Bulaşıcı Hastalık Bildirimlerinin Afet Yönetimi Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 21 - 31, 25.03.2021

Nahsan Kaya , Turgut Şahinöz

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.684067

Cited By: 3

Öz

Türkiye’de afet yönetimi açısından bulaşıcı hastalıklar konusunda çok az araştırma bulunmaktadır. Bu araştırma, Türkiye’nin yakın tarihinde (1956-2017) maruz kaldığı bulaşıcı hastalıkları incelemek ve gelecekte olası bir felaketin zararlarını en aza indirmek için ne yapılması gerektiği konusunda rehberlik sağlamak amacıyla planlanan bir araştırmadır.
Bu araştırma, tanımlayıcı tipte ve retrospektif kohort özelliğinde bir araştırmadır. Araştırmanın verileri 1956-2017 yılları arasında Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan “istatistik yıllıklarından” elde edilmiştir. Veriler bilgisayar ortamında analiz edilmiştir. Bu yıllıklarda 23 bulaşıcı hastalık türü tespit edilmiştir ve insidans oranları yıllara göre hesaplanmıştır.
2004 ve öncesi yıllara ait yıllıklarda bulaşıcı hastalık verilerine daha fazla önem verildiği görülmektedir. Son yıllara ait istatistik yıllıklarında ise sınırlı sayıda hastalık (Verem, Sıtma, Kızamık ve AIDS) için çok az veri yayınlanmaktadır. Yasal zorunluluk olsa da; Türkiye’de bulaşıcı hastalıkların bildirimi yeterli değildir. İstatistik yıllıklarında sınırlı verilerin yayınlanması, afet yönetimi açısından bulaşıcı hastalıklara dair risk analizini zorlaştırmaktadır. Bulaşıcı hastalıklar açısından; tüberküloz insidansı 1960-1969 yılları arasında, sıtma insidansı 1980-1989 yılları arasında, kızamık insidansı 1960-1970 yılları arasında en yüksek seviyededir. Türkiye’de bulaşıcı hastalıkların görülme sıklığını azaltmak ve salgınları önlemek için etkili ve kapsamlı bir sürveyans, erken müdahale ve müdahale altyapısı kurulması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afet Yönetimi, Bulaşıcı Hastalık, Sürveyans, Bildirim Sistemi

Investigation of Communicable Disease Notifications in terms of Disaster Management

Öz

In Turkey, there is few studies of infectious diseases from a disaster management perspective. This research, in Turkey's recent history (1956-2017) to examine exposure to communicable diseases and to provide guidance on what should be done to minimize the harm of a possible disaster in the future.
This research is a descriptive and retrospective cohort research. The data of the study were obtained from "statistical annals" published by the Ministry of Health between 1956-2017. Data were analyzed by computer. 23 infectious disease cases were obtained from these annuals and incidence rates were calculated according to years.
It is seen that more attention is paid to infectious disease data in the annuals of previous years. In the statistical annals of recent years, very little data are published for a limited number of diseases (Tuberculosis, Malaria, Measles and AIDS). Although there is a legal obligation; Notification of infectious disease in Turkey is not enough. The publication of limited data in statistical annuals makes it difficult to analyze the risk of communicable diseases in terms of disaster management. In terms of communicable diseases; Tuberculosis incidence between 1960-1969, malaria incidence between 1980-1989, measles incidence at the highest level between 1960-1970. To reduce the incidence of infectious diseases in Turkey and an effective and comprehensive surveillance to prevent epidemics, it is proposed to establish early intervention and response infrastructure.

Anahtar Kelimeler

Disaster Management, Surveillance, Notification System, Infectious Disease

Kaynakça

• Güler, H.H. (2006). Afetlere Hazırlıklı Olma. Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E. 2. Baskı. Afet Yönetiminin Temel İlkeleri. Ankara: JICA Türkiye Ofisi Yayınları.
• Akın, L. ve Güler, Ç. (2006). Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Hacettepe Üniversitesi Yayınları. Ankara.
• Heymann, D.L, Prentice, T. and Reinders, L.T. (2007). The world health report 2007: A safer future: global public health security in the 21st century. World Health Organization.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2015). “Bulaşıcı Hastalıkların İhbar ve Bildirim Sistemi”. Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/ dosya/mevzuat/genelge/2015_18.pdf, (Erişim Tarihi: 15.03. 2019).
• T.C Sağlık Bakanlığı. (2018). “İzci, Bulaşıcı Hastalık Sürveyans ve Erken Uyarı Sistemi, Kullanım Talimatnamesi”. Erişim adresi: https://dosyaism.saglik.gov.tr/Eklenti/59773,kilavuzpdf. pdf?0, (Erişim Tarihi: 15.03.2019).
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2018). “İstatistik Yıllıkları”. Erişim Adresi: https://www.saglik.gov.tr/TR,11588/istatistik-yilliklari.html. (Erişim tarihi: 21.03.2019).
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 1956-1959. (1961). Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 1960-1963. (1965). Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 1964-3967. (1971). Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 1968-1972. (1975). Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 1973-1974. (1977). Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 1975-1978. (1980). Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 1979 – 1981. (1983). Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 1982-1986. Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 1987-1994. (1997). Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 1995. (1996). Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2018). Türkiye’de Verem Savaşı 2018 Raporu. Ankara. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1109.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2018). Global Tuberculosis Report 2018. Geneva: World Health Organization. ISBN 978-92-4-156564-6.
• WHO. (2002). Global Tuberculosis Control. Surveillance, Planning, Financing. Communicable Diseases. Geneva: World Health Organization. WHO/CDS/TB/2002.295
• World Health Organization. (2011). WHO Global Malaria Programme. Geneva. Switzerland: WHO Press.
• World Health Organization. (2008). World malaria report 2008. WHO Press. Geneva. Switzerland
• WHO. (2017). “World malaria report 2017”. Erişim adresi: http://www.who.int/malaria/publicati ons/worldmalaria-report-2017/wmr2017- annex-table-h.xls?ua= (Erişim tarihi:18.03. 2019).
• Bertan, M. ve Akın, L. (1997). Bağışıklama, Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Ankara: Güneş Kitabevi.
• HASUDER (Halk Sağlığı Uzmanları Derneği). (2013). “Kızamık Raporu 2013”, Ankara.
• WHO. (2013). “Measles Fact sheet”. No:286. Erişim adresi: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs286/en/
• Crump, J.A. and Mintz E.D. (2010). “Global trends in typhoid and paratyphoid fever”. Clin Infect Dis, 50, 241-6. Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.1086/649541PMid:20014951 PMCid:2798017
• Akın, L. (1995). Bulaşıcı Hastalıkların Kontrol. Halk Sağlığı Temel Bilgiler Kitabı içinde (Ed. Bertan, M. ve Güler, Ç.). Ankara: Güneş Kitabevi.
• Ertem, M. (2016). “GAP’ın Topluma ve Bulaşıcı Hastalıklara” Etkisi. Erişim adresi: https://www.academia.edu/20400643 (Erişim tarihi: 28.03.2019)
• Stauffer, W, Abd-Alla, M. and Ravdin, J.I. (2006). “Prevalence and İncidence of Entamoeba Histolytica İnfection in South Africa and Egyp”. Arch Med Res, 37 (2), 266-275.
• Kara, H.İ. (2007). “Akut Viral Hepatit A.” Türk Aile Hek Dergisi, 11 (4), 177-184.
• Ceyhan, M. Yıldırım, I. Kurt, N. Uysal, G. Dikici, B. and Ecevit, C. (2008). “Differences in Hepatitis a Seroprevalence Among Geographical Regions in Turkey: a Need for Regional Vaccination Recommendations”. J Viral Hepat, 15, 69-72.
• Dilli, D, Dallar, Y, Önde, U, Doğan, F. ve Yağcı, S. (2008). “Ergenlerde kızamık, kızamıkçık, kabakulak ve suçiçeği seroprevalansı”. Çocuk Dergisi, 8 (3), 172-178.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2003). Difteri Hastalığının Kontrolü İçin Saha Rehberi. Ankara: Sağlık Bakanlığı
• Serinken, M. ve Kutlu S.S. (2009). “Bioterrorism and anthrax”. Türkiye Acil Tıp Dergisi-Turk J Emerged Med, 9 (4), 1858-1990.
• Hull, H.F, De Quadros, C, Bilous, J, 0blapenko, G, Andrus, J. and Aslanian, R. (1999). “Perspectives froın the Global Poliomyelitis Eradication Lnitiative”. MMWR, 48, 50-56.
• Genç, M, Pehlivan, E, Güneş, G. ve Karaoğlu, L. (1999). “Malatya'daki Sağlık Personelinin Ulusal Aşı Günleri Hakkındaki Bilgi ve Uygulamaları”. Sağlık ve Toplum Dergisi, 4, 26-31.
• Gemicioğlu, N. ve Arı, A. (1970). “1960 – 1969 Yılları Arasında Yurdumuzda Polio İle İlgili Laboratuvar Çalışmaları ve Yapılan İncelemeler”. Ankara Mikrobiyoloji Derneği, s.13.
• Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2017). DSÖ European Health Information Gateway.
• Buzgan, T, Irmak, H, Yılmaz, G.R, Torunoğlu M.A. and Safran, A. (2009). “Epidemiology of human rabies in Turkey: 1992-2007”. Turk J Med Sci, 39 (4), 591-597.
• Yeşilbağ, K. (2002). “Biyolojik Silahlar: I. Tehdidin Boyutu”. Veteriner Hekimleri Mikrobiyoloji Dergisi, 2 (2), 58-66.