Abstract
Araç atama problemi, bir merkezi depoda yerleşmiş bulunan ve her biri aynı veya farklı kapasitelere sahip olan araçlar filosunun, her biri farklı bir yerleşime ve bilinen talebe sahip olan bir müşteriler kümesine toplam seyahat mesafesini veya süresini en küçükleyecek şekilde hizmet sunarak depoya geri dönmesi için gerekli rotaların belirlenmesi problemidir.
Çalışmanın temel unsurları, ulaşım sisteminin incelenmesi ve durak yerleri, güzergâhlar ve her güzergâhta kullanılacak taşıt cinsi hakkında en iyi çözümün bulunmasıdır. Çalışma da bir özel personel servis araçları firmasının toplam bir kamu kurumunda görev yapan personel için Ankara içindeki 5 ayrı güzergah içinde 25 durağa hizmet verisiyle ilgili problem formüle edilmiştir. Personel daha az yakıt tüketimiyle daha kısa bir zamanda taşınabilmektedir. Mevcut uygulamada kat edilen mesafe günlük 350 km iken 282 km’ye düşmüştür. Bu düşmeye rağmen sevk edilen araçların miktarını artmış, kaynakların etkin kullanılması ve gider konusunda tasarruf sağlanmıştır. Çalışma sonucunda, 10 adet durak tespit edilmiş ve önerilen çözümle % 10,42 oranında (yıllık 13.634,28 ₺) bir maliyet azaltımı olmuştur. Yıllık gider 825.415,8 ₺ iken 817.965,72 ₺ olarak gerçekleşmiştir. Yıllık kâr 13.634,28 ₺ yükselmiştir. Çalışmanın sonucunda hedeflenen hizmeti veren, hizmetin kalitesini ve personel memnuniyetini sağlayan en az maliyetli çözüm bulunmaya çalışılmış, Ankara’daki bir taşımacılık firmasında uygulama yapılmıştır.