Türkiye’de Hemşirelik Alanında Merhamet Konusuna Yönelik Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 784 - 793, 30.06.2022

Mehmet Karakaş , Ebru Çelebi , Nurhan Çingöl , Seher Zengin

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.908714

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma Türkiye’de hemşirelik alanında merhamet konusuna yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi amacıyla retrospektif ve tanımlayıcı olarak yapıldı. Çalışmanın örneklemini Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’ne kayıtlı olan ve hemşirelik alanında yapılan tezler oluşturdu. Veri tabanında tarama 1 Ocak 1968 ile 1 Ocak 2021 tarihleri arasında, “merhamet” ve “şefkat” terimleri kullanılarak yapıldı. Verilerin analizinde tezlerin türü, yayın yılı, amacı, örneklemi ve sayısı, yöntem ve sonuçları incelendi. Tarama sonucunda 3’ü doktora, 25’i yüksek lisans tezi olmak üzere 28 teze ulaşıldı. Tezlerin incelenmesi sonucunda çalışılan kliniğe göre hemşirelerin merhamet ve merhamet yorgunluk düzeylerinin farklılaştığı, merhamet düzeyi arttıkça merhamet yorgunluğunun azaldığı ve bakım kalitesi algısının arttığı, merhamet konusunda verilen eğitimlerin hemşirelerin merhamet yorgunluğunu azaltmada etkili olduğunun belirlendiği görüldü. Ayrıca öz-şefkatin psikolojik sağlamlıkla pozitif, merhamet yorgunluğu ile negatif ilişkili olduğu ve öz-şefkatin farkındalık temelli eğitim programlarıyla arttırılabileceğinin saptandığı belirlendi. Sonuç olarak Türkiye’de hemşirelik alanında merhamet konusunu ele alan lisansüstü tez çalışmalarının son birkaç yılda yapıldığı ve deneysel çalışmaların sayıca yetersiz olduğu belirlenmiştir. Bu konuda daha büyük ve farklı örneklem gruplarıyla çalışma yapılmasının, gelecekteki araştırmalara ve konunun araştırılması gereken diğer yönlerine ışık tutacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Merhamet, Hemşirelik, Tezler

Destekleyen Kurum

yok

Teşekkür

yok

Investigation of the Graduate Theses That Releated To Compassion Issue In The Field of Nursing In Turkey

Öz

This study was conducted to investigation of the postgraduate thesis that releated to compassion issue in the field of nursing in Turkey. Theses in nursing registered in the National Thesis Center of the Council of Higher Education constituted the sample of this retrospective and descriptive study. The search was performed using the term "compassion" on database, between the date from January 1, 1968 to 2021. The research design of the thesis, year of publication, purpose, sample and number, method and results were analysed. It was reached 3 doctoral, 25 master's thesis at the end of the scanning. As a result of the analysed of the theses, it was determined that the compassion and compassion fatigue levels of the nurses differed according to the clinics. It was determined that as the level of compassion increased compassion fatigue decreased and increased perception of quality of care, the training given on compassion was effective in reducing the compassion fatigue of nurses. In addition, it was observed that self-compassion was positively related to psychological resilience and negatively related to compassion fatigue, and that could be increased with mindfulness-based training programs. As a result, it was determined that the dissertations on compassion in the field of nursing in Turkey had been carried out in the last few years and the experimental studies were insufficient in number. It is considered that working with larger and different sample groups on this subject will flash on future research and other aspects of the subject that need to be investigated.

Anahtar Kelimeler

Compassion, Nursing, Theses

Kaynakça

• 1. Bloomfield, J. and Pegram, A. (2015). “Care, Compassion and Communication”. Nursing Standard, 29(25), 45-50. https://doi.org/10.7748/ns.29.25.45.e7653
• 2. Lee, Y. and Seomun, G. (2016). “Development and Validation of an İnstrument to Measure Nurses' Compassion Competence”. Applied Nursing Research, 30, 76-82.
• 3. Neff, K. D. (2003). “The Development and Validation of a Scale to Measure Self-Compassion”. Self and Identity, 2 (3), 223–250. https://doi.org/10.1080/15298860309027
• 4. Durkin, M, Gurbutt, R. and Carson, J. (2018). “Qualities, Teaching, and Measurement of Compassion in Nursing: A Systematic Review”. Nurse Education Today, 63, 50-58.
• 5. Polat, F.N. ve Erdem, R. (2017). “Merhamet Yorgunluğu Düzeyinin Çalışma Yaşam Kalitesi ile İlişkisi: Sağlık Profesyonelleri Örneği”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 291-312.
• 6. Grant, H.B, Lavery, C.F. and Decarlo, J. (2019). “An Exploratory Study of Police Officers: Low Compassion Satisfaction and Compassion Fatigue”. Frontiers in Psychology, 9, 2793. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.02793
• 7. Çevik, Ö. ve Tanhan, F. (2020). “Merhamet Korkusu, Tanımı, Nedenleri ve Önlenmesi”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 12 (3), 342-351. https://doi.org/10.18863/pgy.626941
• 8. Stamm, B.H. (2005). “The Professional Quality of Life Scale Manual”. Sidran Press, 16 (6), 4-24.
• 9. Yeşil, A, Ergün, Ü, Amasyalı, C, Er, F, Olgun, N.N. ve Aker, A.T. (2010). “Çalışanlar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği Türkçe Uyarlaması Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması”. Noropsikiatri Arsivi, 47 (2).
• 10. Pommier, A.N. (2010). The Compassion Scale. Doctoral Thesis. The Graduate School of The University of Texas, Austin.
• 11. Akdeniz, S. ve Deniz, M.E. (2016). “Merhamet Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. The Journal of Happiness & Well-Being, 4 (1), 50-61.
• 12. Denk, T. (2018). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Mesleki Yaşam Kalitesi Merhamet Memnuniyeti Merhamet Yorgunluğu. Yüksek Lisans Tezi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• 13. Koca, F. (2018). Hemşirelerde Merhamet Yorgunluğu ve Etkili Faktörlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 14. Kara, D. (2018). Hemşirelerin Merhamet Yorgunluklarının ve Öz Anlayışlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 15. Özan, A. (2019). Yoğun Bakım Hemşirelerinde Merhametin ve Merhamet Yorgunluğunun Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• 16. Tanrıkulu, G. (2019). Çocuk Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerde Merhamet Düzeyi ve Merhamet Yorgunluğunun Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• 17. Bektaş, M. (2019). Hemşirelerin Organ Bağışı Tutumlarının Merhamet Duygularıyla İlişkisinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• 18. Salur, H. (2019). Bir Eğitim Araştırma Hastanesinde Çalışan Hekim ve Hemşirelerde Psikolojik Sermaye ile Merhamet Yorgunluğu Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 19. Kolay, N. (2019). Yoğun Bakım Hemşirelerinde Merhamet ile Bakım Davranışları Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 20. Erdem, H. (2019). İnmeli Bireylere Bakım Verenlerde Bakım Yükü ve Merhamet Düzeyi Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• 21. Ergün, E. (2019). Acil Serviste Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Yaşam Kalitelerinin Merhamet Duygusuna Etkisinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 22. Adanır, A. (2019). Onkoloji ve Palyatif Bakım Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerin Merhamet Yorgunluğu ve Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• 23. Bağcıvan, E. (2019). Çocuk Hemşirelerinde Merhamet Yorgunluğunun Mesleki Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• 24. Karaca, Ş. (2019). Yoğun Bakım Ünitesinde Çalışan Hemşirelerde Merhamet Yorgunluğunun Hasta Güvenliğine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstinye Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 25. Şahin, T. (2019). Çocuk Onkoloji/Hematoloji Alanında Çalışan Hemşirelerde Öz-Şefkat ve İkincil Travmatik Stresin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Koç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 26. Candan, N. (2019). Hemşirelerde Bilinçli Farkındalığa Temelli Programın Algılanan Stres ve Öz-Şefkat Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 27. Uçar Özdemir, S. (2019). Şefkat Yorgunluğu Ölçeği`nin Türkçe Geçerlilik ve Güvenilirliği. Yüksek Lisans Tezi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• 28. Birlik T. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Bilişsel Duygu Düzenleme, Öz Şefkat ve Flört Şiddeti Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Düzce.
• 29. Şahin, Ö. (2020). Hemşirelerin Merhamet Yorgunluğu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hatay.
• 30. Süzen, H. ve Çevik, K. (2020). “Hemşirelerin Profesyonel Değerleri ile Merhamet ve Sabır Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Turkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri, 12 (4), 528-35. https://doi.org/10.5336/nurses.2020-74896
• 31. Yaman, E. (2020). Onkoloji ve Palyatif Bakım Hemşirelerinin Merhamet Yorgunluğunun İş ve Yaşam Doyumuna Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• 32. Kıvanç, Ö. (2020). Hemşirelerin Özgecilik ve Merhamet Düzeylerinin Bakım Kalite Göstergeleri ile İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 33. Cihan, S. (2020). Psikiyatri Servislerinde Çalışan Hemşirelerde Kişilik, Merhamet Yorgunluğu ve Empati Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• 34. Yakıt, E. (2020). Cerrahi Birimlerde Çalışan Hemşirelerin Merhamet ve Bakım Davranışlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Biruni Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• 35. Kesbiç, Ş. (2020). Perinatal Alanda Çalışan Hemşirelerin Şefkat Yorgunluğu ve Memnuniyeti Deneyimleri: Fenomenolojik Çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• 36. Pınar, Ş.D. (2020). Hemşirelik Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık ve Öz-Şefkat Düzeylerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• 37. Hür, S. (2018). Yoğun Bakım Hemşirelerine Verilen Stres Yönetimi Eğitiminin Merhamet Yorgunluğuna Etkisi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• 38. Pehlivan, T. (2019). Onkoloji-Hematoloji Hemşirelerine Uygulanan Kısa ve Uzun Süreli Merhamet Yorgunluğu Dayanıklılık Programı'nın Yaşam Kalitesi, Algılanan Stres ve Psikolojik Dayanıklılık Üzerine Etkisi. Doktora Tezi. Koç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 39. Çınarlı, T. (2019). Acil Hemşirelerinde Merhamet Yorgunluğunu Etkileyen Faktörler. Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• 40. Tierney, S, Bivins, R. and Seers, K. (2019). “Compassion in Nursing: Solution or Stereotype?”. Nursing Inquiry, 26 (1), 1-6. https://doi.org/10.1111/nin.12271
• 41. Straughair, C. (2012). "Exploring Compassion: Implications For Contemporary Nursing. Part 2”. British Journal of Nursing, 21 (4), 239-244.