Kültürü Belgeleme aracı olarak Video Sanatı ve Örnek Bir Uygulama

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 29 - 42

Mehmet Vanlioğlu

Öz

Video sanatı, hareketli görüntüler aracılığıyla kavram, eylem, duygu oluşturan bir sanat formudur. Sanat alanında kavramsal, teknik, kurgu, sergileme amaçlarıyla kullanıldığı gibi arşiv ve toplumsal hafıza kaydı olarak ta kullanılmıştır. Video sanatına Nam June Paik ve Wolf Vostell'in televizyon setleri kullanarak ürettiği ilk enstalasyonların öncülük ettiği söylenebilir. Nam June Paik ve Andy Warhol'un bir Portapak ile filme aldığı ilk videoların tarihi ise 1965’tir. Video, sanatta yeni temsil biçimleri oluşturmaya ve denemeye olanak taşıyan bir araç olmuştur. Bu nedenle video kavramsal bir araç olarak sanatın 1960’lardan sonraki tanımlarında önemli bir rol oynamıştır. Bu çalışmada bir kültüre ait bağlılık içeren ve o kültür ortamında yaşayanlar tarafından bilinen bir cümleden yola çıkılarak bir video sanat çalışması yapılmıştır. Çalışmanın amacı gelişmiş video tekniklerinin sanatta kullanılarak video sanatın bir belgeleme aracı olarak da kullanıldığını vurgulamaktır. Alan yazın taraması yapılmış video sanat ve kültürel bellek tanımlarıyla ilgili veri toplanmıştır. Gazianteplilerce çok bilinen bir söylem olan “Antep’imizin bir tek denizi eksik” cümlesi video sanat gösterimine dönüştürülmüştür. Toplumların sahip oldukları kültürleri onları bir arada tutan ve korunması gereken en önemli değerleridir. Kültürel bellek, belirli bir zamanda oluşmuş ve ortak duygu ve düşüncelerin birikiminden oluşur. Bireysel olarak sahip olunan kültürel bellek kültürün bireysel olarak korunduğu yer olarak ifade edilebilir. Bu bireyselliğin toplumsal bir olguya dönüşmesi ise bireysel kültürel belleklerin canlı tutulması gerekir. Sanat, toplumların ve kültürlerin varlıklarını sürdürmeleri için gerekli olan ortak noktaların hatırlanması ve korunması için önemli yollardan biridir.

Anahtar Kelimeler

Video sanatı, dijital video sanatı, machinima, kültür, kültürel bellek

Video Art as a Tool for Documenting Culture and a Sample Application

Öz

Video art is an art form that creates concepts, actions and emotions through moving images. It has been used for conceptual, technical, display and fictional purposes in the field of art as well as for archival and social memory recording. It can be said that the first installations produced by Nam June Paik and Wolf Vostell using television sets pioneered video art. The first videos filmed by Nam June Paik and Andy Warhol with a Portapak date back to 1965. Video has become a tool that allows for the creation and experimentation of new forms of representation in art. Therefore, video has played an important role in the definitions of art after the 1960s as a conceptual tool. In this study, a video-art study has been conducted based on a sentence that includes a commitment to a culture and is known by those living in that cultural environment. The aim of the study is to emphasize that video-art is also used as a documentation tool by using advanced video techniques in art. The literature review has been conducted and data has been collected regarding the definitions of video-art and cultural memory. The phrase “Our Antep is only missing a sea”, which is a well-known saying among the people of Gaziantep, has been transformed into a video-art display. The cultures that societies possess are the most important values that hold them together and that need to be protected. Cultural memory is formed at a certain time and consists of the accumulation of common feelings and thoughts. Cultural memory that is possessed individually can be expressed as the place where culture is preserved individually. In order for this individuality to become a social phenomenon, individual cultural memories must be kept alive. Art is one of the important ways for societies and cultures to remember and protect the common points that are necessary for their existence.

Anahtar Kelimeler

Video Art, Digital Video Art, Machinima, Culture, Cultural Memory

Kaynakça

• Agness Heller, “Cultural Memory, Identity and Civil Society”, International Politics and Society 2 (2001), 139-143.
• Amy Dempsey. Modern Çağda Sanat.çev.Osman Akınhay,(İstanbul:Akbank Yayınları 2007),257-259.
• Astrid Erll, “Cultural Memory”, English and American Studies. Eds: Martin Middeke, Timo Müller, Christina Wald , Hubert Zapf (Germany:Springer Nature Publishing,2012), 238-242.
• Atiye Güner, “Dijital Sanatta Küyerel Dokunuşlar”, Sanat ve Yorum 44 (Eylül 2024),13-21. https://doi.org/10.47571/sanatyorum.1471003
• Jan Assman, John Czaplicka, “Collective Memory and Cultural Identity”, New German Critique 65 (Spring - Summer, 1995), 125-133.
• Derya Yücel, Türkiye’de 1990 Sonrası Video Sanatında Toplumsal Belleğin Kaydı ve Ortak Hafızalar İnşa etmek, (İstanbul:İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Doktora Tezi,2022)
• Firdevs Sağlam, “Kültürel Belleğin Sanatla Yeniden Deneyimlenmesi: Doris Salcedo Örneği”, Sanat ve Tasarım Dergisi 26 (2021), 579- 600.
• Graham Whitham, Grant Pooke. Çağdaş Sanatı Anlamak. çev.Tufan Göbekçin,(İstanbul:Hayalperest Yayınları 2018),131-146.
• Hilal Erdoğan Aksu, “Kültür Aktarımı ve Mekân: Yunus Emre Mezarları”, Milli Folklor 17/ 132 (2021),32 – 50.
• M. Batuhan Çankır, “Toplumsal ve Teknolojik Gelişmeler Bağlamında Video Sanatı”, Aydın Sanat 3/ 6 (2017),31-37.
• Sir Edward Burnett Tylor, “Kültür Bilim( Science of Culture)”, çev. Esra Dabağcı, Viva Verita 4,( 2016), 91-110.
• Tolga Gürocak, Video Sanatında Gerçekliğin Temsili; Türkiye Örneği, (İzmir:Ege üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Doktora Tezi,2022)