KEMOTERAPİ ALAN KANSERLİ HASTALARDA DEPRESYON VE YAŞAM KALİTESİNİN BELİRLENMESİ

Year 2017, Volume: 6 Issue: 1, 29 - 39, 31.03.2017

Nilay Demir Göl Rabia Hacıhasanoğlu Aşılar

Abstract

Bu
araştırma kemoterapi alan kanserli hastalarda depresyon ve yaşam kalitesini
belirlemek amacıyla yapıldı. Tanımlayıcı-kesitsel
özellikteki araştırmanın evrenini Erzurum Bölge
Eğitim ve Araştırma Hastanesi ayaktan kemoterapi ünitesinde kemoterapi alan 140 hasta oluşturdu. Örneklem seçimine gidilmeyerek
araştırma kapsamına alınma kriterlerini karşılayan 130 hasta birey araştırma
kapsamına alındı.
Veriler Ocak-Nisan 2011 tarihleri arasında tanımlayıcı form, Beck Depresyon
Envanteri ve Yaşam
Kalitesi Ölçeği Kısa Formu-36 kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplandı.
Hasta
bireylerin  % 83,1’inde depresyon saptandı.
Ayrıca hastaların sosyo-demografik ve hastalığa ilişkin bazı özellikleri ile Beck
Depresyon Envanteri ve Yaşam
Kalitesi Ölçeği Kısa Formu-36 özet değer puan ortalamaları arasında önemli bir
fark belirlendi. Beck Depresyon Envanteri ve Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Formu-36 özet değer puan ortalamaları
arasında yapılan korelasyon analizi sonucunda orta düzeyde negatif yönde bir
ilişki saptandı. Bu sonuçlar doğrultusunda kemoterapi alan kanserli hastaların
depresyon ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlere yönelik hastaların,
ailelerinin ve sağlık çalışanlarının farkındalığının arttırılması ve bu yönde
eğitimlerin verilmesi önerilmektedir. 

Keywords

Kanser, Kemoterapi, Depresyon, Yaşam kalitesi, Hemşirelik

References

• Karadeniz G, Dedeli Ö, Gökdere, H, Aslan GG, İstek E, Ayaz TA ve Tosun B. (2008). “Onkoloji Hemşireliği”. (Karadeniz G, Ed.). İç Hastalıkları Hemşireliğinde Teoriden Uygulamaya Temel Yaklaşımlar. (s:139-171). Manisa: Göktuğ Yayıncılık.
• World Health Organization (2013). Global Action Plan for the prevention and control of noncommunicable diseases, 2013-2020. Geneva, Switzerland.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2011). “Türkiye’de Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Risk Faktörleri ile Mücadele Politikaları”. Ankara. Yayın No: 809.
• World Health Organization. Media Center. Cancer. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs297/en/( erişim tarihi: 19/07.2016).
• Reis N. (2006). “Jinekolojik Kanserli Hastaların Bakım ve Rehabilitasyonunda Hemşirenin Rolü”. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9 (3): 88-97.
• Elbi H. (2001). “Kanser ve Depresyon”. Psikiyatri Dünyası, 5: 5-10.
• Heydarnejad MS, Hassanpour Dehkordi A ve Solati Dehkordi K. (2011). “Factors Affecting Quality of Life in Cancer Patients Undergoing Chemotherapy”. African Health Sciences, 11 (2): 266-270.
• Naughton MJ, Weaver KE. (2014). “Physical and Mental Health Among Cancer Survivors: Considerations for Long-Term Care and Quality of Life”. North Carolina Medical Journal, 75(4): 283-6.
• Brown LF, Kroenke K, Theobald DE, Wu J ve Tu W. (2010). “The Association of Depression and Anxiety with Health-Related Quality of Life in Cancer Patients with Depression and/or Pain”. Psychooncology, 19 (7): 734-41.
• Pinquart M ve Duberstein PR. (2010). “Depression and Cancer Mortality: A Meta-Analysis”. Psychological Medicine, 40(11): 1797-1810.
• Kostak M.A. (2007). “Hemşirelik Bakımının Spiritüel Boyutu”. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(6): 105-115.
• Beck AT, Ward CH, Mendelson M, Mock J. and Erbaugh J. (1961). “An Inventory for Measuring Depression”. Archives of General Psychiatry, 4, 561-571.
• Hisli N. (1988). “Beck Depresyon Envanteri’nin Geçerligi Üzerine Bir Çalışma”. Psikoloji Dergisi, 6(22): 118-126.
• Savaşır I ve Şahin NH. (1997). “Bilişsel Davranışçı Terapilerde Değerlendirme”: Sık kullanılan Ölçekler (ss:29-32). Türk Psikologlar Derneği Yayınları. Ankara.
• Ware JE ve Sherbourne CD. (1992). “The MOS 36-Item Short-Form Health Survey (SF-36). I. Conceptual Framework and Item Selection”. Medical Care, 30 (6): 473-8.
• Koçyiğit H, Aydemir Ö, Ölmez N ve Memiş A. (1999). “Kısa Form-36 (KF-36)’nın Türkçe Versiyonunun Güvenilirliği ve Geçerliliği”. İlaç ve Tedavi Dergisi, 12: 102-6.
• Aydemir Ö. (1999). “Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisinde Yaşam Kalitesi Ölçümü: Kısa Form-36 (SF-36)”. İlaç ve Tedavi Dergisi, 14-22.
• Ware JE, Kosinski M ve Keller SD. (1994). “SF-36 Physical And Mental Health Summary Scales: A User’s Manual”. Boston, MA: The Health Institute. Health Assessment Lab, New England Medical Center.
• Ware JE. (2000). “SF-36 Health Survey Update”. Spine, 25(24): 3130-3139.
• Demiral Y. (2001). “Çalışanlarda ve İşsizlerde Yasam Kalitesine Etki Eden Etmenler ve Yaşam Kalitesi Düzeylerinin Karşılaştırılması”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İzmir.
• Pınar G, Algier L, Çolak M ve Ayhan A. (2008). “Jinekolojik Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesi”. Uluslararası Hemotoloji Onkoloji Dergisi, 3 (18): 141-149.
• Pınar R, Salepci T ve Afşar F. (2003). “Assessment of Quality Of Life in Turkish Patients With Cancer”. Turkish Journal of Cancer, 33(2): 96-101.
• Güren E, Tekgül, S, Bilaçeroğlu S, Arslan S, Çimen P, Taşdöğen N ve Özden EP. (2005). “Akciğer Kanserli Hastalarda Anksiyete Ve Depresyon Düzeylerindeki Değişimler”. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi, 19 (3): 83-91.
• Yan H ve Sellick K. (2004). “Quality of Life of Chinese Patients Newly Diagnosed with Gastrointestinal Cancer: A Longitudinal Study”. International Journal of Nursing Studies, 41(3): 309-319.
• Kızılcı S. (1999).” Kemoterapi Alan Kanserli Hastalar ve Yakınlarının Yaşam Kalitesini Etkileyen Faktörler”. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 3(2): 18-26.
• Yeşilbalkan ÖU, Akyol AD, Çetinkaya Y, Altın T ve Ünlü D. (2005). “Kemoterapi Tedavisi Alan Hastaların Tedaviye Bağlı Yaşadıkları Semptomlar ve Yaşam Kalitesine Olan Etkisinin İncelenmesi”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 21(1): 13-31.
• Selvi Öz Z. (2006). “Kemoterapi Alan Hematolojik Malignansili Hastalarda Yaşam Kalitesi”. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Tokgöz G, Yaluğ İ, Özdemir S, Yazıcı A, Uygun K ve Aker T. (2008) “Kanser Hastalarında Majör Depresyon Yaygınlığı ve İlişkili Etkenler”. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9: 59-66.
• Tavoli A, Mohagheghi MA, Montazeri A, Roshan R, Tavoli Z ve Omidvari S. (2007). “Anxiety And Depression in Patients with Gastrointestinal Cancer: Does Knowledge of Cancer Diagnosis Matter?.” BMC Gastroenterolog, 7 (28): 1-6.
• Ciamerella A ve Poli P. (2001).”Assessment of Depression Among Cancer Patients: The Role of Pain, Cancer Type and Treatment”. Psycho-Oncology, 10(2): 156-165.
• Aydoğan Ü, Doğaner YÇ, Borazan E, Kömürcü Ş, Koçak N, Öztürk B, Özet A ve Sağlam K. (2012). “Kanser Hastalarında Depresyon ve Anksiyete Düzeyleri ve Hastalıkla Başa Çıkma Tutumlarının İlişkisi”. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 16(2):55-60.
• Arslan S, Çelebioğlu A ve Tezel A. (2008). “Kemoterapi Alan Kanserli Hastalarda Depresyon ve Yaşam Doyumunun Belirlenmesi”. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 28: 628-634.
• Ertem G, Kalkım A, Bulut S ve Sevil Ü. (2009). “Radyoterapi Alan Hastaların Evde Bakım Gereksinimleri ve Yaşam Kaliteleri.” Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2 (2): 4-12.
• Altıparmak S, Fadıloğlu Ç, Gürsoy ST ve Altıparmak O. (2011). “Kemoterapi Tedavisi Alan Akciğer Kanserli Hastalarda Öz Bakım Gücü ve Yasam Kalitesi İlişkisi” Ege Tıp Dergisi, 50(2): 95-102.
• Savcı AB. (2006). “Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesini ve Sosyal Destek Düzeyini Etkileyen Faktörler”. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Özkan S, Öğce F ve Koca AK. (2007) “Meme ve Gastrointestinal Sistem Kanserli Hastaların Depresyon, Anksiyete ve Yetiyitimi Durumlarının Belirlenmesi”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 23(2): 69-80.
• Kutlu R, Çivi S, Börüban MC ve Demir A. (2011). “Kanserli Hastalarda Depresyon ve Yaşam Kalitesini Etkileyen Faktörler”. Selçuk Üniversitesi Tıp Dergisi, 27 (3): 149-153.
• Ardahan M ve Temel AB. (2006) “Prostat Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesi ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışı İlişkisi”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 22 (2): 1-14.
• Atay İM, Kaya V, Yalçın AY ve Ünal GÖ. (2015). “Meme Kanseri Olgularında Aile İşlevleri ve Depresyon İlişkisinin Değerlendirilmesi”. Journal of Clinical and Analytical Medicine, 6 (5): 612-615.
• Güngörmüş Z ve Erdem ÖB. (2014). “Kanser Hastalarında Yaşam Kalitesi ve Oral Mukozit”. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5 (1): 24-30.
• Kim SH, Son BH, Hwang SY, Han W, Yang JH, Lee S ve Yun YH. (2008). “Fatigue and Depression in Disease-Free Breast Cancer Survivors: Prevalence, Correlates, and Association With Quality of Life”. Journal of Pain and Symptom Management, 35 (6): 644-655.
• Özkan S ve Alçalar N. (2009). “Meme Kanserinin Cerrahi Tedavisine Psikolojik Tepkiler”. Meme Sağlığı Dergisi,5 (2): 60-64.
• Dehkordi A, Heydarnejad MS ve Fatehi D. (2009). “Quality of Life in Cancer Patients Undergoing Chemotherapy”. Oman Medical Journal, 24(3): 204-207.
• Ateşci FÇ, Oğuzhanoğlu NK, Baltalarlı B, Karadağ F, Özdel O ve Karagöz N. (2003). “Kanser Hastalarında Psikiyatrik Bozukluklar ve İlişkili Etmenler”. Türk Psikiyatri Dergisi, 14(2): 145-152.
• Sütcü GG. (2010). “Tanı-Ameliyat Süreci Yakın Zamanlı Olan Meme Kanserli Hastaların Öfke, Depresyon, Stresle Başa Çıkma ve Sosyal Destek Değişkenleri Açısından İncelenmesi”. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Bölümü Uygulamalı Psikoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Peppone LJ, Mustian KM, Morrow GR, Dozier AM, Ossip DJ, Janelsins MC, Sprod LK ve McIntosh S. (2011). “The Effect of Cigarette Smoking on Cancer Treatment–Related Side Effects”. Oncologist, 16(12):1784-92.
• Yıldırım Usta Y. (2012). “Importance of Social Support in Cancer Patients”. Asian Pacific Organization for Cancer Prevention, 13: 3569-3572.
• Göktalay T, Akın M ve Aydemir Ö. (2002). “Akciğer Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesi Değerlendirilmesi”. Solunum Hastalıkları Dergisi,13: 265-270.
• Reis N, Coşkun A ve Beji NK. (2006). “Jinekolojik Kanserlerde Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Faktörler”. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9 (2): 25-35.
• Massie MJ. (2004). “Prevalence of Depression in Patients with Cancer”. Journal of the National Cancer Institute Monographs, 32: 57-71.
• Gültekin Z, Pınar G, Pınar T, Kızıltan G, Doğa N, Algier L, Bulu I ve Özyılkan Ö. (2008). “Akciğer Kanserli Hastaların Yaşam Kaliteleri ve Sağlık Bakım Hizmet Beklentileri”. Uluslararası Hematoloji Onkoloji Dergisi, 2 (18): 99-106.