Sağlığın Geliştirilmesi Dersinin Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarına Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 271 - 278, 19.03.2022

Gülhan Yiğitalp

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1050329

Öz

Çalışmada hemşirelik öğrencilerinde sağlığın geliştirilmesi dersinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına etkisini incelemek amaçlanmıştır. Ön test-son test desenli yarı deneysel türde olan bu çalışma, bir üniversitenin hemşirelik bölümü 3. sınıfında okuyan 70 öğrenci ile 25 Eylül-28 Aralık 2019 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında “Kişisel Bilgi Formu” ve “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II" kullanılmıştır. Verilerin analizinde; yüzde, ortalama, standart sapma, Kurtosis, Skewness ile Kolmogrov-Smirnov testi, Paired Samples t test hesaplanmıştır. Anlamlılık p<0,05 düzeyinde değerlendirilmiştir. Sağlığın geliştirilmesi dersini almadan önce öğrencilerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları toplam puanının 120,75±21,30 ve dersi aldıktan sonra toplam puanın 134,42±23,19 olduğu ve aralarındaki farkın anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0,05). Sağlık sorumluluğu, fiziksel aktivite, beslenme, kişilerarası ilişkiler ve stres yönetimi alt boyut puanlarının dersi aldıktan sonra anlamlı düzeyde arttığı belirlenmiştir (p<0,05). Manevi gelişim alt boyutunun ise dersi almadan önce (24,82±4,79) ve dersi aldıktan sonra (25,64±4,38) puanları arasında farkın anlamlı olmadığı görülmüştür (p>0,05). Bu çalışmada sağlığın geliştirilmesi dersi hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları puanlarını artırmıştır. Öğrencilerin sağlıklarını geliştirecek davranışlar kazanmaları ve meslek hayatlarında da bakım verdikleri bireylere aktarabilmeleri için müfredat içeriklerine bu tür derslerin eklenmesine özen gösterilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik Öğrencileri, Sağlığın Geliştirilmesi Dersi, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları.

The Effect of Health Promotion Course on Nursing Students’ Healthy Life Style Behaviors

Öz

In this study, it was aimed to examine the effect of health promotion course on nursing students’ healthy life style behaviors. This quasi-experimental study with a pretest and posttest was conducted with 70 nursing students in their third year in a university between September 25 and December 28, 2019. Data were collected using a personal information form and the Healthy Lifestyle Behavior Scale II. Data analysis was performed using percentages, means, standard deviation, the Kurtosis, Skewness, and Kolmogorov-Smirnov test, and the Paired Sample t test. Significance was evaluated at the p<0.05 level. The students’ total score on the Healthy Lifestyle Behavior Scale II was 120.75±21.30 before they took the health promotion course and it became 134.42±23.19 after they took the course. The difference between these scores were significant (p<0.05). Their mean scores on the scale’s health responsibility, physical activity, nutrition, interpersonal relations, and stress management subscales were found to increase significantly after they took this course (p<0.05). No significant difference was found between their mean score on the spiritual development before (24.82±4.79) and after (25.64±4.38) they took the course (p>0.05). In this study, the health promotion course increased the nursing students’ healthy life style behaviors score. Universities’ curricula should be taken care to include such courses to enable students to acquire healthy life style behaviors and transfer these behaviors to the individuals to whom they provide care in their professional life.

Anahtar Kelimeler

Nursing Students, Health Promotion Course, Healthy Life Style Behaviors

Kaynakça

• 1. Bahar Özvarış, Ş. (2011). “Sağlığı Geliştirme ve Sağlık Eğitimi”. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• 2. Öztürk, H. (2016). “Sağlığı Koruma ve Geliştirmeye Yönelik Geliştirilmiş Politikalar”. In: B.C. DEMİRBAĞ (Ed.). Sağlığı Koruma ve Geliştirme (13-40). Amasya: Göktuğ Yayınevi.
• 3. Pender, N.J, Murdaugh, C.L. and Parsons, M.A. (2006). “Health Promotion in Nursing Practice”. Erişim adresi: http://vlib.kmu.ac. ir/kmu/handle/kmu/95641 (Erişim tarihi: 20 Ekim 2021).
• 4. Nutbeam, D. (2017). “Health Literacy as a Population Strategy for Health Promotion”. Japanese Journal of Health Education and Promotion, 25 (3), 210-222.
• 5. World Health Organization. (2013). “Global Action Plan for The Prevention and Control of Noncommunicable Diseases 2013-2020. Geneva”. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream /handle/10665/94384/?sequence=1 2013’te basıldı (Erişim tarihi:15 Ekim 2021).
• 6. Mak, Y. W, Kao, A. H. F, Tam, L. W. Y, Tse, V. W. C, Tse, D. T. H. and Leung, D. Y. P. (2018). “Health-Promoting Lifestyle and Quality of Life among Chinese Nursing Students”. Primary Health Care Research & Development, 19 (6), 629-636.
• 7. Kürtüncü, M. and Arslan, N. (2016). “Sağlığı Koruma ve Geliştirmede Aile Temelli Eğitimin Önemi”. In: B.C. DEMİRBAĞ (Ed.). Sağlığı Koruma ve Geliştirme (47-65). Amasya: Göktuğ Yayınevi.
• 8. Bahar, Z, Beşer, A, Gördes, N, Ersin, F. ve Kıssal, A. (2008). “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (1), 1-13.
• 9. Çoban, A, Adana, F, Taşpınar, A. ve Arslantaş, H. (2017). “Üniversite Öğrencilerine Verilen Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Dersinin Etkinliğinin Ölçülmesi”. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 6 (1), 16-21.
• 10. Ayaz Alkaya, S, Terzi, H, Işık, B. and Sönmez, E. (2020). “A Healthy Lifestyle Education Programme for Health Literacy and Health-Promoting Behaviours: A Pre-İmplementation and Post-İmplementation Study”. International Journal of Nursing Practice, 26 (2), 1-8. https://doi.org/10.1111/ijn.12793
• 11. Tamanal, J. M. and Kim, C. H. (2020). “Promoting Healthy Lifestyle in High School Students: Determination of The Lifestyle Status Through The Healthy Lifestyle Screen (HLS) Assessment”. Journal of Lifestyle Medicine, 10 (1), 30-43. https://doi.org/10.15280/jlm.2020.10.1.30
• 12. Mc Sharry, P. and Timmins, F. (2016). “An Evaluation of The Effectiveness of a Dedicated Health and Well Being Course on Nursing Students Health”. Nurse Education Today, 44, 26-32.
• 13. Cingil, D. (2016). “Sağlığı Geliştirme Dersinin Hemşirelik Birinci Sınıf Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Üzerine Etkisi”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 32 (1), 118-129.
• 14. Robiner, W, Lazear, S. and Duffy, B. (2013). “Promoting Health Behaviours in Medical Education”. The Clinical Teacher, 10 (3), 160-164. https://doi.org/10.1111/j.1743-498X.2012.00637.x
• 15. Tosunöz, İ.K. (2021). “Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Sağlık Algıları, Sağlığı Geliştirme Dersi ile Geliştirilebilir mi?”. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 10 (1), 71-83. https://doi: 10.46971/ausbid.776410
• 16. Yıldırım, N, Aydın, M, Hayırsever, F. ve Ankaralı, H. (2016). “Bir Hemşirelik Lisans Programında Verilen Sağlığı Geliştirme Dersinin Etkinliği”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9 (3), 88-92.
• 17. Köksoy Vayısoğlu, S. ve Öncü, E. (2018). “Hemşirelik Öğrencilerinde Bireysel Çalışma Yönteminin Sağlıklı Yaşam Biçim Davranışlarına Etkisi”. Journal of Human Sciences, 15 (4), 2198-2214. https://doi:10.14687/jhs.v15i4.5278
• 18. Beydağ, K. D, Uğur, E, Sonakın, C. ve Yürügen, B. (2014). “Sağlık ve Yaşam Dersinin Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarına Etkisi”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (1), 599-609.
• 19. Hsiao, Y. C, Chen, M. Y, Gau, Y. M, Hung, L. L, Chang, S. H. and Tsai, H.M. (2005). “Short‐Term Effects of a Health Promotion Course for Taiwanese Nursing Students”. Public Health Nursing, 22 (1), 74-81. https://doi.org/10.1111/j.0737-1209.2005.22111.x
• 20. Yiğitalp, G. (2015). “Factors Affecting Smoking Status of Nursing Students and Their Addiction Levels”. Turkish Thoracic Journal, 16 (3), 121-127. https://doi:10.5152/ttd.2015.4357
• 21. Can, G, Özdilli, K, Erol, Ö, Ünsar, S, Tülek, Z, Savaşer, S, Özcan, S. and Durna, Z. (2008). “Comparison of The Health‐Promoting Lifestyles of Nursing and Non‐Nursing Students in Istanbul, Turkey”. Nursing & Health Sciences, 10 (4), 273-280. https://doi.org/10.1111/j.1442-2018.2008.00405.x
• 22. Tambağ, H. ve Turan, Z. (2012). “Öğrencilerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarına Halk Sağlığı Hemşireliği Dersi’nin Etkisi”. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 14 (1), 46-55.
• 23. Özenoğlu, A, Yalnız, T. ve Uzdil, Z. (2018). “Sağlık Eğitiminin Beslenme Alışkanlıkları ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Üzerine Etkisi”. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9 (3), 234-242. https://doi:10.31067/0.2018.20
• 24. Yıldırım, D. ve Akman, O. (2019). “Tamamlayıcı ve Alternatif Tedaviler Dersinin Hemşirelik Öğrencilerinin Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbba Karşı Tutumlarına ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarına Etkisi”. Kocaeli Tıp Dergisi, 8 (3), 55-61.
• 25. Alpar, Ş.E, Şenturan, L, Karabacak, Ü. and Sabuncu, N. (2008). “Change in The Health Promoting Lifestyle Behaviour of Turkish University Nursing Students from Beginning to End of Nurse Training”. Nurse Education in Practice, 8 (6), 382-388.
• 26. Altun, I. (2008). “Effect of a Health Promotion Course on Health Promoting Behaviours of University Students”. EMHJ-Eastern Mediterranean Health Journal, 14 (‎4), 880-887.
• 27. Stark, M.A, Hoekstra, T, Hazel, D.L. and Barton, B. (2012). “Caring for Self and Others: Increasing Health Care Students' Healthy Behaviors”. Work, 42 (3), 393-401. https://doi: 10.3233/WOR-2012-1428
• 28. Carlson, J.J, DeJong, G.K, Robison, J. and Heusner, W.W. (1994). “A Comparison of Knowledges, Attitudes, and Behaviors Before and After Major Revisions in a University Health Promotion Course”. Journal of Health Education, 25 (5), 274-282.
• 29. Yeh, L, Chen, C.H, Wang, C.J, Wen, M.J. and Fetzer, S.J. (2005). “A Preliminary Study of A Healthy-Lifestyle-Promoting Program for Nursing Students in Taiwan”. Journal of Nursing Education, 44 (12), 563-565. https://doi.org/10.3928/01484834-20051201-06
• 30. Loescher, L. J, Rains, S.A, Kramer, S. S, Akers, C. and Moussa, R. (2018). “A Systematic Review of İnterventions to Enhance Healthy Lifestyle Behaviors in Adolescents Delivered Via Mobile Phone Text Messaging”. American Journal of Health Promotion, 32 (4), 865-879. https://doi:10.1177/0890117116675785
• 31. Kaçan, C. Y. ve Örsal, Ö. (2019). “Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Düzeyinin Değerlendirilmesi”. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 19-24.
• 32. Kasar, K. S. ve Akyol, A. (2019). “Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Obezite Önyargı Düzeyine Etkisi”. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 16 (2), 79-86.
• 33. Erzincanlı, S, Zaybak, A. ve Khorshıd, L. (2015). “Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Zaman Yönetimi Becerileri”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 31 (2), 8-25.