Afet ve Acil Durumlar İçin Sağlık Personelinin Hazırlıklı Olma Durumu

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 32 - 43, 25.03.2021

Samet Dinçer , Seda Kumru

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.790884

Cited By: 15

Öz

Afetler, öngörülemeyen bir zamanda bir toplumun günlük yaşamını olumsuz etkileyen ve genellikle sağlık hizmeti ihtiyacına yol açan olaylardır. Bu çalışmanın amacı araştırmaya katılan sağlık personellerinin afet ve acil durumlar için hazırlıklı olma durumunun, kendi görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesidir. Bu araştırma tanımlayıcı bir çalışma olup araştırma verileri, araştırmacılar tarafından oluşturulan anket ile toplanmış ve 276 anket değerlendirilmiştir.
Katılımcıların %23,2'si kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer olayların olması durumunda maruz kalan hastalar için uygulanması gereken prosedürü bildiğini ifade etmiştir. Yangın-patlamalar ile gaz kaçağı durumlarında uygulanacak prosedürleri bildiğini ifade edenlerin payı sırasıyla %35,9 ve %31,5’tir. Katılımcıların %60,2’si hastanede olası bir tahliye durumunda uygulanması gereken prosedürü bilmediğini ya da kısmen bildiğini ifade etmiştir (hayır %29; kısmen %31,2). Araştırmaya katılan sağlık personelinin görüşlerine göre belirlenen afet ve acil durumlara hazırlıklı olma durumunu etkileyen değişkenler; meslekte ve hastanede çalışma yılları, afet deneyimine sahip olmak, afet eğitimi ve tatbikatına katılmak, afet planını okumak, afet planını hazırlamak ve güncelleme çalışmalarına katılım olarak belirlenmiştir.
Çalışmanın bulgularına göre, sağlık personelinin afet ve acil durumlara hazırlıklı olmalarında öncelikle hastane afet planının tüm çalışanlar tarafından bilinmesi ve anlaşılması önemlidir. Bununla birlikte, çalışanların afetlere hazırlık eğitimleri ve tatbikatlarla desteklenmeleri gerekmektedir. Özellikle, mesleğinin ilk yıllarındaki sağlık personeline afet yönetimi eğitimi verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Afetlere hazırlık çalışmalarında öncelik verilmesi gereken hususlar kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer olaylar ile ilgili prosedürler, terör ve sabotaj gibi durumlarda uygulanacak prosedürler, hastaneden tahliye prosedürleri, triyaj uygulaması gibi konulardır.

Anahtar Kelimeler

Afetler, Afet Planlama, Sağlık Çalışanı

Destekleyen Kurum

Çalışmamız için hiçbir kurum ya da kişiden finansal destek alınmamıştır.

Preparedness Situations of Health Personnel for Disaster and Emergencies

Öz

Disasters are events that negatively affect the daily life of a society at an unpredictable time and often cause the need for healthcare. The aim of this study is to assess the disaster and emergency situations preparation state of health personnel attending the research, depending on their opinion. This research is a descriptive study. The research data were collected through a questionnaire created by the researchers and 276 surveys were evaluated.
23.2% of the participants stated that they know the procedure to be applied for exposed patients in case of chemical, biological, radiological and nuclear events. The rate of those who stated that they know the procedures to be applied in the case of fire-explosions and gas leakage is 35.9% and 31.5%, respectively. 60.2% of the participants stated that they do not know or partially know the procedure to be followed in case of a possible evacuation in the hospital. (no 29%; partly 31.2%). Variables that increase the level of preparedness for disasters and emergencies determined according to the opinions of the health personnel participating in the research are determined as working years in the profession and in the hospital, having experience in disaster, participation in disaster education and exercise, reading the disaster plan, participation in preparing and updating the disaster plan.
According to the findings of the study, it is important that the hospital disaster plan is known and understood by all employees in the preparation of healthcare personnel for disasters and emergencies. Moreover, it is necessary that employees are supported by disaster preparedness training and exercises. In particular, it is considered that disaster management training should be given to health personnel in the first years of their profession. The issues that should be given priority in disaster preparedness studies are the procedures related to chemical, biological, radiological and nuclear incidents, the procedures to be applied in cases such as terrorism and sabotage, evacuation procedures from the hospital, and the application of triage.

Anahtar Kelimeler

disasters, disasters planinng, Health Personnel

Kaynakça

• AFAD. (2020) “Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü”. Erişim Adresi: https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu. (Erişim Tarihi:19.05.2020)
• Şahin, N. (2009) “Afet Yönetimi ve Acil Yardım Planları”. İzmir: TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, s.131-142.
• AFAD. (2018). “Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri”. Erişim Adresi: https://www.afad.gov.tr/afet-analiz. (Erişim Tarihi: 01.11.2019)
• Özşahin, E. (2013)” Türkiye’de Yaşanmış (1970-2012) Doğal Afetler Üzerine Bir Değerlendirme”, 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Kitabı, MKÜ Hatay, s.1-8.
• Samsuddin, N.M, Takim, R, Nawawi, A.H. and Syed Alwee, S.N.A. (2008). “Disaster Preparedness Attributes and Hospital’s Resilience in Malaysia”. Procedia Engineering, 371-378.
• Sağlık Bakanlığı. (2015). “Hastane Afet ve Acil Durum Planı (HAP) Hazırlama Kılavuzu”. Erişim Adresi: https://www.saglik.gov.tr/TR,1789/hastane-afet-ve-acil-durum-plani-hap-hazirlama-kilavuzu.html. (Erişim Tarihi: 24.05.2020)
• Canatan, H, Erdoğan, A. ve Yılmaz, S. (2015). “Hastane Afet Planlarının Önemi Üzerine Literatür Taraması ve İstanbul İlinde Bir Devlet Hastanesinde Gerçekleştirilen Deprem-Yangın-KBRN Tahliye Tatbikatı”. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2 (4), 190-193.
• Demirkasımoğlu, M. (2015) Ankara’daki Hastanelerin Afete Hazırlık Durumları. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Ankara.
• Gürsoy, B. (2019) Hastanelerin Afete Hazırlık Açısından Değerlendirilmesi (Gümüşhane Devlet Hastanesi Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Afet Yönetimi Anabilim Dalı. Gümüşhane.
• Top, M, Gider, Ö. and Taş, Y. (2011) “An Investigation of Hospital Disaster Preparedness in Turkey”. Journal of Homeland Security and Emergency Management, 7 (1), 1-17. doi:10.2202/1547-7355.1781
• Balçık, P.Y, Demir, İ.B. ve Ürek, D. (2014) “Ankara’ da Seçilen Bazı Hastanelerde Afet Yönetimine İlişkin Mevcut Durum Değerlendirilmesi”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 17 (1), 45-58.
• Çelik, F. (2010). Türk Kızılay’ında Çalışan Hemşirelerin Afetlere Hazıroluşluk Durumları. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği ABD. İstanbul.
• Hisar, K.M. ve Yurdakul, A. (2015). “Bir Üniversitenin Hemşirelik Öğrencilerinin Afetlerde Sağlık Hizmetleri ile ilgili Bilgilerinin Değerlendirilmesi”. Mehmet Akif Ersoy Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 3 (2), 54-65.
• Özcan, F. (2013). Hemşirelerin Afete Hazır Olma Durumu ve Hazırlık Algısı. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Taşkıran, G. (2015). Bir Kamu Üniversitesi Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Afetlere Hazır Oluşluluk Durumları. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı, İstanbul.
• Vatan, F. ve Salur, D. (2010) “Yönetici Hemşirelerin Hastanelerdeki Deprem Afet Planları Konusundaki Görüşlerinin İncelenmesi”. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3 (1), 32-44.
• UNDP. (2008) “India Guidelines for Hospital Emergency Preparedness Planning”. Erişim Adresi: http://asdma.gov.in/pdf/publication/undp/guidelines_hospital_emergency.pdf. (Erişim Tarihi: 24.05.2020)
• TTB. (2009). Hekimlerin Çalıştıkları Yataklı Tedavi Kurumlarının Olağandışı Durumlara Yönelik Hazırlıklığını Değerlendirmeleri Araştırması. Ankara. Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
• Ersoy, Ş, Nurlu, M, Gökçe, O. ve Özmen, B. (2017). “2016 Yılında Dünyada ve Türkiye’ de Meydana Gelen Doğa Kaynaklı Afet Kayıplarının İstatistiksel Değerlendirmesi”. Mavi Gezegen, 22, 14-27.
• Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013) Evren ve Örneklem. In S. BAŞTÜRK (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Labrague, L.J, Yboa, B.C, McEnroe-Petitte, D.M, Lobrino, L.R. and Brennan, M.G.B. (2016) “Disaster Preparedness in Philippine Nurses”. Journal of Nursing Scholarship, 48 (1), 98–105. doi: 10.1111/jnu.12186
• Nofal, A, Alfayyad, I, Khan, A, Al Aseri, Z. and Abu-Shaheen, A. (2018) “Knowledge, Attitudes, Andpractices of Emergencydepartment Staff Towards Disaster and Emergency Preparedness at Tertiary Health Care Hospital in Central Saudi Arabia”. Saudi Medical Journal, 39 (11), 1123–1129. doi: 10.15537/smj.2018.11.23026
• O’Sullivan, T.L, Dow, D, Turner, M.C, Lemyre, L, Corneil, W, Krewski, D. and Amaratunga, C.A. (2008) “Disaster and Emergency Management: Canadian Nurses’ Perceptions of Preparedness on Hospital Front Lines”. Prehospital and Disaster Medicine, 23, 11-19.
• Walczyszyn, M, Patel, S, Oron, M, and Mina, B. (2016) “Perceptions of Hospital Medical Personnel On Disaster Preparedness”, F1000Research, 5 (0), 1-13. doi: 10.12688/f1000research.8738.1
• Adenekan, B, Balogun, M. and Inem, V. (2016) “Knowledge, Attitude, And Practices of Emergency Health Workers Toward Emergency Preparedness and Management in Two Hospitals in Lagos”. Journal of Clinical Sciences, 13 (1), 23. doi: 10.4103/1595-9587.175483
• Berhanu, N, Abrha, H, Ejigu, Y. and Woldemichael, K. (2016) “Knowledge, Experiences and Training Needs of Health Professionals about Disaster Preparedness and Response in Southwest Ethiopia: a cross sectional study”. Ethiopian Journal of Health Sciences, 26 (5), 415-426. doi: 10.4314/ejhs.v26i5.3
• Basal, A.A. and Ahmed, R.E. (2018) “Perception of Nurses’ Regarding Role, Preparedness and Management Skills during Hospital Disasters”. International Journal of Novel Research in Healthcare and Nursing, 5 (1), 151-161.
• Yurdakul, A, Piroğlu, F. ve Okay, N. (2013) “Kocaeli Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi Mevcut Afet Planı Çerçevesinde, Çalışanların Afete Hazırlığının Değerlendirilmesi”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (2), 75-85.
• Işık, Ö, Aydınlıoğlu, H.M, Koç, S, Gündoğdu, O, Korkmaz, G. ve Ay, A. (2012). “Afet Yönetimi ve Afet Odaklı Sağlık Hizmetleri”. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28, 82-123.
• Sakhare, V, Waghmare, S. and Joshi, S.G. (2016) “Knowledge and Attitude Regarding Disaster Preparedness Among The Health Care Team Members in Selected Hospitals of Pune City”. International Journal of Population Data Science, 7 (5), 11251-11257.
• Şen, G. ve Ersoy, G. (2017). “Hastane Afet Ekibinin Afete Hazırlık Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6 (4), 122-130.