HEMŞİRELERİN BİREYSEL ÖZELLİKLERİ İLE HASTANE BİLGİ SİSTEMİ KULLANILABİLİRLİĞİNİN İŞ DOYUMUNA ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 1, 41 - 54, 19.03.2020

Gamze Yorgancıoğlu Tarcan

Öz

Tatmin ya da doyum (satisfaction) kavramı yıllardır birçok araştırmacının ilgi odağı olmuştur. Sınırsız talep ve ihtiyacı olan insan, bu talep ve ihtiyaçlarını karşılayabildiği ölçüde mutluluk ve haz duymaktadır. Ancak ortaya çıkan bu haz durumunun niteliği ve niceliği zaman, ortam ve bireye göre farklılık göstermektedir. Bu farklılıkları ortaya çıkaran durum bazen bireyin kendisinden, bazen de kendisi dışındaki faktörlerden kaynaklanmaktadır. Özellikle emek yoğun sağlık sektöründe çalışan personelin işine ve örgütüne yönelik hissettiği doyum hizmetin sunum sürecini, kalitesini ve çıktılarını doğrudan etkileyebilmektedir. Bu araştırmada hastane örgütleri için önemli olan, iş doyumunu etkileyebilecek, demografik faktörler ile sistem kullanılabilirliği skoru ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında bireysel sorular, iş doyumunu ölçmek için Minnesota İş Doyum Ölçeği ve sistem kullanılabilirliğini ölçmek için Sistem Kullanılabilirliği Ölçeği (SUS) kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre içsel doyum üzerinde sistem kullanılabilirliği, cinsiyet ve hastanede çalışma süresi değişkenlerinin pozitif yönde etkisi bulunmaktadır. Yaş değişkeninin ise içsel doyum üzerinde negatif etkisinin olduğu göze çarpmaktadır. Dışsal doyum üzerinde sistem kullanılabilirliği skoru, cinsiyet ve hastanede çalışma süresi değişkenlerinin pozitif yönde etkisi bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sistem kullanılabilirliği, bilgi sistemi, iş doyumu, hemşire iş doyumu, sistem kullanılabilirliği skoru

Kaynakça

• Abran, A., Khelifi, A., Suryn, W., & Seffah, A. (2003). Consolidating the ISO usability models. Proceedings of 11th International Software Quality Management Conference.
• Ahari, E., Davoudi, A. M., Kajoosangi, & A. A. (2015). Investigating the relationship between knowledge management and organizational trust and job satisfaction- Case study Of Maskan Bank, Head Of South East Of Tehran Province Branches. The Second National Conference on Psychology and Educational Sciences.
• Akıncı, Z. (2002). Turizm sektöründe ı̇şgören ı̇ş tatminini etkileyen faktörler: Beş yıldızlı konaklama ı̇şletmelerinde bir uygulama. Akdeniz İİBF Dergisi, 4, 1-25.
• Aksoy, N., & Polat, C. (2013). Job satisfaction and affecting factors of surgical unit nurses of three different hospitals in a province in mediterranean region. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 10(2), 45–53.
• Alam, S. M. T. (2015). Factors affecting job satisfaction, motivation and turnover rate of medical promotion officer (MPO) in pharmaceutical industry: A study based in Khulna City. Asian Business Review, 1(2), 126-131.
• Ataklı, A., Dikmentaş E., & Altınışık S. (2004). Üniversite hastanelerinde çalışan yönetici ve klinik sekreterlerinin iş doyumu. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 6(2), 157-166.
• Aytekin, A. & Kurt, Y. F. (2014). Yenidoğan yoğun bakım kliniğinde çalışan hemşirelerde iş doyumu ve etkileyen faktörler. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 4(1), 51-58.
• Baron, R. A. (1994). The physical environment of work settings: Effects on task performance, interpersonal relations, and job satisfaction. Research In Organizational Behavior, 16(1), 1-1.
• Baycan, A. (1985). An analysis of the several aspects of job satisfaction between different occupational groups. (Unpublished doctoral dissertation). Boğaziçi Üniversitesi: İstanbul.
• Baysal, A. C. (1981). Sosyal ve örgütsel psikolojide tutumlar. İstanbul: Yalçın Ofset Matbaası.
• Birgili, F., Salış F., & Özdemir, S. (2010). Sağlık çalışanlarının iş doyumunu etkileyen bazı etmenlerin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(2), 27-37.
• Blegen, M. A. (1993). Nurses' job satisfaction: A meta- analysis of related variables. Journal of Nursing Research, 42(1): 36-41.
• Brooke, J. (1996). SUS-A quick and dirty usability scale. Usability Evaluation in Industry, 189 (194), 4-7.
• Çağıltay, K. (2011). İnsan bilgisayar etkileşimi ve kullanılabilirlik mühendisliği: Teoriden pratiğe. Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık.
• Davis, K. (1988). İşletmelerde İnsan Davranışı Örgütsel Davranış. (Çev. K. Tosun). İstanbul, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi.
• Donahue, G. M., Weinschenk, S., & Nowicki J. (1999). Usability is good business. Julio: Compuware Corp.
• Durmaz, M., & Sabuncu, N. (2019). Ameliyathane ve cerrahi klinik hemşirelerinin kişilik özellikleri ve iş doyumları. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 40-52.
• Durmuş, S., & Günay, O. (2007). Hemşirelerde iş doyumu ve anksiyete düzeyini etkileyen faktörler. Erciyes Tıp Dergisi, 29(2), 139-146.
• Elibol, N. (1999). KOÜ Araştırma ve Uygulama Hastanesinde çalışan hemşirelerde iş doyumunun belirlenmesi. VII. Ulusal Hemşirelik Kongresi, Erzurum.
• Ertekin, P., & Özmen, D. (2017). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerde işe yabancılaşmayı yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 14(1), 25–30.
• Fritz, F., Balhorn, S., Riek, M., Breil, B., & Dugas, M. (2012). Qualitative and quantitative evaluation of EHR-Integrated Mobile Patient Questionnaires Regarding Usability And Cost-Efficiency. International Journal of Medical Informatics, 81(5), 303-313.
• Gölbaşı, Z., Kelleci, M., & Doğan, S. (2008). Relationships between coping strategies, ındividual characteristics and job satisfaction in a sample of hospital nurses: Cross-sectional questionnaire survey. International Journal Of Nursing Studies, 45(12), 1800-1806.
• Gore, A. (1998). A letter from vice president Al Gore. Common Ground, 8(3), 1.
• Hamborg, K. C., Vehse, B., & Bludau, H. B. (2004). Questionnaire based usability evaluation of hospital information systems. Electronic Journal of Information Systems Evaluation, 7(1), 21-30.
• Issa, T., & Isaias, P. (2015). Usability and human computer interaction (HCI). Sustainable Design. London: Springer.
• Kadirhan, Z., Gül, A., & Battal, A. (2015). Sistem kullanılabilirlik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Educational Sciences & Practices, 14(28), 149-167.
• Lewis, J. R., & Sauro, J. (2009). The factor structure of the system usability scale. International Conference On Human Centered Design. Berlin: Springer.
• Locke, E. A. (1969). What is job satisfaction? Organizational Behavior and Human Performance, 4(4), 309-336.
• Lu, L., Lu, A. C. C., Gursoy, D., & Neale, N. R. (2016). Work engagement, job satisfaction, and turnover intentions. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 28(4), 737-761. Nahm, H. (1940). Job satisfaction in nursing. The American Journal of Nursing, 40(12). 1389-1392.
• Oflezer, C., Ateş, M., Bektaş, G., & İrban, A. (2011). Bir kamu hastanesinde çalışan işçilerin iş doyumu ve etkileyen faktörler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(4), 203-214.
• Oshagbemi, T. (2000). Is length of service related to the level of job satisfaction? International Journal of Social Economics, 27(3), 213–226.
• Özmen, F., Aküzüm, C., Koçoğlu, E., Tan, Ç., & Demirkol, M. (2014). Eğitim kurumlarında sosyal sermayenin iş tatmini üzerindeki etkisi. Ekev Akademi Dergisi, 18(58), 333-346.
• Sever, A. (1997). Hemşirelerin iş stresi ile başa çıkma yolları ve bunun sonuçlarının araştırılması. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Sığrı, Ü., & Basım, N. (2006). İşgörenlerin ı̇ş doyumu ile örgütsel bağlılık düzeylerinin analizi: Kamu ve özel sektörde karşılaştırmalı bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(12), 131-154.
• Smith, P. C., Kendall, L. M., & Hulin, C. L. (1969). The measurement of satisfaction in work and retirement. Chicago: Rand McNally.
• Sypniewska, B. (2014). Evaluation of factors influencing job satisfaction. Contemporary Economics, 8(1), 57-72.
• Tunacan, S., & Çetin, C. (2009). Lise öğretmenlerinin iş doyumunu etkileyen faktörlerin tespitine ilişkin bir araştırma. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29, 155-172.
• Türk Dil Kurumu (2018, 5 Ocak 2019) https://sozluk.gov.tr
• Weiss, D. J., Dawis, R. V., & England, G. W. (1967). Manual for the Minnesota satisfaction questionnaire. Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, 22(120).
• Yelboğa, A. (2007). Bireysel demografik değişkenlerin iş doyumu ile ilişkisinin finans sektöründe incelenmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-18.
• Yılmaz, M., & Demirkan, A .(2013). Hastane yönetim ve bilgi sisteminin kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 5(3), 19-28.