Nutritional Factors, Obesogenic Behaviors, And Body Weight-Based Stigmatization in Certain Children's Cartoons Broadcasted in Türkiye

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 1174 - 1184, 26.09.2024

Dilek Özçelik Ersü , Melisa Şahiner

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1505220

Öz

This study aims to examine nutrition-related factors, obesogenic behaviors, and body weight-based stigmatization present in cartoons. The research universe consists of the TRT Kids channel, which is the most watched among the children's channels according to the Television Viewing Research Committee's 2023 data. The study sample was selected using purposive sampling, which is a non-probability sampling method. When determining the sample size, it was ensured that the cartoons were broadcast in 2023 and included obese characters as the main characters. As a result, three cartoons broadcast on the TRT Kids channel (Rafadan Tayfa, Pırıl, and Z Team) and all their episodes published on the TRT Kids channel website (a total of 121 episodes) were included in the study. For this qualitative study, data was analysed using the content analysis method. Both positive (consumption of healthy foods and having breakfast) and negative eating behaviors (consumption of fast foods and sandwiches, and orientation towards unhealthy foods) were depicted in the cartoons. Significant differences were found between cartoons in scenes related to the use of phones/tablets/computers and the depiction of negative physical activity (p<0.05). In the cartoon "Rafadan Tayfa", the frequency of stigma related findings concerning the obese male character (Hayri) constantly thinking about eating was higher, while in "Z Team", the frequency of stigma/ridicule based on body weight was found to be higher. This study highlights the importance of designing cartoons in a way that supports healthy lifestyles and reinforces positive body image for children. The findings indicate that media content for children needs to be designed more responsibly.

Anahtar Kelimeler

Cartoon, Nutrition, Obesity, Weight Stigma

Türkiye’de Yayımlanan Bazı Çocuk Çizgi Filmlerinde Yer Alan Beslenme İlişkili Faktörler, Obezojenik Davranışlar ve Vücut Ağırlığına Dayalı Damgalama

Öz

Bu çalışmanın amacı çizgi filmlerde bulunan beslenme ilişkili faktörleri, obezojenik davranışları ve vücut ağırlığına dayalı damgalamayı belirlemektir. Araştırma evrenini Televizyon İzleme Araştırmaları Komitesi 2023 verilerine göre çocuk kanalları içerisinde en çok izlenen Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) Çocuk kanalı oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, olasılıksız örnekleme yöntemlerinden amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak seçilmiştir. Örneklem belirlenirken çizgi filmlerin 2023 yılında yayımlanmış olması ve ana karakterleri içerisinde şişman karakter bulunmasına dikkat edilmiştir. Buna göre TRT Çocuk kanalında yayımlanan 3 çizgi film (Rafadan Tayfa, Pırıl ve Z Takımı) ve bunların TRT Çocuk kanalı internet sayfasında yayımlanan tüm bölümleri (toplam 121 bölüm) çalışmaya dâhil edilmiştir. Bu nitel çalışmada, veriler içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Çizgi filmlerde hem olumlu (sağlıklı besin tüketimi ve kahvaltı yapma) hem de olumsuz beslenme davranışları (hızlı ve ekmek arası besin tüketimi ve sağlıksız besinlere yönelme) gösterilmiştir. Çizgi filmler arasında telefon/tablet/bilgisayar kullanımı ile olumsuz fiziksel aktivite tasvirine ilişkin sahneler açısından anlamlı farklılıklar gösterilmiştir (p<0.05). Rafadan Tayfa isimli çizgi filmde obez erkek karakterin (Hayri) sürekli yemek yemeyi düşünmesine ilişkin damgalamaya ait bulguların sıklığı daha yüksekken, Z Takımı’nda vücut ağırlığına dayalı damgalama/alay etme sıklığı daha yüksek olarak bulunmuştur. Bu çalışmada çizgi filmlerin çocukların sağlıklı yaşam biçimlerini destekleyici ve olumlu beden algısını pekiştirici şekilde tasarlanmasının önemi vurgulanmaktadır. Bu bulgular, çocuklara yönelik medya içeriklerinin daha sorumlu bir şekilde tasarlanması gerektiğine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çizgi Film, Beslenme, Obezite, Vücut Ağırlığına Dayalı Damgalama

Kaynakça

• 1. Gümüş, Ç. ve Adam, H. (2020). Çizgi Filmlerin Okul Öncesi Dönem Çocukları Üzerine Etkisi: Açıkhava Tasarımları. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 47 (2020 Mart):409-421. https://doi.org/10.7816/ulakbilge-08-47-03
• 2. Yağlı, A. (2013). Çocuğun Eğitiminde ve Sosyal Gelişiminde Çizgi Filmlerin Rolü: Caıllou ve Pepee Örneği. Turkish Studies (Elektronik), 8(10), 707 - 719.
• 3. Çocukların yeni medya kullanım alışkanlıkları ve siber zorbalık 2018 araştırması, RTÜK
• 4. Howard, J.B, Skinner, A.C, Ravanbakht, S.N, Brown, J.D., Perrin, A.J, Steiner, M.J. and Perrin, E.M. (2017). Obesogenic Behavior and Weight-Based Stigma in Popular Children's Movies, 2012 to 2015. Pediatrics, 140(6), e20172126. https://doi.org/10.1542/peds.2017-2126
• 5. World Health Organization. (2023, March 3). Childhood obesity: Five facts about the WHO European region. Retrieved September 12, 2023, from https://www.who.int/europe/news/item/03-03-2023-childhood-obesity--five-facts-about-the-who-european-region
• 6. Türkiye Çocukluk Çağı (İlkokul 2. Sınıf Öğrencileri) Şişmanlık Araştırması - COSI-TUR 2016. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1080, Ankara 2017
• 7. Horta, P. M., Machado, B. B., & Souza, L. V. (2021). Food content on children movies from 2013 to 2018: taking food processing into account. Jornal de pediatria, 97(3), 342–347. https://doi.org/10.1016/j.jped.2020.06.006
• 8. Selensky, J.C. and Carels, R.A. (2021). Weight stigma and media: An examination of the effect of advertising campaigns on weight bias, internalized weight bias, self-esteem, body image, and affect. Body image, 36, 95–106. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2020.10.008
• 9. Metin, O. ve Ünal, Ş. (2022). İçerik Analizi Tekniği: İletişim Bilimlerinde ve Sosyolojide Doktora Tezlerinde Kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 273-294. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227356
• 10. TİAK.Televizyon İzleme Araştırma Şirketi 2022 yılı yıllık reyting raporları. Available at: http://tiak.com.tr/tablolar. Accessed September 19, 2023.
• 11. Sıpçık, S, Tat, A.N, Günay, O. ve Öztürk A. (2021). Türksat’ta yer alan çocuk kanallarında yayınlanan çizgi filmlerde obezite ile ilgili tutum ve davranışların sıklığı. Turk J Public Health;19(2):157-167. 12. World Health Organization. Weight bias and obesity stigma: considerations for the WHO European Region. 2017. https://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/obe sity/publications/2017/weight-bias-and-obesity-stigma-considerations-for-the-who-european-region-2017.
• 13. Rubino, F, Puhl, RM, Cummings, DE, et al. Joint international consensus statement for ending stigma of obesity. Nat Med. 2020;26 (4):485–497.
• 14. Kite, J, Huang, B.H, Laird, Y, Grunseit, A, McGill, B, Williams, K., Bellew, B. and Thomas, M. (2022). Influence and effects of weight stigmatisation in media: A systematic. EClinicalMedicine, 48, 101464. https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2022.101464
• 15. Tıp Enstitüsü (Institute of Medicine - IOM) (2006). Food Marketing to Children and Youth: Threat or Opportunity? Washington DC: The National Academies Press.
• 16. Tıp Enstitüsü (Institute of Medicine - IOM) (2013). Challenges and Opportunities for Change in Food Marketing to Children and Youth: Workshop Summary. Washington, DC: National Academies Press.
• 17. Pempek, T.A. and Calvert, S.L. (2009). Tipping the balance: Use of advergames to promote consumption of nutritious foods and beverages by low-income African American Children. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 163, 633–637.
• 18. Harris, J, Speers, S, Schwartz, M. and Brownell, K. (2012). Food company branded advergames on the Internet: Children’s exposure and effects on snack consumption. Journal of Children and the Media, 6, 51-56.
• 19. Tzoutzou, M, Bathrellou, E. ve Matalas, A.L. (2020). Body Weight of Cartoon Characters in Children Series Is Associated to Food Consumption, Attractiveness, and Physical Activity Engagement. International journal of behavioral medicine, 27(6), 707–716. https://doi.org/10.1007/s12529-020-09911-7
• 20. Erdem, G. (2020). “Maysa ve Bulut” Örneğinde Yemek Kültürü İnşası. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 4(1), 82-99
• 21. Çakı, C. (2018). İkinci Dünya Savaşı’ndaki Propaganda Savaşlarında Çizgi Filmin Rolü: Nazi Almanya’sı Ve Amerika Birleşik Devletleri Üzerine İnceleme. İstanbul Ticaret Üniversitesi Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları E-Dergisi, 1(2), 51- 63.
• 22. Onaran, B. (2015). Mutfakta tarih: yemeğin politik serüveni. İstanbul: İletişim Yayınları.