Analysis Of Health Expenditures Of OECD Countries and Turkey By TOPSIS Method

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 386 - 395, 18.06.2023

Yeter Uslu , Kevser Şahin , Sefer Aygün , Mustafa Tuna

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1183077

Cited By: 1

Öz

The aim of this study is to rank the OECD countries in terms of health expenditures with the TOPSIS method, which is one of the multi-criteria decision-making techniques. Scope of work; Five criteria were determined as total health expenditures per capita, the share of per capita health expenditures in GDP, public health expenditures per capita, private health expenditures per capita, and out-of-pocket health expenditures per capita. Within the scope of these criteria, health expenditure data of OECD countries for 2019 were used. Countries with unavailable data were not included in the study. With the obtained data, the rankings of the countries were made using the TOPSIS method. Analysis of TOPSIS method was made in MSExcel program. In the ranking made as a result of the analysis, America, Switzerland and Norway took the first place. Turkey is in the last place among 35 OECD countries in terms of health expenditures. It has been determined that Turkey lags behind OECD countries in health expenditures.

Anahtar Kelimeler

Health, Health expenditures, OECD countries

OECD Ülkeleri ve Türkiye’nin Sağlık Harcamalarının TOPSIS Yöntemi ile İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, çok kriterli karar verme tekniklerinden TOPSIS yöntemi ile sağlık harcamaları açısından OECD ülkelerinin sıralamalarının yapılmasıdır. Çalışma kapsamında; kişi başına toplam sağlık harcamaları, kişi başına sağlık harcamalarının GSYH içerisindeki payı, kişi başına düşen kamu sağlık harcamaları, kişi başına düşen özel sağlık harcamaları, kişi başına cepten yapılan sağlık harcamaları olmak üzere beş kriter belirlenmiştir. Bu kriterler kapsamında OECD ülkelerinin 2019 yılına ait sağlık harcamaları verileri kullanılmıştır. Verilerine ulaşılamayan ülkeler çalışmaya dahil edilmemiştir. Elde edilen veriler ile TOPSIS yöntemi kullanılarak ülkelerin sıralamaları yapılmıştır. TOPSIS yönteminin analizi MSExcel programında yapılmıştır. Analiz neticesinde yapılan sıralamada Amerika, İsviçre ve Norveç ilk sıralarda yer almıştır. Türkiye sağlık harcamaları açısından yapılan sıralamada 35 OECD ülkesi içerisinde son sırada yer almıştır. Türkiye’nin sağlık harcamaları konusunda OECD ülkelerinin gerisinde kaldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Sağlık harcamaları, OECD ülkeleri

Kaynakça

• 1. Bülbül, D. (2016). “Sağlık Harcamalarının Kamu Tarafından Finansmanında Ortaya Çıkan Sorunlara Alternatif Bir Çözüm Önerisi”. Vergi Sorunları Dergisi, 39 (332), 116-125.
• 2. Sayım, F. (2017). “Türkiye’de Sağlık Ekonomisi İstatistikleri ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi”. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (15), 13- 30. https://doi.org/10.17828/yalovasosbil.372747
• 3. Gür, L. ve Kaya, D.G. (2020). “Finansman Türüne Göre OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamalarının Gelişimi: 1980 Sonrası”. International Journal of Economics and Politics Sciences Academıc Researches, 4 (10), 36-52.
• 4. Akar, S. (2014). “Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (1), 311-322. https://doi.org/10.18657/yecbu.70940
• 5. Daştan, İ. ve Çetinkaya, V. (2015). “OECD Ülkeleri ve Türkiye’nin Sağlık Sistemleri, Sağlık Harcamaları ve Sağlık Göstergeleri Karşılaştırması”. Sosyal Güvenlik Dergisi, 5 (1), 104-134.
• 6. Çakır, N.Z. (2019). Sağlık Harcamalarını Etkileyen Faktörlerin Panel Tobit Modelleri ile Analizi: Avrupa Birliği Ülkeleri Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• 7. Şaşmaz, M.Ü, Odabaş, H. ve Yayla, Y.E. (2019). “OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamaları ile Kalkınma Arasındaki İlişki: Panel Veri Analizi”. Yönetim ve Ekonomi, 26 (3), 851-866. https://doi.org/10.18657/yonveek.544425
• 8. Christopoulos, K. ve Eleftheriou, K. (2020). “The Fiscal Impact of Health Care Expenditure: Evidence From the OECD Countries”. Economic Analysis and Policy, 67, 195-202. https://doi.org/10.1016/j.eap.2020.07.010
• 9. Barkat, K, Sbia, R. ve Maouchi, Y. (2019). “Empirical Evidence on the Long and Short Run Determinants of Health Expenditure in the Arab World”. The Quarterly Review of Economics and Finance, 73, 78-87. https://doi.org/10.1016/j.qref.2018.11.009
• 10. Öztürk, S. ve Küsmez, T. (2019). “Sağlık Harcamalarının Belirleyicileri: BRICS-T Ülkelerinin Analizi”. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (1), 31-47.
• 11. Liu, Y.M. (2020). “Population Aging, Technological Innovation, and the Growth of Health Expenditure: Evidence From Patients With Type 2 Diabetes in Taiwan”. Value in Health Regional Issues, 21, 120-126. https://doi.org/10.1016/j.vhri.2019.07.012
• 12. Obrizan, M. ve Wehby, G.L. (2018). “Health Expenditures And Global Inequalities In Longevity”. World Development, 101, 28-36. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2017.08.003
• 13. Böhm, S, Grossmann, V. ve Strulik, H. (2021). “R&D-driven Medical Progress, Health Care Costs, and The Future of Human Longevity”. The Journal of the Economics of Ageing, 18, 100286. https://doi.org/10.1016/j.jeoa.2020.100286
• 14. Abbott, A. ve Jones, P. (2021). “Government Response to Increased Demand for Public Services: The Cyclicality of Government Health Expenditures in the OECD”. European Journal of Political Economy, 68, 101988. https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2020.101988
• 15. Giammanco, M.D. ve Gitto, L. (2019). “Health Expenditure and FDI in Europe”. Economic Analysis and Policy, 62, 255-267. https://doi.org/10.1016/j.eap.2019.04.001
• 16. Thuong, N.T.T. (2021). “Catastrophic Health Expenditure and Impoverishment in Vietnam: Evidence From National Household Living Standards Surveys 2008–2018”. Economic Analysis and Policy, 72, 668-684. https://doi.org/10.1016/j.eap.2021.10.009
• 17. Cheng, S.H, Jin, H.H, Yang, B.M. ve Blank, R.H. (2018). “Health Expenditure Growth Under Single-Payer Systems: Comparing South Korea and Taiwan”. Value in Health Regional Issues, 15, 149-154. https://doi.org/10.1016/j.vhri.2018.03.002
• 18. Jakovljevic, M, Sugahara T, Timofeyev, Y. ve Rancic N. (2020). “Predictors of (in)efficiencies of Healthcare Expenditure Among the Leading Asian Economies- Comparison of OECD and Non-OECD Nations”. Risk Management and Healthcare Policy, 21 (13), 2261-2280.
• 19. Wang, F. (2015). “More Health Expenditure, Better Economic Performance? Empirical Evidence From OECD Countries”. Inquiry, 25 (52), 1-5.
• 20. Kabaya, K. (2021). “Empirical Analysis of Associations Between Health Expenditure and Forest Environments: A Case of Japan”. Ecological Economics, 181, 106927. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2020.106927
• 21. Bukari, C, Broermann, S. and Okai, D. (2021). “Energy Poverty and Health Expenditure: Evidence From Ghana”. Energy Economics, 103, 105565. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2021.105565
• 22. Keyifli, N. ve Recepoğlu, M. (2020). “Sağlık Harcamaları, CO2 Emisyonu, Yenilenebilir Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: Bootstrap Panel Nedensellik Testinden Kanıtlar”. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (20), 285-305.
• 23. Bettin, G. ve Sacchi, A. (2020). “Health Spending in Italy: The Impact of Immigrants”. European Journal of Political Economy, 65, 101932. https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2020.101932
• 24. Yang, L. (2022). “Economic-Environmental Law Guarantee of the Green and Sustainable Development: Role of Health Expenditure and Innovation”. Frontiers in Public Health, 6 (10), 910643. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.910643.
• 25. OECD. (2021). “OECD Health Spending”. Erişim adresi: https://data.oecd.org/healthres/health-spending.htm (Erişim Tarihi: 12.04.2022).
• 26. Çelikbilek, Y. ve Özdemir, M. (2020). “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Açıklamalı ve Karşılaştırmalı Sağlık Bilimleri Uyguamaları İle”. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• 27. Özbek, A. (2019). “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözme”. Ankara: Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar.
• 28. Tunca, M, Aksoy, E, Bülbül, H. ve Ömürbek, N. (2015). “AHP Temelli TOPSIS ve ELECTRE Yöntemiyle Muhasebe Paket Programı Seçimi”. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1), 53-71.
• 29. Türkoğlu, S.P. (2018). “Avrupa Ülkelerinin Sağlık Göstergelerinin TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi”. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 65-78. https://doi.org/10.11616/asbed.v18i38800.459468
• 30. Ağır, H. ve Tıraş, H.H. (2018). “Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Nedensellik Analizi”. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17 (4), 1558-1573. https://doi.org/10.21547/jss.444411
• 31. Çelik, A. (2020). “G20 Ülkelerinde Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Analizi”. Yönetim ve Ekonomi, 27 (1), 1-20. https://doi.org/10.18657/yonveek.594695
• 32. Giray, F. ve Çimen, G. (2018). “Sağlık Harcamalarının Düzeyini Belirleyen Faktörler: Türkiye ve OECD Ülkeleri Analizi”. Sayıştay Dergisi, (111), 143-171.
• 33. Öztürk, S. ve Küsmez, T. (2019). “Sağlık Harcamalarının Belirleyicileri: BRICS-T Ülkelerinin Analizi”. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (1), 31-47.
• 34. Tıraş, H.H. ve Türkmen, S. (2020). “Sağlık Harcamalarının Belirleyicilerine Yönelik Bir Araştırma; AB ve Türkiye Örneği”. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1), 107-139. https://doi.org/10.33399/biibfad.742255
• 35. Fazaeli, A.A, Ghaderi, H, Salehi, M. ve Fazaeli, A.R. (2016). “Health Care Expenditure and Gdp in Oil Exporting Countries: Evidence From Opec Data, 1995-2012”. Global Journal of Health Science, 8 (2), 93-98.
• 36. Kartal, M. (2022). “Brics-T Ülkelerinde Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Analizi”. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21 (1), 59-73. https://doi.org/10.21547/jss.945360
• 37. Çalışkan, Ş, Karabacak, M. ve Meçik, O. (2018). “Türkiye’de Uzun Dönemde Eğitim ve Sağlık Harcamaları ile Ekonomik Büyüme İlişkisi”. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33 (1), 75-96. https://doi.org/10.24988/deuiibf.2018331675
• 38. Sayılı, U, Aksu Sayman, Ö, Vehid, S, Köksal, S.S. ve Erginöz, E. (2017). “Türkiye ve OECD Ülkelerinin Sağlık Göstergeleri ve Sağlık Harcamalarının Karşılaştırılması”. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 2 (3), 1-12. https://doi.org/10.26453/otjhs.321742
• 39. Çetintürk, İ. ve Gençtürk, M. (2020). “OECD Ülkelerinin Sağlık Harcama Göstergelerinin Kümeleme Analizi ile Sınıflandırılması”. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11 (26), 228-244. https://doi.org/10.21076/vizyoner.650681