Engelli Bireylerin Sağlık Hizmetleri Kullanımında Yaşadıkları Sorunlar: Konya Örneği

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 4, 397 - 407, 29.12.2017

Musa Özata , Salih Karip

Öz

Bu araştırmanın amacı engelli bireylerin sağlık hizmetlerine ulaşılabilirlik düzeylerinin belirlenmesi, sağlık hizmetine ulaşımda yaşadıkları problemlerin belirlenerek, engellerin ortadan kaldırılmasına yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesidir. Araştırma Konya’da faaliyet gösteren üç farklı hastaneden sağlık hizmeti alan toplam 300 engelli birey üzerinde, yüz yüze anket tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından geliştirilen “Engelli Birey Sağlık Hizmeti Kullanım Envanteri” kullanılmıştır. Toplanan veriler üzerinde tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare testi uygulanmıştır. Araştırmaya katılan engellilerin %65,7'si erkek, %58,3'ü evli, %42,0'si 31-50 yaş grubunda, %46,7'si ilköğretim mezunu olup, %37,7'si genel sağlık sigortasına sahiptir. Engellilerin %32,7'si en az iki haftada bir defa sağlık kuruluşuna başvurduğunu, %52,0’si sağlık tesislerine ulaşımda sorun yaşadığını ve %58,3’ü hastane içinde hareket güçlüğü çektiğini dile getirmiştir. Araştırma kapsamında incelenen engelli bireylerin %52,0’si de engellilere yönelik sunulan sağlık hizmetlerinin yeterli olduğunu belirtmiştir. Araştırma sonuçlarına göre engellilerin; ulaşım, engelli otoparkının kullanılamaması, engellilere yönelik hostes hizmetinin sunulmaması, sağlık tesisi içerisinde hareket güçlüğü yaşama, öncelik hakkının kullanılamaması, sağlık tesislerindeki işlemlerinin başka günlere ertelenmesi gibi problemler ile karşılaştıkları belirlenmiştir. Sorunların çözümü ve engellilerin sağlık hizmetlerinden daha kolay faydalanabilmesi için politika belirleyicilerin, yerel yönetimlerin ve hastane yöneticilerinin gerekli önlemleri alması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Engelli, sağlık, ulaşılabilirlik

Kaynakça

• 1. Ahmetoğlu E. ve Aral N. (2004) Zihinsel Engelli Çocukların Kardeş İlişkilerinin Anne ve Kardeş Algılarına Göre Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Ev Ekonomisi Yüksek Okulu, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler, Yayın No: 6, Ankara. 2. Bakırcı N., Altuntaş E. E., Sülün S., Çalhan D., Öz E., Kurt S. ve Çifçi A. (2006) Özürlülerin Sağlık Hizmetlerine Ulaşmadaki Zorlukları: Ön çalışma. Bursa: Kent ve Sağlık Sempozyumu,185-186. 3. Baş E. (2013) Kent İçi Toplu Ulaşım Sistemlerinin Özürlülerin Erişilebilirliğine Uygunluğu. Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. 4. Colin B. (2006) Bağımsız Yaşam, Politikalar ve İngiltere’nin Politikası: Sosyal Model Tanımı. Çeviren: Bahar Uğurlu, ÖZ-VERİ Dergisi 3(1): 639-646. 5. Çağlayan D. (2006) Özürlü Haklarının Gelişimi: Merhametten Hakka. TODAİ, İnsan Hakları ve Yurttaşlık Konferansı. 6. Çarkçı Ş. (2011) Engellilerin Mesleki Eğitimi ve İstihdamı. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. 7. Çolak R. (2013) Görme Engelliler. Online Erişim (http://rumeysacolak.com/) 8. Dalbay R. S. (2009) Özürlü Yakınlarının Özürlülere Yönelik Sosyal Politikalara İlişkin Beklentileri ve Memnuniyet Dereceleri (Isparta Örneği). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta. 9. Dejong G., Palsbo S. E. and Beatty P. W. (2002) The Organization and Financing of Health Services for Persons with Disabilities. The Milbank Quarterly 80(2): 261-302. 10. Drainoni M., Lee-Hood E., Tobias C., Bachman S., Andrew J. and Maisels L. (2006) Cross-disability Experiences of Barriers to Health-Care Access. Journal of Disability Policy Studies 17(2): 101-115. 11. Durduran Y. ve Bodur S. (2009) Engellilerin Engellilikleri Dışındaki Sağlık Sorunları: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Selçuklu Tıp Dergisi 25(2): 69-77. 12. Karataş K. (2002) Ayrımcılık ve Ayrımcılıkla Savaşım. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 2(1): 1-10. 13. Karatepe H. (1988) Özel Eğitime Muhtaç Çocukların Eğitimleri. Karatepe Yayınları, Ankara. 14. Kızıl C., Akman V. ve Öztürk S. (2015) Aile Sağlığı Merkezlerinden Hizmet Alan Hastaların Hasta Memnuniyet Düzeylerinin Belirlenmesi: Yalova İli Örneği. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8(2): 6-31. 15. Kumtepe H. (2001) Ankara İlinde Yaşayanların Engellilere Yönelik Tutumları. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 16. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2013) İşitme Engelliler, Ankara. 17. Özcan Y. (2008) Engelli Standartlarının Adana Kenti Açık ve Yeşil Alanlarında Analizi ve Uygulama Önerileri. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana. 18. Özer I., Öner D., Sevim H., Türkmen K. A., Mollaoğlu B., Abbasoğlu K. ve Kavurmacı D. (2003) Hafif Zihinsel Geriliği Olan Çocuklarda Genel Sağlık Durumu. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 4(1): 9-12. 19. Prilleltensky O. (2012) Eleştirel Psikoloji ve Engelli Çalışmaları: Anaakımı Eleştirmek, Eleştiriyi Eleştirmek. (Fox, Prilleltensky ve Austin, Ed.). Eleştirel psikoloji (ss. 329- 349). (E. Erdener vd., Çev.). Ayrıntı Yayınları, İstanbul. 20. Scullion P. A. (1999) Disability in A Nursing Curriculum. Disability & Society 14(4): 539-559. 21. Sümbüloğlu V. ve Sümbüloğlu K. (2004) Sağlık Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri. 5. Baskı, Hatiboğlu Basım ve Yayım, Ankara. 22. Şahin H. (2005) Engellilik: Sağlık Çalışanlarının ve Tıp Eğitiminin Bakış Açısı Nedir? Toplum ve Hekim Dergisi 20(3): 219-228. 23. T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı (2002) Türkiye Özürlüler Araştırması 2002, Ankara. 24. United Nations Educational Scientific Cultural Organazation (UNESCO) (1995) Overcoming obstacles to the integration of disabled people. Denmark, Disability Awareness in Action (DAA). 25. Uskun E., Öztürk M. ve Kişioğlu A. N. (2005) Isparta İlinde Özürlülük, Sakatlık ve Engellilik Epidemiyolojisi. Sağlık ve Toplum Dergisi 15(1): 90-100. 26. Ünver H. (2016) Ulaşılabilirliğin Tarihi Kentsel Alanın Kimliği ve Yarışabilirliğine Etkisi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi 4(1): 144-156. 27. Van de Ven L., Post M., De Witte L. and Van den Heuvel W. (2005) It Takes Two to Tango: The Integration of People with Disabilities into Society. Disability ve Society 20(3): 311-329.