Türkiye’deki 81 İlin Bazı Sağlık Göstergeleri ile Temel Bileşenler Analizi ve Gri İlişkisel Analiz Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 44 - 54, 28.03.2019

Merve Karaer , Hüseyin Tatlıdil

Öz

Bu çalışmanın amacı, bazı sağlık göstergeleri ile Türkiye’deki illerin
incelenmesi ve buna göre sıralanmasıdır. Bu çalışmada kullanılan veriler Sağlık Bakanlığı (SB) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ve Kalkınma Bakanlığı (KB) istatistiklerinden elde
edilmiştir. Toplanan verilere SPSS 20,0 paket programı ile Temel
Bileşen Analizi (TBA) ve Gri İlişkisel Analiz (Grey Relational Analysis) yöntemleri uygulanmıştır.
İllerin sağlık göstergelerine ve yapılan sağlık yatırımlarına bakılarak iki
analiz yöntemine göre sıralanmıştır. Analiz sonuçları arasında güçlü ve pozitif
bir ilişki bulunmuştur. Bu da analizlerin tutarlı olduğunu göstermektedir.
Analizler sonucu sağlık açısından yüksek puanlar alan iller, gri ilişkisel analize
göre; Bolu, Isparta ve Kırıkkale, temel bileşenler analizine göre; Bolu, Edirne
ve Isparta olarak belirlenmiştir. Düşük puanlar alarak sonuncu sıralarda yer
alan iller; gri ilişkisel analiz yöntemine göre; Van, Gaziantep ve Şanlıurfa
iken Temel bileşenler analizine göre; Ağrı, Şırnak ve Hakkâri olarak
belirlenmiştir. Elde edilen sonuçların, sağlık hizmetlerinde geleceğe dönük oluşturulacak olan politikalarda karar
vericilere gerekli bilgileri sağlaması açısından yol gösterici nitelikte
olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Sıralaması, Sağlık Göstergeleri, İllerin Sağlık Sıralamaları, Gri İlişkisel Analiz Yöntemi

Kaynakça

• Referans 1. T.C. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2011), Baş Editör Prof. Dr. Recep Akdağ, ‘Türkiye’de Özellikli Planlama Gerektiren Sağlık Hizmetleri 2011-2023’,Sağlık Bakanlığı Yayın No: 836, Isbn No: 978 - 975 - 590 – 373.
• Referans 2. Feng, C.M. Ve Wang, R.T. (2000), “Performance Evaluation for Airlines Including the Consideration of Financial Ratios”, Journal of Air Transport Management 6, pp.133-142.
• Referans 3. Tang, C.W. & Young, H.T. (2013). “Using Grey Relational Analysis To Determine Wet Chemical Etching Parameters in Through-Silicon-Via Etching Application”, Materials Science in Semiconductor Processing, 16: 403–409.
• Referans 4. Kurt, G. (2008). “Gri İlişki Çözümlemesi ve Ridit Çözümlemesi Kullanılarak Üniversite Öğrencilerinin Çeşitli Kaygılarının Değerlendirilmesi”, Akademik Bakış, 14, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 1-10.
• Referans 5. Çelebi, N. (2008), “Gri ilişkisel Analiz Yöntemiyle Personel Seçimi”, VIII. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu”, İstanbul, ss.21-29.
• Referans 6. Zhaı, L.Y., Khoo, L.P. Ve Zhong, Z.W. (2009), “Design Concept Evaluation İn Product Devolopment Using Rough Sets And Grey Relation Analysis”, Expert System With Applications 36, Pp. 7072-7079.
• Referans 7. Wu, Wann-Yih , Shih-Wen Hsiao, Cheng-Hung Tsai, (2008), Forecasting And Evaluating The Tourist Hotel Industry Performance In Taiwan Based On Grey Theory, tourism and hospitality research 18(2), 137- 152).
• Referans 8. Ecer, F., Günay, F., (2014), Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 35-48.
• Referans 9. Jolliffe, I. T. (2002), “Principal Component Analysis”. Springer-Verlag, NewYork.
• Referans 10. Hotelling, H. (1933), “Analysis of a complex of statistical variables into principal components”, Journal of Educational Psychology, 24 pp. 417–441, 498–520.
• Referans 11. Tatlıdil, H. (1996), “Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz”, Akademi Matbaası, Ankara.
• Referans 12. Johnson, R. A. ve Wichern D. (1982) “Applied Multivariate Statistical Analysis”, New Jersey.
• Referans 13. www.tuik.gov.tr (20.04.2017).
• Referans 14. https://www.saglik.gov.tr (15.04.2017).
• Referans 15. http://www.kalkinma.gov.tr (18.04.2107).
• Referans 16. T.C Kalkınma Bakanlığı, (2013), Bölgesel Gelişme Ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü İllerin Ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2011) Ankara.
• Referans 17. Gözlü, M., Tatlıdil, H., (2015), Türkiye’deki 81 İlin Kamu Tarafından Sunulan Sağlık Hizmetlerine Erişim Durumları, Sosyal Güvenlik Dergisi • Journal Of Socıal Securıty• 2015 / 2.