi; “İş Sağlığı ve İş Güvenliği” Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Otomasyon, Tez Yöneticisi; Prof. Dr. Bilge Erdiller. Ankara - 1997.
• Vatansever Ş. Yüksek Lisans Tezi; “Sağlık Kuruluşlarında İş Güvenliği ve Meslek Hastalıkları” İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hastane ve Sağlık Kuruluşlarında Yönetim Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Prof. Dr. Cavide Uyargil. İstanbul - 1999.
• Zincir G, Erdal E, Zincir M. Hekim ve Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Tutumlarının İncelenmesi. 1. Ulusal Tıbbi Etik Kongresi; 9-11 Haziran 1999, Kocaeli. 1999. p 36-40.
• Uzun Ş, Arslan F. İlaç Uygulama Hataları. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences 2008; 28 (2): 217-22.
• Özata M, Altunkan H. Hastanelerde Tıbbi Hata Görülme Sıklıkları, Tıbbi Hata Türleri ve Tıbbi Hata Nedenlerinin Belirlenmesi: Konya Örneği. Tıp Araştırmaları Dergisi 2010; 8 (2): 100-111.
• Eşer İ, Khorshid L, Türk G, Toros F. Hemşirelerin İlaç Hatası Yapmalarına Yol Açabilecek Etkenlerin Saptanması. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2007; 23 (2): 81-91.
• Aştı T, Acaroğlu R. Hemşirelikte Sık Karşılaşılan Hatalı Uygulamalar. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2000; 4 (2): 22-27.
• Aştı T (ed), Karadağ A (ed), Tosun H. İlaç Yönetimi: Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilimi ve Sanatı Kitabı. 1. Baskı. ISBN: 978-975-01795-7-0 Akademi Basın ve Yayıncılık İstanbul-2012. ss:722-726.
• …..(www.midyatdh.gov.tr, 2013): internet adresine atıf
• Taylor C, Lillis C, Lemone P. Fundamentals of Nursing. The Art and Science of Nursing Care. Fourth Edition, Lippincotot, Philadelphia - 2001. p 567-587.
• Işıklı D. Yüksek Lisans Tezi, “Hemşirelerin Farmakoloji Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi” Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Prof. Dr. Muammer Elmas Konya- 2006.
• Gündoğmuş ÜN, Özkara E, Mete S. Nursing and Midwifery Malpractice in Turkey Identifed in The Higher Health Council Records. Nursing Ethics 2004; 11 (5): 489-499. 17. Ayık G, Özsoy S, Çetinkaya A. Hemşirelik Öğrencilerinin Ilaç Uygulama Hataları. İstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2010; 18 (3): 136-143.
• American Academy of Pediatrics (AAP). Prevention Of Medication Errors In The Pediatric Inpatient Setting. Pediatrics 2003; 112: 431-36.
• Cesur S. Uzmanlık Tezi; “İlaç Uygulamalarında Hemşirelerin Hata Olarak Görmedikleri Durumların Saptanması” Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 1986.
• Wolf ZR, McGoldrick TB, Flynn ER, Warwick F. Factors Associated With A Percerved Harmful Outcome From Medication Errors A Pilot Study, The Journal of Countinuing Education in Nursing 1996; (27): 65-74.
• Aştı T, Kıvanç M. Ağız Yolu ile İlaç Verilmesine İlişkin Hemşirelerin Bilgi ve Uygulamaları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2003; 6: 1-9.
• Pasero C, McCaffery M. Providing Epidural Analgesi. How To Maintain A Delicate Balance. Nursing, 1999; 29(8): 34-39.
• Aktay G, Hamit Hancı İ, Balseven A. İlaç Etkileşimleri ve Hekim Sorumluluğu. STED 2003; 12 (7): 261-264.
• Abaan S. Hekim İstemleri ve Hemşirenin Yasal Sorumluluğu. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1997; 1: 1-7.
• Craven RF, Hurnle CJ. Fundamentals of Nursing. Human Health and Function. Third Edition, Lippincott, Philadelphia - 2000; 498-515.
• Lilley LL, Aucker RS. Pharmacology And The Nursing Process. Second Edition, Mosby, st.Louis Baltimore 1999; 6-50.
• …..(http://www.megep.meb.gov.tr, 2013): kuruma atıf
• Alpar Ecevit Ş. Ülkemizde ve Dünyada Hasta Hakları. 1. Uludağ İç Hastalıkları Hemşireliği Sempozyum; 9 -11 Nisan 2003, Bursa. 2003. p 129-134.
• Kayahan M, Ovayolu N. Hasta Hakları ve Hemşirenin Rolü. Hemşirelik Forumu 2004; 7(4): 36-40.
• Kuğuoğlu Yazıcı S. Acil Bakım, Ed: Şelimen D, Acil Bakım, 3. Baskı, Yüce Yayım, İstanbul 2004, 11-16.
• …….(www.istanbuleczaciodasi.org.tr ,2013) kuruma atıf.