PEDİATRİC PATİENTS FROM A HEALTH COMMUNİCATİON PERSPECTİVE

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 2, 415 - 434, 23.06.2021

Ahmet Alkan , Kevser Hüsna Özyıldız

Öz

A lot of work falls on health professionals in communicating with the patient. Especially in communication with child patients, it is necessary to be more careful and sensitive than in adult patients. Communication with child patients and their families, which can be considered among groups requiring special attention in the provision of Health Services, is very important. Parents whose child is sick feel anxiety and anxiety, sometimes they can get into complex emotions such as nerves, sadness, self-blame and need support. In the same way, children may have negative feelings and thoughts, such as fear of hospitals, a feeling that their body will be damaged, and a flurry of separation from their parents when they are sick. In order to reduce these negative feelings on both sides, correct communication should be established, adequate and accurate information should be given to both sides and support the sick person and his/her family with good communication.

Anahtar Kelimeler

pediatric patients, physician-child communication, health communication

SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNDA ÇOCUK HASTALARLA İLETİŞİM

Öz

Hastayla kurulan iletişimde sağlık çalışanlarına çok büyük iş düşmektedir. Özellikle çocuk hastalarla kurulan iletişimde yetişkin hastalardakinden daha dikkatli ve hassas olunması gerekmektedir. Çünkü bu hastalar yaş gruplarına göre çeşitli davranış kalıpları ve iletişim tarzına daha açıktırlar. Ayrıca bu hastalarla iletişim kurabilmek zaman gerektiğinden ya da ailenin kültürel olarak çocuğa söz hakkı tanımamasından kaynaklı olarak çocuk hastaya söz hakkı verilmemesi tehlikesi oluşabilmektedir. Çocuk hastaya söz hakkı verilmeyen, kendisinin bir birey gibi hissettirilmediği tedavi süreci mutlak surette eksik kalacaktır. Sağlık hizmeti sunumunda özel ilgi gerektiren çocuk hastaların tedavi sürecinde aile-çocuk-sağlık çalışanı üçgeninde gerçekleştirilecek iletişim oldukça önem arz etmektedir. Çocuğu hastalanan ebeveynler endişe ve kaygı hissetmekte, kimi zaman sinir, üzüntü, kendini suçlama gibi karmaşık duygulara girebilmekte ve desteğe ihtiyaç duyabilmektedir. Aynı şekilde çocuklarda da hastane korkusu, bedenine zarar verilecek duygusu, ebeveynlerinden ayrılma telaşı gibi olumsuz duygu ve düşünceler oluşabilmektedir. İki tarafta da bu olumsuz duyguların azaltılabilmesi için doğru iletişim kurulmalı, yeterli ve doğru bilgilendirme ile hastaya ve ailesine destek olunmalı, çocukların yaş gruplarına göre iletişim tarzları tercih edilmelidir. Sağlık kuruluşlarının (özellikle çocuklara bakım veren birimlerin) hem sistemsel hem de dizayn bağlamında çocuk hastaların gereksinimine cevap verecek şekilde planlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Hasta, Hekim-Çocuk İletişimi, Sağlık İletişimi

Kaynakça

• Acun, S. & Erten, B. G. (1999). Çocuk gelişimi. İstanbul: Esin Yayınevi.
• Altay, N. C. (2008). Çocuklarda ameliyat öncesi hazırlık. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 15(2), 68-76. Altınköprü, T. (2018). Çocuk psikolojisi. Ankara: Hayat Yayıncılık.
• Altıntaş T. T. & Bıçakçı, M. Y. (2019). Çocukların hastane yaşantısına hazırlanması ve hastaneye hazırlayıcı eğitim’’, içinde A. Bütün Ayhan. (Ed.), Hasta çocukların gelişimi ve eğitimi (ss. 80-109), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Aral, N., & Keskin, A. D. (2019). Hastanede oyun ve oyun odaları. İçinde bütün Ayhan, A. (Ed.), hasta çocukların gelişimi ve eğitimi, (1. Baskı., ss. 138-159). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Atilla, G., Oksay, A. & Erdem, R. (2012). Hekim-hasta iletişimi üzerine nitel bir ön çalışma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 11(43), 23-37.
• Bakırcıoğlu, R. (2015). Çocuk ve ergenlerde ruh sağlığı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Balint, M. (1955). The doctor, his patient, and the ilness. The Lancet, 265(6866), 683-688.
• Benson, B. J. (2014). Domain of competence: interpersonal and communication skills. Acad Pediart, 14(2), 55-65.
• Beyazıt, U. & Ayhan Bütün, A. (2019). Hasta çocukların ruhsal özellikleri ve hasta çocuğa yaklaşım, içinde A. Bütün Ayhan. (Ed.), Hasta çocukların gelişimi ve eğitimi (ss. 58-78), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Beytut, Ş., Bolışık, B., Solak, U., & Seyfioğlu, U. (2009). Çocuklarda hastaneye yatma etkilerinin projektif yöntem olan resim çizme yoluyla incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 35-44.
• Bilmez, B., Tarkoçin, S., & Kaçmaz, C. (2019). Hastane çalışanı çocuk gelişimcilerin hastanelerde bulunan oyun odaları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi, Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 1177-1190.
• Boss, R. D., Hirschfeld, R. S., Silvana, B., Emily, J., & Arnold, R. M. (2020). Pediatric chronic critical illness: training teams to address the communication challenges of patients with repeated and prolonged hospitalizations. Journal of Pain and Symptom Management, 60(5), 959-967.
• Boztepe, H. (2009). Pediatri hemşireliğinde aile merkezli bakım. Turkiye Klinikleri J Nurs., 1(2), 88-93.
• Börekci, İ. C. (2020). Çocuklarda hastalık ve ölüm, içinde B. O. Dursun. (Ed.), Çocuk Psikolojisi ve Ruh Sağlığı (ss. 272-290), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• Bulduklu, Y. (2015). Sağlık kurumlarında iletişim, içinde E. Yüksel (Ed.), Sağlık hizmetlerinin sunumunda kriz durumları ve kriz iletişimi (ss. 207-225), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Büyükaslan, A. (2018). Sağlık iletişiminde sektörel tespitler. Erciyes İletişim Dergisi, 5(3), 2-10.
• Byczkowski, L. T., Kollar, M. L., & Britto, T. M. (2010). Family experiences with outpaient care: do adolescents and parents have the same perceptions? Journal of Adolescents Health, 47(1), 92-98.
• Callery, P., & Milnes, L. (2012). Communication betweeen nurses, children and their parents in asthma review consultations. Journal of Clinical Nursing, 21, 1641-1650.
• Castledine, G. (2004). The importance of the nurse-patient relationship. British Journal of Nursing, 13(4), 231.
• Cingi, C., Yüksel, E. & Çatlı, T. (2019). Hastayı tanıma ve hastalar arası iletişim, içinde E. Yüksel (Ed.), Sağlık Kurumlarında İletişim, (ss. 93-109), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Clark, N. M., Cabana, M. D., Nan, B., Gong, Z. M., Slish, K. K., Birk, N. A. & Kaciroti, N. (2008). The clinician patient partnership paradigm: outcomes associated with physician communication behavior. Clinical Pediatrics, 47(1), 49-57.
• Committee on Hospital Care and Institute for Patient and Family Centered Care. (2012). Patient and family centered care and the pediatrician’s role. Pediatrics, 129(2), 394-404.
• Cox, D. E., Smith, A. M., Roger, L. B. & Fitzpatrick, A. M. (2009). Learning to participate: effect of child age and parental education on participation in pediatric visits. Health Communication, 24(3), 249-258.
• Çelebi, A., Aytekin, A., Küçükoğlu, S. & Çelebioğlu, A. (2015). Hastanede yatan çocuk ve oyun. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi, 5(3), 156-160.
• Çıraklı, Ü. (2020). 18 OECD ülkesinde 2002-2018 yılları arası kişi başı ortalama hasta muayene sürelerinin karşılaştırılması. Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Dergisi, 3(1), 43-54.
• DiMatteo, R. M. (2004). The role of effective communication with children and their families in fostering adherence to pediatric regimens. Patient Education and Counseling, 55(3), 339-344.
• Doruk, K. E. S. (2017). İletişim bilimi, içinde S. E. K. Doruk (Ed.), İletişim Nedir? (ss. 7-10), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Duffy, E. M. & Thorson, E. (2009). Health communication in the new media Landscape, in J. C. Parker and E. Thorson (Ed.), Emerging Trends in the New Media Landscape (ss. 93-109), New York: Springer Publishing Company.
• Er, M. (2006). Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 49, 155-168.
• Fleischer, S., Berg, A., Zimmermann, M., Wüste, K. & Behrens, J. (2009). Nursepatient interaction and communication: A systematic literatüre review. J Public Health, 17, 339-353.
• Gönenç, Ö. E. (2007). İletişimin tarihsel süreci. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 28, 87-102.
• Gönener, D., & Görak, G. (2009). Okul yaş grubu çocukların hastane ve hastalığı ile ilgili bilgilendirme durumlarının endişe kaynakları ile etkileşimi. Gaziantep Tıp Dergisi, 15(1), 41-48.
• Görak, G. (1996). Çocuk sağlığı ve hastalıkları hemşireliğine giriş, içinde H. Seçim (Ed.), Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği (ss. 2-18), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Görker, I. (2001). Çocuklarda oyun tedavi grubu: bir grup çocuk ile yapılan oyun tedavi grubunun değerlendirilmesi. Yeni Symposium, 39(1), 39-44.
• Gültekin, E. (2016). Etik açıdan doğru hekim-hasta iletişimi nasıl olmalıdır. Turkiye Klinikleri J Med Ethics, 24(3), 111-115.
• Gültekin, G. & Baran, G. (2005). Hastalık ve çocuk. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 8(8).
• Gültekin, M., Boyraz, C., & Uyanık, C. (2017). Beyaz önlüğü sadece doktorlar mı giyer? Hastane sınıfı öğretmenlerinin hastane sınıflarına ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 104-118.
• Gündüz, S., Yüksel, S., Aydeniz, E. G., Aydoğan, N. B., Türksoy, H., Dikme, B. İ. & Efendiler, İ. (2016). Çocuklarda hastane korkusunu etkileyen faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 59(4), 161-168.
• Gürsoy, F. & Özaslan, H. (2018). Çocuk gelişimine giriş, içinde N. Aral. (Ed.), Çocuk Gelişimi (ss. 2-24), 1. Baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Hall, A. J., Roter, L. D. & Katz, R. N. (1988). Meta-analysis of correlates of provider behavior in medical encounters. Medical Care, 26(7), 657-675.
• Hensinger, N. R. (2010). Communication between the doctor and the child. Journal of Pediatrics Orthopaedics, 30(3), 213-215. Hirschfeld, R. S., Barone, S., Johnson, E., &
• Boss, R. D. (2019). Pediatric chronic critical illness. Pediatric Critical Care Medicine, 20(12), 546-555.
• Howells, R. & Lopez, T. (2008). Better communication with children and parents. Pediatrics and Child Health, 18(8), 381-385. https://sozluk.gov.tr/, Erişim Tarihi: 12.04.2020
• Hülür, B. A. (2016). Sağlık iletişimi, medya ve etik: bir sağlık haberinin analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 155-178.
• Işıktekiner, F., & Altun, S.A. (2011). Hastane okullarındaki sorunlar ve yaşantılar. Eğitim ve Bilim, 36(161), 318-331.
• İnal, S. & Akgün, M. (2003). Hastanede yatan çocukta terapötik iletişim. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6(2), 67-76.
• Janse, A. J., Uiterwaal, C. S. P. M., Gemke, R. J. B. J., Kimphen J. L. L. & Sinnema, G. (2005). A difference in perception of quality of life in chronically ill children was found between parents and pediatricans. Journal of Clinical Epidemiology, 58(5), 495-502.
• Jones, B. L., Contro, N. & Koch K. D. (2014). The duty of the physician to car efor the family in pediatric in palliative care context, communication and caring. Pediatrics, 133(1), 8-15.
• Jones, L., Woodhouse, D. & Rowe, J. (2007). Effective nurse parent communication: a study of parents’ perceptions in the nıcu environment. Patient Eduction and Counseling, 69(1-3), 206-212.
• Jonsson, M., Egmar, A.C., Hallner, E. & Kull, I. (2014). Experiences of living with asthma- a focus grup study wwith adolescents and parents of children with asthma. Journal of Asthma, 51(2), 185-192.
• Karaaslan, B. T., Beyazıt, U., & Bütün Ayhan, A. (2019). Gelişimsel dönemler açısından hasta çocuklar ve hastane ortamının düzenlenmesi. İçinde Bütün Ayhan A. (Ed.), Hasta çocukların gelişimi ve eğitimi, (1. Baskı., ss. 26-56). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Karaırmak, Ö. (2015). Çocukla psikolojik danışmada metaforik süreç. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43), 115-127.
• Keene, N., & Prentice, R. (1999). Your child in the hospital. U.S.A: O’Reilly & Associates, Inc
• Kıran, B. Çalık, C., & Esenay, F. I. (2013). Terapötik oyun: hasta çocuk ile iletı̇şı̇mı̇n anahtarı. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 2, 1–10.
• Kreps, G. L. (1988). Relational communication in health care. Speech Communication Journal, 53(4), 344-359.
• Kreps, G. L. (2001). The evolution and advancement of health communication inquiry. Annals of The International Association, 24(1), 231-253.
• Kumcağız, H., Yılmaz, M., Çelik Balcı, S. & Avcı Aydın, İ. (2011). Hemşirelerin iletişim becerileri: Samsun ili örneği. Dicle Tıp Dergisi, 38(1), 49-56.
• Kutlu, M., Çolakoğlu, N. & Özgüvenç Pay, Z. (2010). Hasta-hekim ilişkisinde empatinin önemi üzerinde bir araştırma. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 1(2), 127-143.
• Küreci, D. H. & Büken, Ö. N. (2016). Kanser tanısı alan çocuk/ergenlerin onay sürecine ve tedaviye katılımlarının değerlendirilmesi. Güncel Pediatri Dergisi, 14, 37-45.
• Lopez, C., Hanson, C. C., Yorke, D., Johnson, K. J., Mill, R. M., Brown, J. K. & Barach, P. (2017). Improving communication with families of patients underging pediatric cardiac surgery. Progress in Pediatric Cardiology, 45, 83-90.
• Meert, K. L., Eggly, S., Pollack, M., Anand, K. J. S., Zimmerman, J., Carcillo, J., vd. (2007). Parents’ perspectives regarding a physician- parent conference after their child’s death in the pediatric intensensive care unit. The Journal of Pediatrics, 151(1), 50-55.
• Newton, L. & Sulman, C. (2018). Use of text messaging to improve patient experience and communication with pediatric tonsillectomy patients. International Journal of Pediatric Otorhinolarygology, 113, 213-217.
• Okay, A. (2012). Sağlık iletişimi. İstanbul: Derin Yayınları.
• Orioles, A., Miller, V. A., Kersun, L. S., Ingram, M. & Morrison, W. E. (2013). To be a phenomenal doctor you have to be the whole package: physicians’ ınterpersonal behaviors during difficult conversations in pediatrics. Journal of Palliative Medicine, 16(8), 929–933.
• Öztürk, C. & Ayar, D. (2014). Pediatri hemşireliğinde aile merkezli bakım. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 7(4), 315-320.
• Parrott, R. (2004). Emphasizing communication in health communication. Journal of Communication, 54(4), 751-787.
• Pelander, T., Leino-Kilpi, H. & Katajisto, J. (2008). The quality of pediatrics nursing care: developing the child care quality at hospital instrument for children. Journal of Advenced Nursing, 65(2), 443-453.
• Piersol, W. L., Johnson, A., Wetsel, A., Holtzer K. & Walker, C. (2008). Decreasing psychological distress during the diagnosis and treatment of pediatric l eukemia. Journal of Pediatric Oncology Nursing, 25(6), 323-330.
• Rackley, S. & Bostwick, M. J. (2013). The pediatric surgeon-patient relationship. Seminars in Pediatric Surgery, 22(3), 124-128.
• Radwan, M. I. R. & Mohamed, E. H. (2019). Perceived barriers to effective therapeutic communication between pediatric nurses and mothers of hospitalized children at alexandria university children hospital. American Journal of Nursing Research, 7(5), 802-810.
• Schiavo, R. (2014). Health communication: from theory to practice. United States of America: Jossey-Bass.
• Seven, S. (2015). Çocuk ruh sağlığı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Shin, H. & White-Traut, R. (2005). Nurse-child interaction on an impatient paediatric unit. Journal of Advanced Nursing, 52(1), 56-62.
• Smith, L. & Ford, K. (2013). Communication with children young people and families- a family strengths-based approach, in M. Barnes & J. Rowe (Ed.), Child youth and family health: strengthening communities (ss. 91-110), Australia: Elsevier.
• Stewart, A. M., (1995). Effective physician-patient communication and health outcomes: a review. Can Med Assoc J, 152(9), 1423-1433.
• Stivers, T. (2012). Physician-child interaction: when children answer physicians’ questions in routine medical encounters. Patient Education and Couseling, 87(1), 3-9.
• Street, R. L. (1991). Physicians’ communication and parents’ evaluations of pediatric consultations. Medical Care, 29(11),1146-1152.
• Tates, T. & Meeuvesen, L. (2001). Doctor-parent-child communication. a (re)view of the literature. Social Science & Medicine, 52(6), 839-851.
• Thompson, T. L. (1984). The invisible helping hand: the role of communication in the health and social service professions. Communication Quarterly, 32(2), 148-163.
• Tosun, A. & Tüfekci, G. F. (2015). Çocuk kliniklerinde aile merkezli bakım uygulanmasının incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(2), 131-139.
• TÜİK, Türki İstatistik Kurumu (2018), Temel istatistikler, https://tuikweb.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist , (Erişim Tarihi: 24.02.2021).
• Van Dulmen, A. M. (1998). Children’s contributions to pediatric outpatient encounters. Pediatrics, 102(3), 563–568.
• Weinstein, G. A. & Henrich, C. C. (2013). Physhological interventions helping pediatric oncology patients cope with medical procedures: a nurse-centered approach. Europen Journal of Oncology Nursing, 17(6), 726-731.
• Wilson, D. P. & Endres, R. K. (1986). Compliance with blood glucose monitoring in children with type 1 diabetes mellitus. The Journal of Pediatrics, 108(6), 1022–1024.
• Yakut, A., (1993). Nöromotor gelişme, içinde H. Gürgen (Ed.). Çocuk sağlığı ve gelişimi (ss. 30-42), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Yayan, H. E. & Zengin, M. (2018). Çocuk kliniklerinde terapötik oyun. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 226-233.
• Yıldırım, K. & Muslu, M. S. (2006). Poliklinik bekleme alanlarında çevresel faktörlerin kullanıcıların fonksiyonel ve algı-davranışsal performansına etkisi. Gazi Hastanesi Çocuk Polikliniği Politeknik Dergisi, 9(1), 39- 51.