ANKARA İL MERKEZİNDE FAALİYET GÖSTEREN ÖZEL HASTANELERİN BÜTÇELEME SÜREÇLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2025, Volume: 28 Issue: 2, 223 - 240, 28.06.2025

Sabit Uygun

https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1599145

Abstract

Sağlık hizmeti sunum noktalarından biri olan hastaneler toplumun sağlık düzeyini korumayı, iyileştirmeyi ve geliştirmeyi amaçlamaktadır. Hastaneler mülkiyet esasına göre birçok noktada farklılık gösterebilmektedirler. Bu noktalardan biri de bütçedir. Kamuya bağlı genel hastaneler genel bütçe, kamu üniversite hastaneleri özel bütçe kapsamındadır. Kamu genel hastanelerinde ve kamu üniversite hastanelerinde global bütçe ve döner sermaye işletme bütçesi kullanılmaktadır. Özel hastanelerde ise işletme bütçesi kullanılmaktadır. Araştırma Ankara ilinde faaliyet gösteren özel hastanelerin bütçeleme sürecini değerlendirmek ve bütçe sürecine yönelik sorunları ortaya koymak amacıyla planlanmıştır. Araştırma Ankara il merkezinde faaliyet gösteren orta ölçekli (100-499 yatak kapasiteli) beş özel hastanenin idari kademe çalışanlarını kapsamaktadır. Örnekleme yöntemi olarak kolayda örnekleme yöntemi uygulanmış ve 144 anket değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada betimleyici analiz sonuçlarına göre hastanelerin çoğunda bütçeleme genel müdürlük tarafından yapılmakta, bölüm bazında bütçelerin ise çoğunlukla yıllık planlandığı belirlenmiştir. Bütçelemede sorun yaşanan en önemli üç sorun; çalışanların bütçe sürecine gerekli önemi ve desteği vermemesi, hastane içi iletişim eksikliği, malzeme alış fiyatı tahmini olduğu tespit edilmiştir. Bütçe uygulama amaçları arasında en yüksek değeri “Hastanenin finansal kaynaklarını en etkili dağıtımını sağlayabilmek” seçeneğinin aldığı, katılımcıların %70,1’inin hastanelerde bütçe el kitabı olmadığını belirttiği tespit edilmiştir.

Keywords

Özel Hastane , Bütçe , İşletme Bütçesi , Bütçeleme Süreci

EVALUATION OF BUDGETING PROCESSES OF PRIVATE HOSPITALS OPERATING İN ANKARA CITY CENTRE

Abstract

Hospitals, which are one of the health service delivery points, aim to protect, improve and enhance the health level of society. Hospitals can differ significantly in various aspects based on ownership. One of these aspects is the budget. Public general hospitals are under the general budget, while public university hospitals fall under a special budget. Both public general hospitals and public university hospitals utilize a global budget and revolving fund budget. In private hospitals, an operational budget is used. The research was planned to evaluate the budgeting process of private hospitals operating in Ankara province and to reveal the problems related to the budget process. The research covers administrative level employees of five medium-sized (100-499 bed capacity) private hospitals operating in Ankara. A convenience sampling method was applied, and 144 surveys were evaluated. Descriptive analysis results indicate that budgeting in most hospitals is carried out by the general management, and department-based budgets are mostly planned annually. The three most significant problems encountered in budgeting are employees not giving the necessary importance and support to the budget process, lack of hospital communication, and estimating material purchase prices. Among the objectives of budget implementation, the highest value was given to "Ensuring the most effective distribution of the hospital's financial resources," with 70.1% of participants indicating that hospitals do not have a budget manual.

Keywords

Private Hospital , Budget , Operating Budget , Budgeting Process

Ethical Statement

Araştırma Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Etik Komisyonundan 25.12.2023 tarih, E230676 sayı ve 2023/362 nolu etik izni kararı alınarak yürütülmüştür.

References

• Ağırbaş, İ. (2014). Sağlık Kurumlarında Finansal Yönetim ve Maliyet Analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi. Bağcı, G. (2011). Şirketlerin Bütçe ve Bütçe Uygulamalarına Genel Bir Bakışı: Burdur İlindeki Şirketlere Yönelik Nitel Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi).
• Ceylan, A., (1998). İşletmelerde Finansal Yönetim. Ekin kitabevi. Erdoğan, N. ve Saban, M. (2010). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi. 5. Baskı, Beta Basım A.Ş., İstanbul.
• Geyik, S. (2016). İşletme Bütçeleri ve Kontrol. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güven, S. (2021). Faaliyet Tabanlı Bütçeleme: Bir Üretim İşletmesi Uygulaması. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi).
• Haftacı, V. (2005). İşletme Bütçeleri, 4. Baskı, Beta Basım A.Ş., İstanbul.
• Hilton, R.W.(2001). Managerial Accounting. Sixth Edition, Irwin/Mc Graw-Hill. New York.
• İşler, Ö. (2008). Bir Yönetim Aracı Olarak Bütçeleme. Seyahat Acenteleri ve Tur Operatörlerine Bir Uygulama. Akdeniz Üniversitesi. Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı. (Yüksek Lisans Tezi).
• Kashanian, F. (1995). Hastanelerde Kontrol Aracı Olarak Bütçeleme Süreci ve İstanbul İlinde Faaliyet Gösteren Özel Hastanelerde Bütçe Hazırlama ve Kontrol Sürecine İlişkin Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doktora Tezi).
• Püskül, S. (2010). İşletme Bütçe Sistemi ve Bütçe Uygulamalarına Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doktora Tezi).
• Sevgener, A. S., ve Hacırüstemoğlu, R. (2000). Yönetim Muhasebesi (7. Baskı). Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Tanır, K. (2005). İşletme Fakültesi: Maliyet Muhasebesi, Pazarlama Yönetimi, Yönetim Bilgi Sistemi, Finansal Yönetim. Ankara: İlkumut Açıköğretim Yayınları.
• Tokaç, A. (2005). Uygulamacı Gözüyle İşletmelerde Bütçeleme ve Raporlama. İstanbul: Tunca Kitabevi. İstanbul.
• Türk Dil Kurumu (2024) https://sozluk.gov.tr/ (Erişim: 18.02.2024).
• Wikipedia (2024). Bütçe. https://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCt%C3%A7e (Erişim: 05.02.2024).
• World Health Organization (2000). The world health report 2000–Health systems: Improving performance.
• Yalkın Koç, Y. (1989). Yönetim Aracı Olarak İşletme Bütçeleri (3. Baskı), Turhan Kitabevi Yayınları.