HEKİMLERDE TIBBİ HATA SUÇLAMALARINA KARŞI SAVUNMACI TIP DAVRANIŞLARI

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 1, 191 - 206, 14.03.2019

Cuma Sungur

Öz

Savunmacı tıp, sorumluluk endişesi nedeniyle hekimlerin standart tıbbi uygulamadan sapması olarak tanımlanmaktadır. Hekimler iki farklı şekilde savunmacı bir yaklaşım ortaya koyabilirler. Bunlar; pozitif savunmacı tıp yaklaşımı, negatif savunmacı tıp yaklaşımıdır. Hastaya ya da hastalığa pozitif savunmacı tıp bakış açısıyla yaklaşan hekimler kendilerini güvenceye almak için hastaların ihtiyacı olmayan sağlık hizmetlerini sunabilmektedir. Negatif savunmacı tıp yaklaşımında ise hekimler hastayı tedavi etmeme ya da tedaviyi geciktirme eğilimindedir. Hekimleri bu türden davranışlara yönelten başlıca nedenler ise tıbbi davalara konu olma, tazminat ödeme ya da itibar kaybı gibi endişelerdir. Hekimlere yönelik malpraktis suçlamalarına karşı olarak organizasyon düzeyinde klinik uygulama rehberlerinin kullanılması, kanıta dayalı tıp uygulamalarının organizasyon düzeyde yaygınlaştırılması, malpraktis sigortasının teşviki, çağdaş hasta-hekim işbirliği ve tıbbi kayıtların düzenli tutulması konularında kültürel bir dönüşüm sağlanabilir. Bu çalışmanın amacı sağlık sektöründe hekimler arasında giderek artan bir endişe kaynağı olan savunmacı tıp konusunu nedenleri ile birlikte incelemek ve buna dayalı olarak birtakım önerilerde bulunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Tıbbi Hata, Savunmacı Tıp, Hekim

Kaynakça

• 1. Agarwal A. K. and Sharma A. (2017) Patient-Physician Relationship; A Keystone of Care in Emerging Health Care System. Psychology and Behavioral Science International Journal 2(2): 1-7. 2. Asher E. D., Seidman D. S., Greenberg-Dotan S., Kedem A., Sheizaf B. and Reuveni H. (2013) Defensive Medicine Among Obstetricians and Gynecologists in Tertiary Hospitals. Plos One Journal 8(3): 1-5. 3. Ayrancı Y. (2008) Hekimlerde Defansif (Çekinik) Tıp Uygulamalarının Araştırılması. Selçuk Üniversitesi, Doktora Tezi, Konya. 4. Baqir S. M. (2014) Pakistan Cannot Afford Defensive Medicine. Journal of the College of Physicians and Surgeons Pakistan 24(10): 703-704. 5. Bean J. R. (2016) Defensive Medicine: A Game in Which Perception Trumps Reality. World Neurosurgery 90: 646-647. 6. Bernstein J. (2013) Malpractice: Problems and Solutions. Clinical Orthopaedics and Related Research 471(3): 715-720. 7. Bogner M. S. (2018) Human Error in Medicine. CRC Press, USA. 8. Carrier E. R., Reschovsky J. D., Mello M. M., Mayrell R. C. and Katz D. (2010) Physicians’ Fears of Malpractice Lawsuits are not Assuaged by Tort Reforms. Health Affairs 29(9): 1585-1592. 9. Catino M. (2011) Why Do Doctors Practice Defensive Medicine? The Side-Effects of Medical Litigation. Safety Science Monitor 15(1): 1-12. 10. Chertoff J. (2015) The Evolving Physician-Patient Relationship: Equal Partnership, More Responsibility. Quality in Primary Care 23(1): 1-3. 11. Chiozza M. L. and Ponzetti C. (2009) FMEA: A Model for Reducing Medical Errors. Clinica Chimica Acta 404(1): 75-78. 12. Cournane S., Byrne D., O'Riordaii D., Fitzgerald B. and Silke B. (2016) The Relationship Between Resource Utilization, Clinical Risk and Hospital Costs for Emergency Medical Admissions. Acute Medicine Journal 15(1): 7-12. 13. Cunningham W. and Wilson H. (2011) Complaints, Shame and Defensive Medicine. BMJ Quality & Safety 20(5): 449-452. 14. Duysak M. (2018) Hekimin Tıbbi Uygulama Hatalarından Doğan Cezai Sorumluluğu. http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/hgd makale/2009-3/5.pdf (Erişim Tarihi: 21.06.2018) 15. Frati P., Busardò F. P., Sirignano P., Gulino M., Zaami S. and Fineschi V. (2015) Does Defensive Medicine Change the Behaviors of Vascular Surgeons? A Qualitative Review. Biomed Research International 170692: 1-5. 16. Greenhalgh T., Howick J. and Maskrey N. (2014) Evidence Based Medicine: A Movement in Crisis? British Medical Journal 348: 1-7. 17. Grober E. D. and Bohnen J. M. (2005) Defining Medical Error. Canadian Journal of Surgery 48(1): 39-44. 18. Hakeri H.(2016) Tıp Hukuku. Seçkin Yayıncılık, Ankara. 19. Hawley K. (2018) Trust and Distrust between Patient and Doctor. https://www.standrews.ac.uk/~kjh5/OnlinePapers/TrustDistrustPatientDoc tor.pdf (Erişim Tarihi: 19.06.2018) 20. Hiyama T., Yoshihara M., Tanaka S., Urabe Y., Ikegami Y., Fukuhara T. and Chayama K. (2006) Defensive Medicine Practices Among Gastroenterologists in Japan. World Journal of Gastroenterology 12(47): 7671-7675. 21. Hogan N. C. (2003) Unhealed Wounds: Medical Malpractice in the Twentieth Century. LFB Scholarly Publishing LLC, Texas. 22. Jackson Healthcare (2011) Physicians Sound off on the High Price of Defensive Medicine in United States. Alpharetta, USA. 23. Karataş M. ve Yakıncı C. (2010) Tıbbi Hata Nedenleri ve Çözüm Yolları. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi 17(3): 233-236. 24. Kerse N., Buetow S., Mainous A. G., Young G., Coster G. and Arroll B. (2004) Physician-Patient Relationship and Medication Compliance: A Primary Care Investigation. The Annals of Family Medicine 2(5): 455-461. 25. Koç S. (2014) Adli Tıbbi Açıdan Malpraktis ve Hekim Sorumluluğu. Toraks Cerrahisi Bülteni 5(1): 14-22. 26. Köse E. (2011) Tıp Akademisyenlerinin Kanıta Dayalı Bilgi Gereksinimleri ve Bilgi Arama Davranışları. Hacettepe Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 27. La Pietra L., Calligaris L., Molendini L., Quattrin R. and Brusaferro S. (2005) Medical Errors and Clinical Risk Management: State of The Art. Acta Otorhinolaryngologica Italica 25(6): 339. 28. Liang B. A. (2002) A System of Medical Error Disclosure. British Medical Journal Quality & Safety 11(1): 64-68. 29. Maaten S., Kephart G., Kirkland S. and Andreou P. (2008) Chronic Disease Risk Factors Associated with Health Service Use in the Elderly. BMC Health Services Research 8(237): 1-9. 30. Mor S. and Einy O. R. (2012) Relational Malpractice. Seton Hall Law Review 42: 601-642. 31. Odabaşı A. B. ve Tümer A. (2006) Çekinik (Defansif) Hekimlik: Yeni Türk Ceza Kanunu’nun Uygulanma Aşamasında Toplumu Bekleyen Tehlike. Türk Tabipleri Birliği Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 8(4): 55-59. 32. Özer Ö., Taştan K., Set T., Çayır Y. ve Şener M. T. (2015) Tıbbi Hatalı Uygulamalar. Dicle Tıp Dergisi 42(3): 394-397. 33. Panthöfer S. (2016). Do Doctors Prescribe Antibiotics Out of Fear of Malpractice? https://www.york.ac.uk/media/economics/documents/hedg/ workingpapers/1631.pdf (Erişim Tarihi: 06.05.2018) 34. Plebani M. (2014) Defensive Medicine and Diagnostic Testing. Diagnosis Journal 1(2): 151-154. 35. Reisch L. M., Carney P. A., Oster N. V., Weaver D. L., Nelson H. D., Frederick P. D. and Elmore J. G. (2015) Medical Malpractice Concerns and Defensive Medicine: A Nationwide Survey of Breast Pathologists. American Journal of Clinical Pathology 144(6): 916-922. 36. Resmi Gazete (1965) Devlet Memurları Kanunu. Kabul Tarihi: 23.07.1965, Sayı: 12056. 37. Saygılı M., Kaya S., Sonğur C. ve Özer Ö. (2013) Aile Hekimlerinin Kanıta Dayalı Tıp Uygulamalarını Kullanım Durumları ve Bilgi Arama Davranışları. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi 4(3): 104-110. 38. Scalise D.(2004) Evidence Based Medicine. Hospital&Health Network 78(12): 32-37. 39. Shapiro S. A., McGarity T. O., Vidargas N. W. and Goodwin J. (2012) The Truth About Torts: Defensive Medicine and the Unsupported Case for Medical Malpractice'Reform'. http://www.progressivereform.org/articles/MedMalMyths 1203.pdf (Erişim Tarihi: 01. 06. 2018) 40. Studdert D. M., Mello M. M. and Brennan T. A. (2010) Defensive Medicine and Tort Reform: A Wide View. Journal of General Internal Medicine 25(5):380–381. 41. Studdert D. M., Mello M. M. and Brennan T. A.(2004) Health Policy Report: Medical Malpractice. The New England Journal Of Medicine 350 (3): 283-292. 42. Studdert D. M., Mello M. M., Sage W. M., Des Roches C. M., Peugh J., Zapert K. and Brennan T. A. (2005) Defensive Medicine Among High-Risk Specialist Physicians in a Volatile Malpractice Environment. Journal of the American Medical Association 293:2609–2617. 43. Thirumoorthy T. (2016) Defensive Medicine-The Need for Re-imagination of Our Medical Litigation. https://www.sma.org.sg/UploadedImg/ files/Publications%20%20SMA%20News/4802/CMEP.pdf (Erişim Tarihi: 01. 06. 2018) 44. Tinica G., Tomaziu-Todosia M., Tomaziu-Todosia G. C., Christol R. O., Bulgariu-Iliescu D. and Furnica C. (2017) “Defensive Medicine: Myths and Realities”. In Ignatescu C., Sandu A. And Ciulei T. (Eds.) Rethinking Social Action Core Values in Practice, pp: 898-910. Lumen Proceedings, Romania. 45. Toker A., Shvarts S., Perry Z. H., Doron Y. and Reuveni H. (2004) Clinical Guidelines, Defensive Medicine, and the Physician Between the Two. American Journal of Otolaryngology 25(4): 245-250. 46. Top M., Gider Ö., Taş Y. ve Çimen S. (2008) Hekimlerin Tıbbi Hatalara Neden Olan Faktörlere İlişkin Değerlendirmeleri: Kocaeli İlinden Bir Alan Çalışması. Haccettepe Sağlık İdaresi Dergisi 11(2): 161-200. 47. TTB (2012) Hekimlik Meslek Etiği Kuralları. https://www.ttb.org.tr/kutuphane/h_etikkural.pdf (Erişim Tarihi: 20.06.2018) 48. Virapongse A., Bates D. W., Shi P., Jenter C. A., Volk L. A., Kleinman K., Sato L. and Simon S. R. (2008) Electronic Health Records And Malpractice Claims in Office Practice. Archives of Internal Medicine 168(21): 2362-2367. 49. Wegman B., Stannard J. P. and Bal B. S. (2012) Medical Liability of the Physician in Training. Clinical Orthopaedics and Related Research 470(5): 1379-1385. 50. Yalçın H. ve Şahin A. (2017) Sorumluluk Hukuku ve Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mesleki Sorumluluk Sigortası: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 26(2): 45-56. 51. Yıldırım A., Aksu M., Çetin İ. ve Şahan A. G. (2009) Tokat İli Merkezinde Çalışan Hekimlerin Tıbbi Uygulama Hataları İle İlgili Bilgi, Tutum ve Davranışları. Cumhuriyet Tıp Dergisi 31(4): 356-366. 52. Yıldırım İ. (2015) Tıbbi Malpraktis ve Hekim Mesleki Sorumluluk Sigortası. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 6(3): 121-129. 53. Yılmaz A. (2012) “Hasta Güvenliği”. Sağlık Kurumlarında Kalite Yönetimi, İçinde: Kaya S. (Ed.) ss: 212-232. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. 54. Zhu L., Li L. and Lang J. (2018) The Attitudes Towards Defensive Medicine among Physicians of Obstetrics and Gynaecology in China: A Questionnaire Survey in a National Congress. British Medical Journal 8(2): 1-7.