SAĞLIK VE SPOR KURULUŞLARINDA FİNANSAL BAŞARISIZLIK TAHMİNİ: ALTMAN, SPRINGATE VE FULMER MODELİ UYGULAMASI

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 1, 149 - 164, 19.03.2020

Haşim Bağcı , Şengül Sağlam

Öz

Sağlık ve spor günümüzde önemi iyice artan sektörlerin başında gelmektedir. Özellikle sağlık sektörü herhangi bir ikamesi olmayan ve yeterli hizmet alınmadığında insan hayatının sona ermesine kadar giden olumsuz bir senaryo ortaya koyan sektörlerden biridir. Spor sektörü ise insanları farklı bir aktiviteye yönlendiren, boş zaman geçirme ihtiyacını karşılayan bir sektörden oldukça uzaklaşarak tamamen finans piyasasının odağı konumuna gelen ve oldukça yüksek tutarlar elde edilen bir sektör konumuna gelmiştir. Her iki sektör için bakıldığında sağlık ihtiyaçtan ötürü finansal açıdan gelişim kaydederken spor ise daha çok elde edilen gelirlerin yüksek olmasından dolayı çekici hale gelmiştir. Bu çalışmada Borsa İstanbul’a kayıtlı sağlık ve spor alanında faaliyet gösteren işletmelerin finansal başarısızlık riski taşıyıp taşımadıkları incelenmiştir. Veri setinin halka açık şirketlerden oluşmasının nedeni; hem Borsa İstanbul’a kayıtlı olmasının doğurduğu şeffaflık ve denetim hem de verilere ulaşabilmektir. Dolayısıyla çalışmada 4 spor ve 2 sağlık işletmesi olmak üzere 6 işletmenin 2014-2018 yılları arası 5 yıllık dönemini kapsayan finansal başarısızlık tahminleri yapılmıştır. Finansal başarısızlık tahmini için Altman, Springate ve Fulmer Modelleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; sağlık işletmelerinin finansal yapısının ve finansal performansının iyi olduğu ve iflas riskiyle karşılaşma olasılığının düşük olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Ancak spor işletmelerinin finansal yapılarının kötü olduğu, finansal başarısızlık riski taşıdıkları ve her an iflas tehlikesiyle karşılaşabilecekleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sağlık ve spor işletmeleri, finansal başarısızlık, Altman, Springate, Fulmer

Kaynakça

• Akgüç, Ö. (2010). Finansal Yönetim. (8. Baskı). İstanbul: Avcıol Basımevi.
• Akkaya, G. C., Demireli, E., & Yakut, Ü. H. (2009). İşletmelerde finansal başarısızlık tahminlemesi: Yapay sinir ağları modeli ile İMKB üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 187-216.
• Akıncı, A. (2002). Küçük ve orta boy işletmelerin başarı ve başarısızlık nedenleri üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(17), 121-125.
• Aktaş, R., Doğanay, M. M., & Yıldız, B. (2003). Mali başarısızlığın öngörülmesi: İstatiksel yöntemler ve yapay sinir ağı karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(4), 1-24.
• Almwajeh, O. (2004). Applying Altman’s Z-Score Model of bankruptcy for the prediction of financial distress of rural hospitals in Western Pennsylvania. (Unpublished Doctoral Dissertation). Indiana University of Pennsylvania, Indiana- USA.
• Altman, E. I. (2000). Predicting financial distress of companies: Revisiting the Z- score and Zeta models. Journal of Banking & Finance, 1, 428-456.
• Altman, E., & Hotchkiss, E. (2006). Corporate financial distress and bankruptcy: Predict and avoid bankruptcy, analyze and ınvest in distressed debt. (3rd Edition). New Jersey: John Wiley and Sons.
• Beaver, W. H. (1966). Financial ratios as predictors of failure. Journal of Accounting Research, 4, 71-111.
• Beaver, W. H., Correia, M., & McNichols, M. (2010). Financial statement analysis and the prediction of financial distress. Foundations and Trends in Accounting, 5(2), 99-173.
• Büyükarıkan, U., & Büyükarıkan, B. (2014). Bilişim sektöründeki faaliyet gösteren firmaların finansal başarısızlık tahmin modelleriyle incelenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 46, 160-172.
• Brigham, E. F., & Gapenski, L. C. (1999). Financial Management: Theory and Practice. (9th Edition). USA: Dryden Press.
• Cengiz, D., Turanlı, M., Bağdatlı, K., & Köse, S. (2015). Türkiye’deki işletmelerin finansal başarısızlığının faktör analizi ve diskriminant analizi ile incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İktisat Dergisi, 23, 62-79.
• Chen, H. J., Huang, S. Y., & Lin, C. S. (2009). Alternative diagnosis of corporate bankruptcy: A neuro fuzzy approach. Expert Systems with Applications, 36, 7710-7720.
• Çelik, K. M. (2010). Bankaların finansal başarısızlıklarının geleneksel ve yeni yöntemlerle öngörüsü. Journal of Managament & Economics, 17(2), 129-143.
• Everett, J., & Watson, J. (1998). Small business failure and external risk factors. Small Business Economics, 11(4), 371-390.
• Foster, F. (1986). Financial Statement Analysis. (2nd Edition). New Jersey: Prentice-Hall.
• Gepp, A., & Kumar, K. (2008). The role of survival analysis in financial distress prediction. International Research Journal of Finance and Economics, 16, 13-34.
• Hamid, T., Akter, F., & Rab, N. (2016). Prediction of financial distress of non-bank financial ınstitutions of bangladesh using Altman’s Z Score Model. International Journal of Business and Management, 11(12), 261-270.
• Huang, W., Lal, K. K., Nakamori, Y., Wang, S., & Yu, L. (2007). Neural neworks ın finance and economics forecasting. International Journal of Information Technology & Decision Making, 6(1), 1113-1140.
• Jawabreh, O., Firas Al Rawashdeh F., & Alsinglawi, O. (2017). Using Altman’s Z-Score Model to predict the financial failure of hospitality companies-case of Jordan. International Journal of Informatıon, Business and Management, 9(2), 141-157.
• Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP). (2019). kap.org.tr (01.05.2019).
• Karaca, S., & Özen, E. (2017). Financial failure estimation of companies in BIST tourism index by Altman Model and its effect on market prices. Brand Broad Research In Accounting, Negatiation and Distribution, 8(2), 11-23.
• Karadeniz, E., & İskenderoğlu, Ö. (2014). Borsa İstanbul’da işlem gören spor şirketlerinin finansal performansının oran yöntemiyle analizi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 129-144.
• Kayalı, N., & Doğan, İ. (2018). Kurumsal yönetim derecelendirme notu ile işletmelerin finansal başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 78 (Nisan), 111-124.
• Keskin, Y. (2002). İşletmelerde finansal başarısızlığın tahmini, çok boyutlu model önerisi ve uygulaması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kiyak, D., & Labanauskaite, D. (2012). Assessment of the practical application of corporate bankruptcy prediction models. Economics and Management, 17(3), 895-905.
• Li, H., & Sun J. (2012). Forecasting business failure: The use of nearest-neighbour support vectors and carrecting imbalanced samples-evidence from the Chinese hotel industry. Tourism Management, 33(3), 622-634.
• Mizdrakovic, V., Knezevic, G., & Stanic, N. (2015). Bankruptcy risk exposure of serbian hotels ın the period 2008-2012. International Conference in Tourism, Singidunum University, Belgrade.
• Özdemir, F. S. (2011). Finansal raporlama sistemlerinin bilginin ihtiyaca uygunluğu açısından değerlendirilmesi: İMKB şirketlerinde finansal başarısızlık tahminleri yönüyle bir uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Özdemir, F. S., Choi, F. S., & Beyazıtlı, E. (2012). Finansal başarısızlık tahminleri yönüyle UFRS ve bilginin ihtiyaca uygunluğu. Mali Çözüm Dergisi, 58(4), 1-26.
• Ravi, V., & Pramodh, C. (2008). Threshold accepting trained principal component neural network and feature subset selection: Application to bankrupt prediction in banks. Applied Soft Computing, 8(4), 1539-1548.
• Siedlecki, R. (2014). Forecasting company financial distress using the gradient measurement of development and S-Curve. Procedia Economics and Finance, 12, 597-606.
• Torun, T. (2007). Finansal başarısızlık tahmininde geleneksel istatistiki yöntemlerle yapay sinir ağlarının karşılaştırılması ve sanayi işletmeleri üzerine bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Tükenmez, N. M., Demireli, E., & Akkaya, G. C. (2012). Finansal başarısızlığın tahminlenmesinde diskriminant analizi, lojistik regresyon ve Chaid karar ağacı modellerinin karşılaştırılması: KOBİ’ler üzerine bir uygulama. 16. Finans Sempozyumu, Erzurum, 10-13.
• Türk, Z., & Kürklü, E. (2017). Financial failure estimate in BİST companies with Altman Z-Score and Springate S-Score Models. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-14.
• Ural, K., Gürarda, Ş., & Önemli, M. B. (2015). Lojistik regresyon modeli ile finansal başarısızlık tahminlemesi: Borsa İstanbul’da faaliyet gösteren gıda, içki ve tütün şirketlerinde uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 67(Temmuz), 85-100.
• Vickers, F. (2006). Recession proofing your business. USA: Vickers Publishing.
• Wu, Y., Gaunt, C., & Gray, S. (2010). A comparison of alternative bankruptcy prediction models. Journal of Contemporary Accounting & Economics, 6, 34-45.
• Yakut, E., & Elmas, B. (2013). İşletmelerin finansal başarısızlığının veri madenciliği ve diskriminant analizi modelleri ile tahmin edilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 261-280.
• Yıldız, B. (1999). Finansal başarısızlığın öngörülmesinde yapay sinir ağı kullanımı ve ampirik bir çalışma. (Doktora Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Yılmaz, H., & Yıldıran, M. (2015). Borsada işlem gören işletmelerde mali başarısızlık tahmini: Altman Modeli’nin BİST uygulaması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 43-49.