Cerrahi birimde çalışan ebe ve hemşirelerin doğum şekli tercihleri ve etkileyen faktörler

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 1194 - 1204, 26.09.2024

Fatma Gönan , Semra Elmas

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1180171

Öz

Kadınların doğum şekli tercihlerinin fizyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin yanında sosyodemografik özelliklerden de etkilendiği bilinmektedir. Sağlık çalışanlarının diğer bireylere rol model olması nedeni ile çalışmamızda sezaryene ve vajinal doğuma tanık olan, cerrahi birimde çalışan ebe ve hemşirelerin doğum şekli tercihlerinin ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma Ocak-Nisan 2021 tarihleri arasında cerrahi birimde çalışan ebe ve hemşireler ile kesitsel-tanımlayıcı tipte yapılmıştır. Veriler, literatür taranarak oluşturulan ‘‘Birey Tanıtım Formu’’ ile toplanmıştır. Katılımcıların 25-34 yaş aralığında, %64,7’si hemşire olduğu ve %55,9’u vajinal doğumu tercih ettiği saptanmıştır. Sağlık çalışanlarının vajinal doğumu tercih etme nedenleri arasında, önceki sezaryende olumsuz deneyim yaşanması (%85,3), daha az kanama olması (%81,1) yakın çevrenin isteği, sosyal baskı (%76,8), sezaryende batın içi yapışıklık riski (%69,5), annelik içgüdüsü (%61,1) ve komplikasyon riski (%60) yer almaktadır. Sezaryen doğumu tercih nedenleri arasında ise doğum korkusu (%82,7), doğum ağrılarının şiddetli olması (%80), epizyotomi korkusu (%56), olumlu sezaryen doğumlara tanık olma (%41,3) gibi nedenler saptanmıştır. Çalışmada ebe ve hemşirelerin doğum şekli tercihini yaş, ekonomik durum, medeni durum, meslek, mesleki deneyim yılı, çalışılan birim ve çocuğa sahip olma durumunun etkilediği belirlenmiştir (p<0,05). Sağlık çalışanlarının çoğunluğunun vajinal doğumu tercih ettikleri, vajinal doğumu tercih edenlerin ise yarıdan fazlasının epiduralle vajinal doğumu tercih ettikleri ve bu tercih nedenlerinin doğum korkusu ve doğum ağrılarının şiddetli olması kaynaklı olduğu saptanmıştır. Ebe\hemşirelerin doğum şekli tercihleri gebeler üzerinde etkili olabilmektedir. Sağlık çalışanlarının doğum şekli tercihleri dikkatle takip edilmeli, bu konudaki bilgi eksiklikleri giderilmeli ve onların rol model oldukları unutulmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

Ebe, Hemşire, Sezaryen Doğum, Vajinal Doğum, Doğum Şekli

Preferences of midwives and nurses working in the surgical unit and affecting factors

Öz

Women's birth preferences, it is known that it is affected by sociodemographic characteristics as well as psychological and environmental factors. Since healthcare professionals are role models for other individuals, our study aimed to evaluate the delivery method preferences of midwives and nurses working in the surgical unit, who witnessed cesarean section and vaginal delivery, and the affecting factors. The study was conducted in a cross-sectional-descriptive type with midwives and nurses working in the surgical unit between January and April 2021. The data were collected with the "Individual Introduction Form" created by scanning the literature. It was determined that between the ages of 25-34, 64.7% of the participants were nurses and 55.9% preferred vaginal delivery. Among the reasons why healthcare professionals prefer vaginal delivery, negative experience in the previous cesarean section (85.3%), less bleeding (81.1%), the desire of the close environment, social pressure (76.8%), risk of intra-abdominal adhesions in cesarean section (69.5%), maternal instinct (61.1%) and complication risk (60%). Among the reasons for choosing cesarean delivery, fear of birth (82.7%), severe labor pains (80%), fear of episiotomy (56%), reasons such as witnessing positive cesarean deliveries (41.3%) were determined. In the study, midwives and nurses preferred the mode of birth, age, economic status, marital status, occupation, years of professional experience, It was determined that the unit worked and the status of having a child affected it (p<0.05). The majority of healthcare professionals prefer vaginal delivery, it was determined that more than half of those who preferred vaginal delivery preferred vaginal delivery with epidural and the reasons for this preference were due to fear of childbirth and severe labor pains. Midwives/nurses' choice of mode of delivery can be effective on pregnant women. The birth preferences of healthcare professionals should be carefully monitored, their lack of knowledge on this subject should be eliminated, and it should not be forgotten that they are role models.

Anahtar Kelimeler

Midwife, Nurse, Cesarean Birth, Vaginal Birth, Birth Perference, Type of Birth

Kaynakça

• 1. World Health Organization (WHO). (2018). “Individualized, supportive care key to positive childbirth experience, Geneva”. Erişim adresi: https://www.who.int/reproductivehealth/publications/intrapartum-care-guidelines/en. (Erişim Tarihi: 12.12.2020).
• 2. Park, C.S, Yeoum, S.G. and Choi, E.S. (2005). “Study of subjectivity in the perception of cesarean birth”. Nursing & health sciences, 7 (1), 3-8. DOI: 10.1111/j.1442-2018.2005.00206.x
• 3. Doğaner, G, Doğaner, A, Duran, Ö, Tuna, M. ve Turan, G. (2013). “Sağlık bilimlerinde okuyan öğrencilerin doğum şekli tercihlerine yönelik düşüncelerinin belirlenmesi”. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi, 10, 31-36.
• 4. Ünay, V. ve Taşpınar, A. (2018). “Sağlık Çalışanlarının Doğum Şekli Tercihleri ve Etkileyen Faktörler”. STED/Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 27 (3), 190-196.
• 5. WHO. (2015). “Department of Reproductive Healthand Research. Sezaryen Doğum Hızları ile ilgili DSÖ Açıklaması”. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/12052073-Sezaryen-dogum-hizlari-ile-ilgili-dso-aciklamasi.html. (Erişim Tarihi: 12.12.2020).
• 6. Metin, T.H, Akyiğit, E, Güzel, A. ve Engin, Y.F. (2020). “Hemşire ve Ebelerin Doğum Şekli Tercihlerinin İncelenmesi”. Bitlis Örneği. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 6, 87-100.
• 7. Değirmenciler, B. (2020). Sağlık Personelinin Doğum Şekli Tercihi, Tercih Nedenleri ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• 8. Sönmez, C.I. ve Sivaslıoğlu, A.A. (2019). “Gebe Kadınların Doğum Şekli Tercihi ve Bunları Etkileyen Faktörler”. Konuralp Tıp Dergisi, 11 (3), 369-376.
• 9. Sayıner, F.D, Özerdogan, N, Giray, S, Özdemir, E. ve Savcı, A. (2009). “Kadınların Doğum Şekli Tercihlerini Etkileyen Faktörler”. Perinatoloji Dergisi, 17, 104-112.
• 10. Gözükara, F. ve Eroğlu, K. (2008). “Primigravidaların doğum şekline yönelik tercihlerini etkileyen faktörler”. Hacettepe Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 15 (1), 32-46.
• 11. Gözükara, F. ve Eroğlu, K. (2011). “Sezaryen doğum artışını önlemenin bir yolu: Bir kez sezaryen hep sezaryen yaklaşımı yerine sezaryen sonrası vajinal doğum ve hemşirenin rolleri”. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 18 (2), 89-100.
• 12. Yanıkerem, E, Uçum E, Kitapçıoğlu, G. ve Karadeniz, G. (2010). “Kadınların doğum yöntemlerine bakış açısı, deneyim ve memnuniyetleri”. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 5 (13), 107-123.
• 13. Arikan, D, Özer, A, Arikan, İ, Çoşkun, A. and Kiran, H. (2011). “Turkish Obstetricians Personal Preference for Mode of Delivery and Attitude Toward Cesarean Delivery on Maternal Request”. Arch Gynecol Obste. 284, 543-549. DOI: 10.1007/s00404-010-1682-z.
• 14. Aref-Adib, M, Vlachodimitropoulou, E, Lamb, B.W. and Selo-Ojeme, D. (2018). “UK O&G trainees attitudes to caesarean delivery for maternal request”. Journal of Obstetrics and Gynaecolog, 38 (3), 367–371. DOI: 10.1080/01443615.2017.1345874.
• 15. Sun, N, Yin, X, Qiu, L, Yang, Q. and Gong, Y. (2020). “Chinese Obstetricians’ Attitudes, Beliefs, And Clinical Practices Related To Cesarean Delivery On Maternal Request”. Women And Birth, 33 (1), 67-71. DOI: 10.1016/j.wombi.2019.03.001
• 16. Tektaş, E, Bozkurt, G, Ergin, E. ve Sezgin, S. (2018). “Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin doğum şekli tercihleri ve etkileyen faktörler”. Cukurova Medical Journal, 43, 63-69. 17. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA). (2018). Erişim adresi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf. (Erişim Tarihi 4.02.2021).
• 18. Doğaner, G, Doğaner, A, Duran, Ö. and arkadaşları. (2013). “Sağlık bilimlerinde okuyan öğrencilerin doğum şekli tercihlerine yönelik düşüncelerinin belirlenmesi”. Turkish Journal Obstetrics and Gyneco, 1, 31-36.
• 19. Akyol, A, Yağcı, Ş.G. ve Tekirdağ, A.İ. (2011). “Sağlık Personelinin Doğum Şekli Özeliklerinin Sağlık Personeli Olmayanlarla Karşılaştırılması”. JOPP Dergisi, 3 (2), 55-63.
• 20. Edirne, S. (2005). “Obstetrik anestezi ve analjezi uygulamaları”. Rajyonal Anestezi. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi.
• 21. Stoll K.H, Hauck, Y.L. and Hall, W.A. (2016). “Home or hospital? Midwife or physician? preferences for maternity care provider and place of birth among Western Australian students”. Women Birth. 29 (1), 33-38. DOI: 10.1016/j.wombi.2015.07.187.
• 22. Lataifeh, I, Zayed, F, Al-Kuran, O, Al-Mehaisen, L, Khreisat, W. and Khader, Y. (2009). “Jordanian obstetricians’personal preference regarding mode of delivery”. Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica, 88 (6), 733–736.
• 23. Qublan, H, Alghoweri, A. and Al-Taani, M. (2002). “Ceserean section rate: the effect of age and parity”. Journal Obstetrics and Gnecology, 28 (1), 22-25.
• 24. Tang, S, Li, X. and Wu, Z. (2006). “Rising cesarean delivery rate in primiparous women in urban China: evidencefrom three nationwide household health surveys”. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 195 (6), 1527-32. DOI:/10.1016/j.ajog.
• 25. Penna, L. and Arulkumaran, S. (2003). “Cesarean section for non-medical reasons”. International Journal of Gynecology and Obstetrics, 80 (2), 399-409. DOI: 10.1016/s0020-7292(03)00217-0.
• 26. Yaşar, Ö, Coşar, E, Köen, G.N, Şahin, F. ve Cevrioğlu, A.S. (2007). “Primipar Kadınların Doğum Tercihleri ve Etkileyen Faktörler”. J Gynecol Obstet, 17, 414-420.
• 27. Hemminki, E, Klemetti, R. and Gissler, M. (2009). “Cesarean section rates among healthprofessionals in Finland 1190-2006”. Acta Obstetricia Gyncol Scand, 88 (10), 1138-1144. DOI:10.1080/00016340903214957
• 28. Kovavisarach, E. and Ruttanapan, K. (2016). “Self-preferred route of delivery of thai obstetricians and gynecologists”. J Med Assoc Thai, 99 (2), 84-90.
• 29. Karabulutlu, Ö. (2012). “Kadınların Doğum Şekli Tercihlerini Etkileyen Faktörler”. İ.Ü.F.N. Hem. Dergisi, 20 (3) 210-218.
• 30. Şahin, S, Güler, S.D, Özdemir, K. ve Ünsal, A. (2019). “Gebelerde Doğum ile ilgili Bilgi Düzeyi ve Doğum Korkusunun Değerlendirilmesi”. Bakırköy Tıp Dergisi, 15, 5-14.
• 31. Kavlak, O, Atan, Ş.Ü, Güle, D, Öztürk, R. And Atay, N. (2012). “Pregnant women’s use of the internet in relation to their pregnancy in Izmir, Turkey”. Informatics Heal Soc Care, 37, 253–263. DOI: 10.3109/17538157.2012.710686.
• 32. Lagan, B.M, Sinclair, M. and Kernohan, W.G. (2011). “What Is the impact of the internet on decision-making in pregnancy? A global study. Birth”. 38 (4), 336–45. DOI: 10.1111/j.1523-536X.2011.00488.x.
• 33. Açıkgöz, B, Yüksel, A.N, Yüksel, C. ve Ayoğlu, F.N. (2020). “Aile sağlığı merkezine başvuran kadınların doğum yöntemleri ve etkileyen etmenler”. Mersin Üniversitesi Saglık Bilim Dergisi, 13, 87-96.
• 34. Yakut, Y.E. (2015). Gebelerin Doğum Şekline İlişkin Görüş ve Tercihleri. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.