Türkiye’de Kamu Sağlık Hizmetlerinde 1923 Türkiye’de Kamu Sağlık Hizmetlerinde 1923 - 1980 Dönemi İstihdam ve Maaş Rejimi

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 2, 355 - 391, 29.06.2018

Kubilay Yalçınkaya

Öz

Bu çalışma ile Türkiye’de 1923-1980 dönemi sağlık hizmetlerinde istihdam ve maaş rejiminin, değişen devlet rolü çerçevesinde dönüşümünün ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu dönüşümü açıklamak amacıyla Resmi Gazete, mevzuat, Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığının yayımlanmış verilerinden faydalanılmıştır. Yapılan çalışma kapsamında elde edilen veriler, kamu sağlık hizmetlerinde görülen personel ve ücret politikalarının değişen devlet rolü ile dönüştüğünü göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kapitalizm, Sağlık Hizmetleri, İstihdam Rejimi, Maaş ve Ücret Rejimi

Kaynakça

• 1. Akın M. (1973) 50 Yıl İçinde Personel Rejimimiz. Mülkiyeler Birliği Dergisi 17: 150-195. 2. Aksoy A. Ş. (1998) Yeni Sağ, Kamu Yönetimi ve Yerel Yönetim: Eleştirel Bir Yaklaşım. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi 7(1): 3-13. 3. Aktan C. C. (1995) Klasik Liberalizm, Neo-Liberalizm ve Libertarializm. Amme İdaresi Dergisi 28(1): 4-32. 4. Aslan O. E. (2012) Devlet Bürokrasi ve Kamu Personel Rejimi (2. Basım). İmge Kitabevi, Ankara. 5. Baltacı C. (2004) Yeni Sağ Üzerine Bir Eleştiri. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.B.F. Dergisi 9(2): 359-373. 6. Boratav K. (2013) Türkiye İktisat Tarihi 1908-2009. İmge Kitabevi, Ankara. 7. Bulut N. (2007) İktidarın Gelişimi: Ekonomik İktidar Siyasal İktidar İlişkisi. Seçkin Yayıncılık, Ankara. 8. Devlet Personel Dairesi, (1963) Devlet Personel Rejimi Hakkında Ön Rapor, Ankara. 9. Durdu Z. (2009) Modern Devletin Dönüşümünde Bir Ara Dönem: Sosyal Refah Devleti. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22: 37-50. 10. Ener M. ve Demircan E. (2008) Küreselleşme Sürecinde Değişen Devlet Anlayışından Kamu Hizmetlerinin Dönüşümüne: Sağlık Hizmetlerinde Piyasa Mekanizmaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 13(1): 57-82. 11. Eraslan C. (2012) Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. 12. Fisunluoğlu M. ve Tan B. K. (2009) Keynes Devrimi ve Keynesyen İktisat. Ekonomik Yaklaşımlar 20(70): 31-60. 13. Fülberth G. (2008) Kapitalizmin Kısa Tarihi. Yordam Kitap, İstanbul. 14. Gülalp H. (1993) Kapitalizm Sınıflar ve Devlet. Belge Yayınları, İstanbul. 15. Güler B. A. (2005) Kamu Personeli: Sistem ve Yönetim. İmge Kitabevi, Ankara. 16. Güler B. A. (2006) Sosyal Devlet ve Yerelleşme. Memleket Siyaset Yönetim 2: 17-34. 17. Kantarcıoğlu S. (1977) Devlet Personel Rejimi Nasıldı? Ne Oldu? Yeni Düzenleme Nasıl Olmalıdır? DPT Yayınları, Ankara. 18. Kerman U. (2006) Türkiye’de Devletin Küçültülmesi Sorunu. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara. 19. Kerman U. ve Eke E. (2014) Sosyal Devletten Neoliberal Devlete Türk Sağlık Sektöründeki Paydaşların Sağlıkta Dönüşüm Algısı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19(1): 65-80. 20. Korukman A. (2009) “Alparslan Işıklı’ya Armağandır”. Yeni Liberal Dönüşüm Sürecinde Devleti Küçültme Politikaları ve Seçenek Sorunu: Türkiye Örneği. İçinde: Korukman, A. (ed.), ss:207-219. Mülkiyeler Birliği Yayını, Ankara. 21. Maliye Bakanlığı (1952) Devlet Memurları Ücret Rejiminin Islahı Hakkında Rapor. Maliye Tetkik Kurulu Neşriyatı, Başbakanlık Devlet Matbaası, Ankara. 22. Önder İ. (2003) Kapitalist İlişkiler Bağlamında ve Türkiye’de Devletin Yeri ve İşlevi, Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar. İletişim Yayınları, Ankara. 23. Öztürk M. (1999) Cumhuriyet Döneminde Sağlık Hizmetleri. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi 6(1): 37-41. 24. Resmi Gazete (1927) Maaş Kanunu. Kanun No: 1108, Kabul Tarihi: 02.07.1927, Yayım Tarihi: 02.07.1927, Sayı: 622. 25. Resmi Gazete (1928) Sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunu. Kanun No: 1219, Kabul Tarihi: 11.04.1928, Yayım Tarihi: 14.04.1928, Sayı: 863. 26. Resmi Gazete (1929) Devlet Memurları Maaşatının Tevhit ve Teadülüne Dair Kanun. Kanun No: 1452, Kabul Tarihi: 18.05.1929, Yayım Tarihi: 30.06.1929, Sayı: 1229. 27. Resmi Gazete (1929) Devlet Memurları Maaşatının Tevhit ve Teadülü Hakkındaki Kanuna Müzeyyel Kanun. Kanun No: 1476, Kabul Tarihi: 18.05.1929, Yayım Tarihi: 30.06.1929, Sayı: 1229. 28. Resmi Gazete (1933) Hususi Hastaneler Kanunu. Kanun No: 2219, Kabul Tarihi: 24.05.1933, Yayım Tarihi: 05.06.1933, Sayı: 2419. 29. Resmi Gazete (1936) Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti Teşkilât ve Memurin Kanunu. Kanun No: 3017, Kabul Tarihi: 09.06.1936, Yayım Tarihi: 23.06.1936, Sayı: 3337. 30. Resmi Gazete (1939) Devlet Memurları Aylıklarının Tevhid ve Teadülüne Dair Kanun. Kanun No: 3656, Kabul Tarihi: 30.06.1939, Yayım Tarihi: 08.07.1939, Sayı: 4253. 31. Resmi Gazete (1942)Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti Teşkilat ve Memurin Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesine Dair Kanun. Kanun No: 4258, Kabul Tarihi: 15.06.1942, Yayım Tarihi: 20.06.1942, Sayı: 5137. 32. Resmi Gazete (1943) Köy Ebeleri ve Köy Sağlık Memurları Teşkilâtı Yapılmasına ve 3017 Numaralı Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâleti Teşkilât ve Memurin Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun. Kanun No: 4459, Kabul Tarihi: 09.07.1943, Yayım Tarihi: 16.07.1943, Sayı: 5457. 33. Resmi Gazete (1944) Devlet Memurları Aylıklarının Tevhit ve Teadülüne Dair Kanunun 18 İnci Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun. Kanun No: 4609, Kabul Tarihi: 10.07.1944, Yayım Tarihi: 15.07.1944, Sayı: 5757. 34. Resmi Gazete (1944) Devlet Memurları Aylıklarının Tevhit ve Teadülüne Dair Olan 3656 Sayılı Kanuna Ek Kanun. Kanun No: 4644, Kabul Tarihi: 03.08.1944, Yayım Tarihi: 12.08.1944, Sayı: 5781. 35. Resmi Gazete (1945) Devlet Memurları Aylıklarının Tevhit ve Teadülüne Dair Olan 3656 Sayılı Kanunda Değişiklik Yapılması ve Aylıklardan % 5 Emeklilik Karşılığı Kesilmesi Hakkında Kanun. Kanun No: 4805, Kabul Tarihi: 21.12.1945, Yayım Tarihi: 25.12.1945, Sayı: 6189. 36. Resmi Gazete (1946) Devlet Memurları Aylıklarının Tevhit ve Teadülüne Dair Olan 3656 Sayılı Kanunla Buna Ek 4644 Sayılı Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. Kanun No: 4988, Kabul Tarihi: 28.12.1946, Yayım Tarihi: 31.12.1946, Sayı: 6494. 37. Resmi Gazete (1955) Hastaneler Talimatnamesi. Kanun No: 4/4502, Kabul Tarihi: 25.02.1955, Yayım Tarihi: 04.04.1955, Sayı: 8972. 38. Resmi Gazete (1955) Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti Hastaneleriyle Rehabilitasyon Müesseselerine Verilecek Mütedavil Sermaye Hakkında Kanun. Kanun No: 6561, Kabul Tarihi: 13.05.1955, Yayım Tarihi: 20.05.1955, Sayı: 9010. 39. Resmi Gazete (1958) Muayyen ve Muvakkat Müddetli Hizmetlerde Çalıştırılacak Yevmiyeli Personel Talimatnamesi. Kanun No: 4/10195, Kabul Tarihi: 30.04.1958, Yayım Tarihi: 30.04.1958, Sayı: 9895. 40. Resmi Gazete (1961) Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları İle Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunu. Kanun No: 209, Kabul Tarihi: 04.01.1961, Yayım Tarihi: 09.01.1961, Sayı: 10702. 41. Resmi Gazete (1963) Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmiş Olduğu Bölgelerde Sözleşme İle Çalıştırılacak Sağlık Personeline Verilecek Ücret ve Tazminat İle Bu Personelin Çalışma Şeklini Gösterir Yönetmelik. Kanun No: 6/2150, Kabul Tarihi: 17.09.1963, Yayım Tarihi: 17.09.1963, Sayı: 11507. 42. Resmi Gazete (1970) 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesine ve Bu Kanunun Kapsamı Dışında Kalan Kamu Personelinin Aylık ve Ücretlerine Dair Kanun. Kanun No: 1327, Kabul Tarihi: 31.07.1970, Yayım Tarihi: 14.08.1970, Sayı: 13579. 43. Sağlık Bakanlığı (1989) Özet Sağlık İstatistikleri. Ankara 44. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı (1961) Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Çalışmaları ve Tıbbi İstatistik Yıllığı 1956-1959. Ankara. 45. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı (1965) Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Çalışmaları ve Tıbbi İstatistik Yıllığı 1960-1963. Ankara. 46. Somel A. (2015) Kamu Örgütlenmesinde Planlamanın Yeri: Türkiye’de Planlamanın Örgütlenmesinin Kökenleri ve Dönüşümü (1960-1980). Memleket Siyaset Yönetim 10 (24): 21-42. 47. Tozan S. ve Cevan F. (1977) Kamu Personeline Sağlanan Mali ve Sosyal Haklar 1939-1976. Başbakanlık Devlet Personel Dairesi, Başbakanlık Basımevi, Ankara. 48. TÜSİAD (1995) Optimal Devlet. TÜSİAD Yayınları, Ankara. 49. Uluç A. ve Çelik A. (2006) Hayek’in Liberal Düşüncesinde Birey-Devlet İlişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 18(18): 131-141. 50. Yalçınkaya K. (2017) Türkiye’de Kamu Sağlık Hizmetlerinde Dönüşüm: Maaş Rejiminden Ücret Rejimine Geçiş, TODAİE Kamu Yönetimi Yüksek Lisans Tezi. 51. Yayla A. (1998) Liberalizm. Liberte Yayınları, Ankara. 52. Zencir M. (2009) Sağlık Hizmetlerinde Metalaşma, Sağlık Personelinin Sömürüsü Kapitalizm ve Sağlık Hizmetleri. Toplum ve Hekim 24(3): 161-240.