Tip 2 Diyabetli Hastaların Hastalığa Karşı Tutumları ve Problem Alanları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 3, 1002 - 1012, 27.09.2022

Ayse Elkoca , Behice Erci

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1093788

Öz

Araştırma iki aşamalı olarak yürütülmüştür. İlk aşamada Diyabette Problem Alanları Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanarak geçerlik güvenirliğini değerlendirmek için metodolojik; ikinci aşamada ise Tip-2 diyabet hastalarının hastalığa karşı tutumları ve problem alanları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.
Araştırmanın evreni Ekim Atatürk Üniversitesi Yakutiye Araştırma Hastanesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Endokrinoloji Polikliniğine başvuran, en az bir yıldır Tip 2 diyabet tanısı almış, bilinci açık ve araştırmayı kabul eden hastalar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise olasılıksız örneklem yöntemiyle rastlantısal olarak seçilen 138 hasta oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında hastaların sosyo-demografik özelliklerini içeren bir form, Diyabette Problem Alanları Ölçeği ve Diyabet Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Veriler cronbach alfa, pearson korelasyon tekniği ve faktör analizi ile değerlendirilmiştir.
Araştırmanın birinci aşamasında Diyabette Problem Alanları Ölçeğinin alfa güvenirlik katsayısının 0.88 olduğu ve tek faktörden oluştuğu belirlenmiştir. Yapılan bu analizler sonucu ölçeğin geçerlik ve güvenirliğe sahip olduğu belirlenmiştir.
Araştırma kapsamına alınan hastaların diyabete yönelik pozitif tutuma sahip oldukları belirlenmiş, diyabet tutum ölçeği toplam puan ortalaması 73.7±9.3 olarak saptanmıştır. Hastaların diyabette kısmen ciddi problem yaşadıkları ve diyabette problem alanları ölçek puan ortalamasının 57.0±15.1 olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tip 2 Diyabet, Diyabette Tutum, Diyabette Problem Alanları

The Attitude of Patients with Diabedes Type 2 and the Analysis of The Correlation Between the Problem Fields

Öz

The first stage of the study, which has two stages, was carried out methodologically to evaluate the validity and reliability of the Diabetes Problem Areas Scale by adapting it into Turkish, and the second stage was carried out as descriptive in order to determine the relationship between patients' attitudes towards the disease and problem areas.
The population of the study consisted of patients who applied to the Endocrinology Polyclinic of the Department of Internal Medicine of October Atatürk University Yakutiye Research Hospital, were diagnosed with Type 2 diabetes for at least one year, were conscious and accepted the study. The sample of the study consisted of 138 patients randomly selected using the nonprobability sampling method. A form containing the socio-demographic characteristics of the patients, the Diabetes Problem Areas Scale and the Diabetes Attitude Scale were used to collect the data. Data were evaluated with cronbach alpha, pearson correlation technique and factor analysis.
In the first stage of the study, it was determined that the alpha reliability coefficient of the Problem Areas in Diabetes Scale was 0.88 and consisted of a single factor. As a result of these analyzes, it was determined that the scale has validity and reliability.
It was determined that the patients included in the study had a positive attitude towards diabetes, and the total mean score of the diabetes attitude scale was determined as 73.7±9.3. It was determined that the patients had partially serious problems in diabetes and the mean score of the scale of problem areas in diabetes was 57.0±15.1.

Anahtar Kelimeler

Type 2 Diabetes, Attitudes in Diabetes, Problem Areas in Diabetes.

Kaynakça

• 1. Erdoğan, G. ve Coşansu, G. (2021). “Diyabet Risk Farkındalığı: Bir Metropol Örneği”. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 30, 307-316.
• 2. Coşansu, G. (2015). "Diyabet: Küresel bir salgın hastalık". Okmeydanı Tıp Dergisi, 31, 1-6.
• 3. WHO. (2016). "Küresel diyabet raporu" http://www.who.int/diabetes/global-report/en/ (Erişim Tarihi:23.02.2022).
• 4. IDF. (2019). "Diyabetes Atlası" https://diabetesatlas.org/ (Erişim Tarihi:23.02.2022).
• 5. Kaynak, İ. ve Polat, Ü. (2017). "Diabetes mellitus' lu hastaların tamamlayıcı ve alternatif tedavileri kullanma durumları ve diyabet tutumları ile ilişkisi". Genel Tip Dergisi, 27, 1.
• 6. Şahin, Z.A. (2015). "Tip 2 diyabetli hastaların, hastalığa karşı tutumu ve problem alanları arasındaki ilişki". ODÜ Tıp Dergisi, 1, 2
• 7. Azimah, M, Radzniwan, R, Zuhra, H. and Khairani, O. (2010). "Have we done enough with diabetic education? A pilot study". Malaysian family physician: the official journal of the Academy of Family Physicians of Malaysia, 5, 24.
• 8. Skinner, T.C, Khunti, K, Carey, M.E, Dallosso, H, Heller, S. and Davies, M.J. (2014). "Stability and predictive utility, over 3 years, of the illness beliefs of individuals recently diagnosed with Type 2 diabetes mellitus". Diabet Med, 1, 1260-1263.
• 9. Alyami, M, Serlachius, A, Mokhtar, I. and Broadbent, E. (2021). "Longitudinal Associations Between Illness Perceptions and Glycemic Control in Type 2 Diabetes". Int J Behav Med, 1-10.
• 10. Fisher, L, Polonsky, W.H, Hessler, D. and Potter, M.B. (2017). "A practical framework for encouraging and supporting positive behaviour change in diabetes". Diabet Med, 34, 1658-1666.
• 11. Çapık, C, Gözüm, S. ve Aksayan, S. (2018). "Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlaması: Güncell, nmiş rehber". Florence Nightingale Journal of Nursing, 26, 199-210.
• 12. Ustaalioğlu, S. ve Mehtap, T. (2017). "Tip 2 diyabetli hastaların bakım ve tedaviye yönelik tutum ve davranışlarının incelenmesi". Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6, 12-20.
• 13. Karaca Sivrikaya, S. (2006). "Tip 2 Diyabetes Mellitus Hastalarına Verilen Planlı Eğitimin Hastaların Tutumlarına, İyilik Hallerine Ve Metabolik Kontrol Değişkenlerine Etkisi". Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• 14. Özcan, Ş. (1999). "Diyabetli hastalarda hastalığa uyumu etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi". İ.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 15. Erefe, İ. (2002). "Veri toplama araçlarının niteliği. Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri". Odak Ofset, Ankara 133-138.
• 16. Akgül, A. (2003). "Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri SPSS uygulamaları" [Statistical analysis techniques for medical research-SPSS applications].
• 17. Ercan, İ. ve İsmet, K. (2004). "Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik". Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30, 211-216.
• 18. Akgül, A. (2005). "Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri: SPSS uygulamaları". Baskı. Yükseköğretim kurulu matbaası.
• 19. Gurbetoğlu, A. (2018). "Bilimsel araştırma yöntemleri". Erişim Adresi: http://agurbetoglu. com/files/2% 20ARA% C5% 9ETIRMA 20(Erişim Tarihi:23.02.2022).
• 20. Özdemir, Z. (2018). "Sağlık bilimlerinde likert tipi tutum ölçeği geliştirme". Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 5, 60-68.
• 21. Ustaalioğlu, S. ve Tan, M. (2017). "Tip 2 diyabetli hastaların bakım ve tedaviye yönelik tutum ve davranışlarının incelenmesi". Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6, 12-20.
• 22. Hjelm, K, Bard, K, Nyberg, P. and Apelqvist, J. (2003). "Religious and cultural distance in beliefs about health and illness in women with diabetes mellitus of different origin living in Sweden". International Journal of Nursing Studies, 40, 627-643.
• 23. Kartal, A, Çağirgan, G, Tiğli H, Güngör, Y, Karakuş, N. ve Gelen M. (2008). "Tip 2 diyabetli hastaların bakım ve tedaviye yönelik tutumları ve tutumu etkileyen faktörler". TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7, 223-230.
• 24. Peyrot, M, Rubin, R.R, Lauritzen, T, Skovlund, S.E, Snoek, F.J, Matthews D.R, Landgraf R.D, Kleinebreil, L. and Panel, I.D.A. (2005). "Resistance to insulin therapy among patients and providers: results of the cross-national Diabetes Attitudes, Wishes, and Needs (DAWN) study". Diabetes Care, 28, 2673-2679.
• 25. Bahar, A. ve Sertbaş, G. (2006). "Diabetes mellituslu hastalarda yaşam kalitesi ve yetiyitimi". Sağlık ve Toplum, 16, 29-39.