Vergi Yargılaması Hukukunda Norm Çatışması

Year 2013, Volume: 3 Issue: 2, 127 - 152, 01.12.2013

Oytun Canyaş

Abstract

Hukuk teorisinde norm çatışması, yoğun olarak incelenmiş bir konudur. Bu çerçevede KELSEN, ROSS, RAZ,
DWORKIN, MUNZER, ELHAG/BREUKER/BROUWER ve PECZENIK gibi yazarlar, norm çatışmalarının saptanması ve sınıflandırılması konusunda çeşitli görüşler ileri sürmüşlerdir. Söz konusu görüşler, çatışma sorununu
ya muğlak sınıflandırmalarla incelemekte ya da deontik mantık gibi spesifik bir mantık türüne indirgemektedir.
Bu nedenle, vergi yargılaması normları arasındaki çatışmaların analizinde bu yaklaşımlardan herhangi biri tercih edilmemiştir. Bunun yerine norm çatışmasının saptanması için ölçüt önerilmiş ve bu ölçütten hareketle de
yeni bir sınıflandırma yapılmıştır. Bu bağlamda norm çatışması, bir normun uygulanmasının diğer bir normu
ihlal etmesi olarak tanımlanmış ve uygulanan iki bağımsız normun davranış koşullarının aynı olup olmamasını
esas alan bir sınıflandırma ortaya konmuştur. Davranış koşulları aynı olan iki norm arasındaki çatışma mantıki
çatışmadır. Mantıki çatışmalar da hukuki sonuç unsuru ile diğer koşullar arasındaki farlılıklardan hareketle tam
ve kısmi norm çatışmaları olarak ikiye ayrılmaktadır. Davranış koşulları farklı iki norm arasındaki çatışma ise
“gerçek çatışma”dır.
Vergi yargılaması normları, İdari Yargılama Usul Kanunu, Vergi Usul Kanunu ve Amme Alacaklarının Tahsili
Usulü Hakkında Kanun gibi pek çok yasada yer almaktadır. Çalışmada, vergi yargılaması normları arasındaki
çatışmalar, “kısmi norm çatışması” olarak nitelendirilmiştir. Bu bağlamda anılan normlar arasındaki çatışmaların büyük kısmı, İYUK m.2/1-a’da öngörülen bağımsız normun “diğer koşulları” arasındaki uyumsuzluklardan
kaynaklanmaktadır. Vergi yargılaması normları arasında gerçek çatışma haline ise rastlanılmamıştır

Keywords

Norm Çatışması, kısmi norm çatışması, tam norm çatışması, vergi yargılaması normu, deontik mantık

NORM CONFLICTS IN PROCEDURAL TAX LAW

Abstract

Norm conflicts in legal theory is a subject which has been intensively studied. In this regard, authors like KELSEN, ROSS, RAZ, DWORKIN, MUNZER, ELHAG/BREUKER/BROUWER and PECZENIK have asserted different ideas on determination and classification of norm conflicts. The aforementioned ideas scrutinize the conflict problem by abstract classifications or abbreviate it to a specific logic like the deontic logic. Therefore, none of these approaches has been preferred in analyzing the conflict between the tax norms. Instead of this, a new criterion has been suggested for the determination of norm conflict and a new classification has been made pursuant to this new criterion. In this regard, norm conflict has been described as to mean where the application of a norm violates another norm and a classification which is based on the similarities between the circumstances of two independent applicable rules has been revealed. A conflict between the two norms of which behavioral circumstances are the same is a logical conflict. Logical conflicts are separated into two as total and partial norm conflicts basing upon the differences between the legal consequence element and the other circumstances. A conflict between the two norms which have different behavioral circumstances is a “real conflict”. Procedural tax norms take part in many codes like the Administrative Procedural Law and Procedural Administrative Tax Law and the Law on the Collection Procedure of Public Claims. In this study, the conflicts between the procedural tax norms have been qualified as “partial norm conflicts”. In this regard, many of the conflicts between the aforementioned norms have its source from the incompatibilities between the “other circumstances” of the independent norm in art. 2/1-a of Administrative Procedural Law. A real conflict between the procedural tax norms has not been encountered

Keywords

Norm conflicts, partial norm conflicts, total norm conflicts, procedural tax norms, deontic logic

References

• AKSOY, Şerafettin, Vergi Yargısı Ve Türk Vergi Yargısı Sistemi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1990.
• ARAL, Vecdi, Kelsen’in Saf Hukuk Teorisinin Metodu ve Değeri, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2471, İstanbul, 1978.
• BİX, Brian, Jurisupradence, Fifth Edition, Carolina Academic Press, North Carolina, 2009.
• CANDAN, Turgut, İdari Yargılama Usulü Kanunu Şerhi, 5.Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2012.
• CANYAŞ, Oytun, Yeminli Mali Müşavirlerin Vergisel Sorumluluğu, Maliye ve Hukuk Yayınları, 2006
• CANYAŞ, Oytun, “Vergi Davalarında Mükellef Lehine Hükmedilmeyen Faizin Tazminat Niteliği”, Danıştay Kararları Işığında Vergilendirme İlkeleri, Ankara Hukuk Toplantıları, AÜHF Yayınları No:300, 2011, s.133-147.
• CANYAŞ, Oytun, Vergi Normlarında İdarenin Takdir Yetkisinin Saptanması, Mali Akademi, 2012.
• DWORKIN, Ronald, M. “The Model of Rules”, University of Chicago Law Review, V.35, 1967-1968, s.14-46
• ELHAG, Abdullatif A.O/BREUKER, Joost, A.P.J./ BROUWER, Bob W., “On theFormal Analysis of NormativeConflicts”, in H. Jaapvan den Herik et.al. (eds), Legal Knowledge Based System, JURIX 1999,
• TheTwelfth Conference, Nijmegen: GNI, 1999, p.35-46
• GÖZLER, Kemal, “Anayasa Normlarının Geçerliliği Sorunu”, Ekin Yayınevi, Bursa, 1999.
• GÖZLER, Kemal, Hukuka Giriş, 9.Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2012.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, Yönetim Hukuku, Turhan Kitabevi, 16. Bası, , Ankara, 2002.
• GÜRİZ, Adnan, Hukuk Felsefesi, 7. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2007.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki, Ceza Normu, US-AAnkara,1996.
• HART, H.L.A., The Concept of Law, Second Edition, Calendon Law Series, New York, 1997.
• HANSEN, Jorgen, PİGOZZİ, Gabriella, VAN DER TORRES, Leendert, “Ten Philosophical Problems in Deontic Logic”, Dagstuhl Seminar Proceedings 07122 Normative Multi-agent Systems, http://drops. dagstuhl.de/opus/volltexte/2007/941, (erişim tarihi: 7/8/2013)
• IŞIKTAÇ, Yasemin, METİN, Sevtap, Hukuk Metedolojisi, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2003.
• IŞIKTAÇ, Yasemin, Hukuk Normunun Mantıksal Analizi Ve Uygulaması, 2. Basım, Filizkitapevi, İstanbul, 2004.
• KAMMERHOFER, Jörg, Uncertainity in International Law: A Kelsenian Perspective, Routledge, New York, 2011.
• KARAKOÇ, Yusuf, Vergi Yargılaması Hukuku, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 1995.
• KARAKOÇ, Yusuf, Genel Vergi Hukuku, 3. Bası, Yetkin yayınları, Ankara, 2004.
• KEYMAN, Selahattin, Hukuka Giriş, Yetkin Yayınları, 4. Bası, Ankara, 2010
• KUMRULU, Ahmet, Vergi Yargılaması Hukukunun Kuramsal Temelleri, Çoğaltma, Ankara, 1989.
• MOORE, Ronald, “The Deontic Status of Legal Norms”, Ethics, Vol. 83, No. 2 (Jan., 1973), pp. 151-158
• MUNZER, Stephen, “Validity and Legal Conflicts”, The
• Yale Law Journal, Vol.82, No.6, May 1973, s.1140-1174
• ONAR, S.S, İdare Hukukunun Umumi Esasları, C. I, 3.Bası, İstanbul, 1966.
• ÖNCEL, Mualla, KUMRULU, Ahmet, ÇAĞAN, Nami, Vergi Hukuku, 11. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2003.
• ÖZLEM, Doğan, Mantık, Ara Yayıncılık, İstanbul, 1990.
• PECZENIK, Aleksander, On Law and Reason, Law and Philosophy Library Volume 8, Springer, 2008.
• RAZ, Joseph, “Legal Principles and Limits of Law”, The Yale Law Journal, V.81, 1971-1972, s.823-854
• ROSS, Alf, Law and Justice, The Lawbook Exchange Ltd., 1959.
• ROYAKKERS, Lamber, DİGNUM, Frank, “Defeasible Reasoning with Legal Rules”, in M.A. Brown and
• J.Carno, editors, Deontic Logic, Agency and Normative Systems ( Workshops in Computing), pages 174-193, Springer-Verlag, 1996.
• SOYDAN YALTI, Billur, “Uluslararası Vergi Anlaşmaları”, Beta Yayım Dağtım, İstanbul, 1995.
• SÖZER, Ali Nazım, Hukukta Yöntembilim, Beta Yayınları, İzmir, 2008
• STELMACH, Jerzy, BROZEK, Bartosz, Methods of Legal Reasoning, Springer, Dodrecht, 2006.
• TOROSLU, Nevzat, Ceza hukuku Genel Kısım, Savaş Yayınevi, Ankara, Ekim 2005.
• VISSER, P.R.S., VAN KRALINGEN, R.W., “Reasoning about definitions in statutes”: J.A.P.J. Breuker, R.V. De Mulder, J.C. Hage (eds.), Legal knowledge based systems JURIX 91: Model-based legal reasoning , The Foundation for Legal Knowledge Systems, Lelystad: Koninklijke Vermande, pp. 113-122, 1991.
• VRANES, Erich, “The Defination of Norm Conflict in International Law and Legal Theory”, The European Journal of International Law Vol. 17, 2006, p.395- 418
• ZORRILLA, David Martinez, “The Structure Of Conflicts Of Fundamental Legal Rights”, Law and Philosophy (2011) 30:729–749