Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarında Çalışan Personelin Performansa Dayalı Döner Sermaye Ek Ödeme Uygulamasına İlişkin Değerlendirmeleri

Yıl 2009, Cilt: 12 Sayı: 2, 177 - 201, 01.04.2009

Kıymet Fettah Bayram Şahin

Öz

Bu çalışmanın amacı, birinci basamak sağlık kuruluşlarında uygulanan Performansa Dayalı Ek Ödeme Sisteminin (PDEÖS) hizmet sunumu üzerindeki etkisini ortaya koymak ve olası sorun ve çözüm önerilerini belirlemektir. Araştırma, Ankara ili metropolitan alanında yer alan yedi sağlık grup başkanlığına bağlı 104 sağlık ocağı arasından rastgele örnekleme yöntemine dayalı olarak seçilen 16 (%15,4) sağlık ocağında yapılmıştır. Çalışma, kalitatif ve kantitatif araştırma olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Kalitatif araştırma aşamasında, PDEÖS’nin hizmet sunumu üzerindeki etkisini ortaya koymak için araştırma kapsamındaki sağlık ocakları sorumlu hekimleri (n=16) ve sorumlu hemşireleri (n=16) ile yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler sonucunda PDEÖS’ye ilişkin 18 olumlu, 22 olumsuz görüş ve 22 öneri tespit edilmiştir. Bu görüşlerden yola çıkarak hazırlanan anket formu araştırmanın ikinci aşamasında, seçilen sağlık ocaklarında çalışan tüm hekim ve yardımcı sağlık personeline uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre, PDEÖS’nin olumlu yönleri arasında “Uygulama ekonomik fayda sağlamaktadır”; olumsuz yönleri arasında “Maaşlarda iyileştirme yapılmasını gündem dışında bırakmaktadır”; ve olumsuz yönlerinin düzeltilmesine ilişkin öneriler arasında “Sağlık ocakları arasında alt yapı farkı giderilmelidir” ifadelerine katılım düzeyi diğerlerinden daha fazladır. Yapılan analizler PDEÖS’nin 18 olumlu yönünden 2’sine, 22 olumsuz yönünden 6’sına ve olumsuz yönlerin giderilmesine ilişkin öne sürülen 22 öneriden de 6’sına katılım düzeyinin meslek gruplarına göre farklılık gösterdiğini göstermiştir (p

Anahtar Kelimeler

Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri, Döner Sermaye

Kaynakça

• 1. 224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun. (1961). T.C. Resmi Gazete, 10705. 12 Ocak 1961.
• 2. Al, H. (2007). Sağlık Sektöründe Performans Yönetimi Türkiye Örneği içinde Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde Performans Denetimi, Ankara. Baran Ofset.
• 3. Butler, M. (2000). “Performance Measurement in the Health Sector”, CPMR Discussion Paper, 14.
• 4. Demir, M. ve Güler, H. (2008). “Sağlıkta Performansın Performansına Eleştiriler”, Sağlık Düşüncesi Dergisi, Sayı 6.
• 5. Ergin, G. (2009). “Çalışanların Ücretlendirilmesi: Sağlık Kurumlarında Çalışanların Ücret Sistemini Değerlendirmelerine İlişkin Bir Araştırma”. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Kurumları Yönetimi Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
• 6. Gazi, A. (2006). “Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde Performansa Dayalı Ek Ücret Ödeme Sisteminin Hastalar ve Sağlık Personeline Olan Etkisinin Analizi”. Gazi Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• 7. Hamilton K.E., Coates V.; Kelly B., Boore J.R.P., Cundell J.H., Gracey J. et al. (2007). “Performance Assessment in Health Care Providers: A Critical Review of Evidence and Current Practice”. Journal of Nursing Management, 15.Ss.773 -791.,
• 8. Kaçar, M. (2009). Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiri Kitabı, http://www.performans.saglik.gov.tr/ content/files/yayinlar/cilt1.pdf Erişim tarihi: 20.04.2010
• 9. Kavuncubaşı, Ş. (2006). “Sağlıkta Dönüşüm Programının Yapısı ve Sonuçları”. Hastane Dergisi, No 43. 10. Köroğlu, E. (1987). Sağlık Mevzuatı, 2. Baskı. Ankara.
• 11. Kennedy, L. (2005). “How Long Do We Want to Live and at What Cost?”. The British Journal of Cardiology, Vol.13.,No.3.
• 12. Kılıç, B. ve Aksakoğlu, G. (2003). “Sağlıkta Özelleştirmede Yeni Adım”. Tıp Dünyası, Sayı:100.
• 13. Kılıç, S. (2006). “Performans Değerlendirme Sistemi ve Aile Hekimliğinde Bir Uygulama”. Kocaeli Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli.
• 14. Kulluk, M. (2010). “Tam Gün Yasası ve Hekim Dışı Personelin Performans Uygulamasındaki Sorunları ve Beklentileri, Sağlıkta Vizyon Sempozyumu”. http://www.sagliksen.org.tr/page.php?page= svs, Erişim Tarihi: 21.04.2010
• 15. Öztürk, R. (2007). “Sağlıkta Performansın Performansı, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Platformu”. http://www.sdplatform. com/KoseYazisi.aspx?KID=68 ,Erişim tarihi: 19.04.2010.
• 16. Öztek, Z. (2004). Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi. Ankara. Palme Yayıncılık.
• 17. Sağlam, H. (2006). “Performansa Dayalı Döner Sermaye Prim Sistemi ve Sağlık Ocaklarında Bir Araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• 18. Sağlık Bakanlığı (2007). Sağlıkta Performans Yönetimi, Performansa Dayalı Ek Ödeme Sistemi, Ankara. Sağlık Bakanlığı Yayını.