Bireylerin Afet Risk Algısının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 1279 - 1287, 26.09.2023

Bahadır Tercan

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1180447

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı, bireylerin afet risk algılarını belirlemek ve bu durumu etkileyen çeşitli değişkenler açısından değerlendirmektir. Araştırma, Şubat 2022-Mart 2022 tarihleri arasında, Erzincan ilinde yaşayan 18-65 yaş arasındaki 416 birey üzerinde yürütülmüştür. Veriler, ‘Afet Risk Algısı’ ölçeği kullanılarak elektronik ortamda toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi Mann Whitney U ve Kruskal-Wallis H testleri kullanılarak yapılmıştır. Bireylerin %63,5’i kadın olup %47,6’sı 18 ile 24 yaş aralığındadır. Katılımcıların %52,4’ü bekâr olup üniversite mezunu olanların yüzdesi daha fazladır (%30,5). Katılımcıların ekonomik düzeyi orta düzeydedir (%81,0). Afetlerle ilişkili özellikleri incelendiğinde, %37’si daha önce hiç afet yaşamamışken, %52,2’si daha önce afetlerle ilgili bir eğitim almamıştır. Bireylerin afet risk algısı puan ortalaması 82,85±10,32 olarak neredeyse yüksek düzeydedir. Ayrıca yaş, cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu ve afet deneyimi faktörleri afet risk algısını etkilerken, ekonomik durum ve afetlerle ilgili eğitim alma faktörlerinin afet risk algısı üzerinde etkili olmadığı tespit edilmiştir. Afet risk algısını belirlemeye yönelik yapılan çalışmalar afet yönetimi kapsamında çok önemlidir. Çünkü bu çalışmalar bireylerin afetler konusundaki fikirlerini ve afetlere olan yaklaşımlarını ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle bireyler üzerinde özellikle her bir afet türüne yönelik risk algılarını belirlemeye yönelik araştırmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afet, Afet risk algısı, Çeşitli değişkenler

Evaluation of Individuals' Perception of Disaster Risk in Terms of Various Variables

Öz

The aim of this study is to determine the disaster risk perceptions of individuals and to evaluate them in terms of various variables affecting this situation. The study was conducted between February 2022 and March 2022 on 416 individuals aged 18-65 living in Erzincan province. Data were collected electronically using the 'Disaster Risk Perception' scale. Data were evaluated using Mann Whitney U and Kruskal-Wallis H tests. 63.5% of the individuals were female and 47.6% were between the ages of 18 and 24. 52.4% of the participants were single and the percentage of university graduates was higher (30.5%). The economic level of the participants was medium (81.0%). When the characteristics related to disasters were analyzed, 37% had never experienced a disaster before, while 52.2% had not received any training on disasters before. The mean disaster risk perception score of the individuals was 82.85±10.32, which is almost at a high level. In addition, while age, gender, marital status, educational status and disaster experience factors affect disaster risk perception, economic status and receiving training on disasters were found to have no effect on disaster risk perception. Studies conducted to determine disaster risk perception are very important within the scope of disaster management. Because these studies reveal individuals' ideas about disasters and their approaches to disasters. For this reason, it is recommended to conduct studies on individuals to determine their risk perceptions especially for each type of disaster.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Disaster risk perception, Various variables.

Kaynakça

• 1. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (2014). “Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü”. Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu (Erişim tarihi: 23 Aralık 2022) . 2. Mızrak, S. and Aslan, R. (2020). “Disaster Risk Perception of University Students”. Risk, Hazards & Crisis in Public Policy, 11 (4), 411-433.
• 3. Emhan, A. (2009). “Risk Yönetim Süreci ve Risk Yönetmekte Kullanılan Teknikler”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (3), 209-220.
• 4. Taştan, B. ve Aydınoğlu, A.Ç. (2015). “Çoklu Afet Risk Yönetiminde Tehlike ve Zarar Görebilirlik Belirlenmesi İçin Gereksinim Analizi”. Marmara Coğrafya Dergisi, 31, 366-397.
• 5. Kahraman, S, Polat, E. ve Korkmazyürek, B. (2021). “Afet Yönetim Döngüsündeki Ana Terimler”. Avrasya Terim Dergisi, 9 (3), 7-14.
• 6. Sjöberg, L, Moen, B.E. and Rundmo, T. (2004). “Explaining Risk Perception. An Evaluation of The Psychometric Paradigm in Risk Perception Research”. Erişim adresi: https://www.yumpu.com/en/document/read/31421344/explaining-risk-perception-an-evaluation-of-the-psychometric (Erişim tarihi: 23 Aralık 2022).
• 7. Tuladhar, G, Yatabe, R, Dahal, R.K. and Bhandary, N.P. (2015). “Disaster Risk Reduction Knowledge of Local People in Nepal”. Geoenvironmental Disasters, 2 (5), 1-12.
• 8. Fernandez, G, Tun, A.M, Okazaki, K, Zaw, S.H. and Kyaw, K. (2018). “Factors İnfluencing Fire, Earthquake, and Cyclone Risk Perception in Yangon, Myanmar”. International Journal of Disaster Risk Reduction, 28, 140-149.
• 9. Tancogne-Dejean, M. and Laclémence, P. (2016). “Fire Risk Perception and Building Evacuation by Vulnerable Persons: Points of View of Laypersons, Fire Victims and Experts”. Fire Safety Journal, 80, 9-19.
• 10. Qasim, S, Khan, A.N, Shrestha, R.P. and Qasim, M. (2015). “Risk Perception of The People in The Flood Prone Khyber Pukhthunkhwa Province of Pakistan”. International Journal of Disaster Risk Reduction, 14, 373-378.
• 11. Erzincan AFAD İl Müdürlüğü (2021). “İl Afet Risk Azaltma Planı”. Erişim adresi: https://erzincan.afad.gov.tr/kurumlar/erzincan.afad/pdf/ERZINCAN_IRAP_2021-.pdf (Erişim tarihi: 22 Aralık 2022).
• 12. Tercan, B. and Şahinöz, S. (2021). “Nurses’ Perceived and Actual Preparedness for Disasters”. International Journal of Health Services Research and Policy, 6 (2), 158-167.
• 13. Çelik, İ. H. (2020). Afet Risk Algısının Kültür ve Kişilikle İlişkisi. Doktora Tezi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.
• 14. Özdemir, A. (2018). Toplumun Afet Risk Algısı ve Afete Hazırlıklı Olma Durumu: Kocaeli İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.
• 15. Ertuğrul, B. ve Ünal. S.D. (2020). “Bir Vakıf Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda Öğrenim Gören Öğrencilerin Genel Afete Hazırlıklı Olma İnanç Durumlarının Belirlenmesi”. Afet ve Risk Dergisi, 3 (1), 31-45.
• 16. Şahin, Y, Lamba, M. ve Öztop, S. (2018). “Üniversite Öğrencilerinin Afet Bilinci ve Afete Hazırlık Düzeylerinin Belirlenmesi”. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3 (6), 149-159.
• 17. Adelekan, I.O. and Asiyanbi, A.P. (2016). “Flood Risk Perception in Flood-Affected Communities in Lagos, Nigeria”. Natural Hazards, 80 (1), 445-469.
• 18. Kellens, W, Zaalberg, R, Neutens, T, Vanneuville, W. and De Maeyer, P. (2011). “An Analysis of The Public Perception of Flood Risk on The Belgian Coast”. Risk Analysis, 31 (7), 1055-1068.
• 19. Mızrak, S, Özdemir, A. and Aslan, R. (2021). “Adaptation of Hurricane Risk Perception Scale to Earthquake Risk Perception and Determining The Factors Affecting Women's Earthquake Risk Perception”. Natural Hazards, 109 (3), 2241-2259.
• 20. Liu, T, Zhang, H, Li, X. and Zhang, H. (2020). “Individual Factors İnfluencing Risk Perceptions of Hazardous Chemicals in China”. Environmental Research, 186, 109523.
• 21. Peacock, W.G, Brody, S.D. and Highfield, W. (2005). “Hurricane Risk Perceptions Among Florida's Single Family Homeowners”. Landscape and Urban Planning, 73 (2-3), 120-135.
• 22. Kung, Y.W. and Chen, S.H. (2012). “Perception of Earthquake Risk in Taiwan: Effects of Gender and Past Earthquake Experience”. Risk Analysis: An International Journal, 32 (9), 1535-1546.
• 23. Soffer, Y, Goldberg, A, Adini, B, Cohen, R, Ben‐Ezra, M, Palgi, Y, Essar, N. and Bar‐Dayan, Y. (2011). “The Relationship Between Demographic/Educational Parameters and Perceptions, Knowledge and Earthquake Mitigation in Israel”. Disasters, 35 (1), 36-44.
• 24. Tekeli-Yeşil, S, Dedeoğlu, N, Braun-Fahrlaender, C. and Tanner, M. (2011). “Earthquake Awareness and Perception of Risk Among The Residents of Istanbul”. Natural Hazards, 59 (1), 427-446.
• 25. Trumbo, C, Meyer, M.A, Marlatt, H, Peek, L. and Morrissey, B. (2014). “An Assessment of Change in Risk Perception and Optimistic Bias for Hurricanes Among Gulf Coast Residents”. Risk Analysis, 34 (6), 1013-1024.
• 26. Liu, D, Li, Y, Shen, X, Xie, Y. and Zhang, Y. (2018). “Flood Risk Perception of Rural Households in Western Mountainous Regions of Henan Province, China”. International Journal of Disaster Risk Reduction, 27, 155-160.
• 27. Domingues, R.B, Jesus, S.N. and Ferreira, Ó. (2021). “Place Attachment, Risk Perception, and Preparedness in A Population Exposed to Coastal Hazards: A Case Study in Faro Beach, Southern Portugal”. International Journal of Disaster Risk Reduction, 60, 1-7.
• 28. Uzuntarla, Y, Fırat, İ. ve Ceyhan, S. (2016). “Kolektivizm ve Belirsizlikten Kaçınma Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Üniversite Öğrencileri Örneği”. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 6, 206-216.
• 29. The International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies. (2014). “World Disasters Report 2014, Focus on Culture and Risk”. Erişim adresi: https://reliefweb.int/report/world/world-disasters-report-2014-focus-culture-and-risk (Erişim tarihi: 30 Aralık 2022).
• 30. Rippl, S. (2002). “Cultural Theory and Risk Perception: A Proposal for A Better Measurement”. Journal of Risk Research, 5, 147-165.
• 31. Starr, C. (1969). “Social Benefit Versus Technological Risk: What is Our Society Willing to Pay for Safety?”. Science, 165 (3899), 1232-1238.
• 32. Peng, L, Lin, L, Liu, S. and Xu, D. (2017). “Interaction Between Risk Perception and Sense of Place in Disaster-Prone Mountain Areas: A Case Study in China’s Three Gorges Reservoir Area”. Natural Hazards, 85, 777–792.