HEMŞİRELERDE HASTA GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜNÜN TIBBİ HATA YAPMA EĞİLİMİNE ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 3, 557 - 574, 26.09.2023

Asiye Tuncay , Meryem Kılıç

Öz

Bu çalışmanın amacı, hemşirelerde hasta güvenliği kültürünün tıbbi hata yapma eğilimine etkisini belirlemektir. Çalışmanın türü tanımlayıcı ve kesitseldir. Araştırmanın örneklemini, araştırmaya katılma kriterlerini karşılayan, veri toplama formunu eksiksiz dolduran 320 hemşire oluşturdu. Veriler, Aralık 2020 - Mart 2021 tarihlerinde, Hemşire Tanıtıcı Özellikler Formu, Hasta Güvenliği Kültürü Ölçeği, Hemşirelikte Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği kullanılarak toplandı. Veriler sayı, yüzde dağılımı, t testi, ANOVA, pearson korelasyonu ve lineer regresyon testi ile analiz edildi. Hemşirelerin yaş ortalaması 29,30±7,36, %63,8’i kadın ve %36,3’ü erkektir. Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin dahili ve cerrahi birimde çalışanlara göre, cerrahi birimde çalışan hemşirelerin dahili birimde çalışanlara göre tıbbi hata yapma eğilimi daha yüksekti (p<0,05). Bakım verilen hasta sayısı ≥8 olan ve kadın hemşirelerin "düşme" ile ilgili tıbbi hata yapma eğilimi daha yüksekti (p<0,05). Bakım verilen hasta sayısı arttıkça tıbbi hata yapma eğiliminin arttığı (p<0,05) ve hasta güvenliği kültürü arttıkça tıbbi hata yapma eğiliminin azaldığı tespit edildi (p<0,001). Regresyon analizi sonucuna göre; hasta güvenliği kültürünün tıbbi hata yapma eğilimini etkilediği (p<0,001) ve hasta güvenliği kültürünün toplam varyansın %14,4’ünü açıkladığı belirlendi. Sonuç olarak tıbbi hataların azaltılmasında hasta güvenliği kültürü önemlidir. Bu doğrultuda hatalardan ders çıkararak öğrenmeyi hedefleyen, cezalandırıcı olmayan, istenmeyen olaylarda sistem kaynaklı sorunları bulmayı hedefleyen yönetim tutumlarının geliştirilmesi ve hemşirelerin çalışma ortamlarının iyileştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, hasta güvenliği, hasta güvenliği kültürü, tıbbi hata, malpraktis

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

THE EFFECT OF PATIENT SAFETY CULTURE ON THE TENDENCY TO MEDICAL ERRORS OF NURSES

Öz

The aim of this study was to determine the effect of patient safety culture on the tendency to make medical errors of nurses. The type of the study was descriptive and cross-sectional. The sample of the study consisted of 320 nurses who met the criteria for participation in the study and completed the data collection form completely. Data were collected between December 2020 and March 2021 using the Nurse Descriptive Characteristics Form, the Patient Safety Culture Scale, and the Medical Error Tendency Scale in Nursing. Data were analyzed by number, percentage distribution, t test, ANOVA, Pearson correlation and linear regression test. The mean age of the nurses was 29.30±7.36 years, 63.8% were female and 36.3% were male. Nurses working in intensive care units were more likely to make medical errors than those working in internal and surgical units, and nurses working in surgical units were more likely to make medical errors than those working in internal units (p<0.05). Nurses with ≥8 patients and female nurses had a higher tendency to make medical errors related to "falls" (p<0.05). It was determined that the tendency to make medical errors increased as the number of patients under care increased (p<0.05) and the tendency to make medical errors decreased as the patient safety culture increased (p<0.001). According to the results of regression analysis, it was determined that patient safety culture had an effect on the tendency to make medical errors (p<0.001) and patient safety culture explained 14.4% of the total variance. As a result, patient safety culture is important in reducing medical errors. Accordingly, it is recommended to develop management attitudes that aim to learn by taking lessons from mistakes, that are not punitive, that aim to find system-related problems in unwanted events, and to improve the working environments of nurses.

Anahtar Kelimeler

Nurse, patient safety, patient safety culture, medical error, malpractice

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Alan, N., & Khorshid, L. (2016). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tıbbi hataya eğilim düzeylerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 32(1), 1-18.
• Alemdar, D. & Yılmaz, G. (2020). Evaluation of the Relationship Between the Patient Safety Culture and Medical Error Attitudes of the Pediatric Nurses. Clinical and Experimental Health Sciences, 10(1) , 60-67
• Alimohammadzadeh, K., Esmaili Joladi, S., Olya, M., Ghaiyoomi, A., & Zaferani Arani, H. (2017). A Comparative study on effective factors in patient safety culture from the nursing staff points of view. Journal of Health Management & Informatics, 4(2), 57-61.
• Agbar, F., Zhang, S., Wu, Y., & Mustafa, M. (2023). Effect of patient safety education interventions on patient safety culture of health care professionals: Systematic review and meta-analysis. Nurse Education in Practice, 67, 103565.
• Azyabi, A., Karwowski, W., & Davahli, M. R. (2021). Assessing Patient Safety Culture in Hospital Settings. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(5), 2466.
• Bodur, S., & Filiz, E. (2009). A survey on patient safety culture in primary healthcare services in Turkey. International Journal for Quality in Health Care, 21(5), 348-355.
• Bondevik, G. T., HofoSS, D., Huseb, B. S., & Deilkas, E. C. T. (2017). Patient safety culture in norwegian nursing homes. BMC Health Services Research, 17(1), 1-10.
• Botha, E., Gwin, T., & Purpora, C. (2015). The effectiveness of mindfulness based programs in reducing stress experienced by nurses in adult hospital settings: a systematic review of quantitative evidence protocol. JBI Evidence Synthesis, 13(10), 21-29.
• Brunetto, Y., Xerri, M., Farr‐Wharton, B., Shacklock, K., Farr‐Wharton, R., & Trinchero, E. (2016). Nurse safety outcomes: old problem, new solution–the differentiating roles of nurses’ psychological capital and managerial support. Journal of Advanced Nursing, 72(11), 2794-2805.
• Cebeci, F., Gürsoy, E., & Tekingündüz, S. (2012). Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(3), 188-196.
• Cloete, L. (2015). Reducing medication errors in nursing practice. Nursing Standart, 29(20):50-59.
• Cooper, M. D. (2000). Towards a model of safety culture. Safety Science, 36(2), 111-136.
• Çakır, A., & Tütüncü, Ö. İzmir ili hastanelerinde hasta güvenliği algısı. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi (19-21 Mart 2009). Antalya.
• Çetinkaya, P. (2016). Hemşirelikte tıbbi uygulama hataları ve hukuki sonuçları. Seçkin Yayıncılık.
• Çiftlik, E. E., Kesmezacar, Ö., Kurt, M., Kesgin, V., Özkan, S., Çoban, D., & Abalı, Y. (2010). Eğitim ve araştırma hastaneleri ile devlet hastanelerinde hasta güvenliği kültürü algılaması.
• Demir, M., Güler, H., Öztürk, A., Önder, Ö., Beylik, U. (Ed.), II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi (28 Nisan-01 Mayıs 2010). Ankara.
• Demirel, G., Akgün, Ö., & Doğaner, A. (2020). İntörn Öğrencilerin Hasta Güvenliği Tutum ve Kültürlerinin Tıbbi Hata Durumlarına Etkisi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. (2), 276-283.
• Dikmen Demir, Y., Yorgun, S., & Yeşilçam, N. (2014). Hemşirelerin tıbbi hatalara eğilimlerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1(1), 44-56.
• DSÖ. (2020 September 16). Patient Safety Incident Reporting and Learning Systems Technical Report And Quidance 9789240010338 ). https://www.who.int/publications/i/item/9789240010338
• DSÖ. (2022 September 12-14). 72nd session of the WHO regional committee for europe. https://www.euro.who.int/en/health-topics/Health-systems/patient-safety/data-and-statistics
• Elliott, R. A., Camacho, E., Jankovic, D., Sculpher, M. J., & Faria, R. (2021). Economic analysis of the prevalence and clinical and economic burden of medication error in England. BMJ Quality &amp; Safety, 30(2), 96-105.
• Er, F., & Altuntaş, S. (2016). Determination of nurses’ viewpoints about medical errors and their causes. Journal of Health and Nursing Managment, 3(3), 132-139.
• Erdağı, S., & Özer, N. (2015). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin çalışma ortamlarinin, hasta güvenliği kültürü algılarının ve tükenmişlik durumlarının incelenmesi. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 18(2), 94-106.
• Famolaro, T., Yount, N, Hare, R., vd., & Rockville, M. (2018). Hospital survey on patient safety culture: 2018 user. Database report. Agency for Healthcare Research and Quality, 18-0025.
• Hassan, I. (2018). Avoiding medication errors through effective communication in healthcare environment. Movement, Health & Exercise, 7(1), 113-126.
• Hatam, N., Keshtkar, V., Forouzan, F., & Bastani, P. (2012). Patient safety culture status in teaching hospitals: A case of shiraz university of medical sciences. Middle-East Journal of Scientific Research, 12(7), 970-975.
• Institute of Medicine (US) Committee on Quality of Health Care in America, Kohn, L. T., Corrigan, J. M., & Donaldson, M. S. (Eds.). (2000). To Err is Human: Building a Safer Health System. National Academies Press (US).
• Ioannidis, J. P., & Lau, J. (2001). Evidence on interventions to reduce medical errors: an overview and recommendations for future research. Journal Of General Internal Medicine, 16(5), 325–334.
• İntepeler, Ş., & Dursun, M. (2012). Medication error and medication error reporting systems. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 15(2), 129-135.
• İntepeler, Ş., Soydemir, D., & Güleç, D. (2014). Hemşirelerin tıbbi hataya eğilimleri ve etkileyen faktörler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 30(1), 1-18.
• Johari, H., Shamsuddin, F., Idris, N., & Hussin, A. (2013). Medication errors among nurses in government hospital. Journal of Nursing and Health Science, 1(2), 18-23.
• Kandemi̇r, A., & Yüksel, S. (2020). Cerrahi hemşirelerinin tibbi hata tutum ve eğilimlerinin belirlenmesi. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 23(2),284-294.
• Karaca, A., & Arslan, H. (2014). Hemşirelik hizmetlerinde hasta güvenliği kültürünün değerlendirilmesine yönelik bir çalışma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1(1), 9-18.
• Karacabay, K., Savcı, A., Çömez, S., & Çeli̇k, N. (2020). Cerrahi hemşirelerinin iş yükü algilari ile tıbbi hata eğilimleri arasindaki ilişkinin belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 404-417.
• Koralay, G. (2021). Cerrahi Birimlerde Çalışan Hemşirelerin Tıbbi Hataya İlişkin Bilgi, Eğilim, Tutum ve Görüşleri: Karma Yöntem Çalışması (Yayınlanmış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Lee, Y.C., Shieh, J.I., Huang, C.H., Wang, C. Y., & Wu, H.H. (2017). Analyzing patient safety culture from viewpoints of physicians and nurses a case of a regional teaching hospital in Taiwan. The Journal for Healthcare Quality, 39(5), 294-306.
• Leone, R. M., & Adams, R. J. (2016). Safety standards: implementing fall prevention interventions and sustaining lower fall rates by promoting the culture of safety on an inpatient rehabilitation unit. Rehabilitation Nursing, 41(1), 26-32.
• Lynn, P. (2015). Taylor Klinik Hemşirelik Becerileri : Bir Hemşirelik Süreci Yaklaşımı (H. Bektaş, Trans.; 3. Baskı ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Makary, M. A., & Daniel, M. (2016). Medical error-the third leading cause of death in the US. BMJ (Clinical research ed.), 353, i2139.
• Mardon, R. E., Khanna, K., Sorra, J., Dyer, N., & Famolaro, T. (2010). Exploring relationships between hospital patient safety culture and adverse events. Journal of patient safety, 6(4), 226-232.
• McKillup, S. (2011). Statistics explained: an introductory guide for life scientists. Cambridge University Press. OECD. (2018 November 29). The Economics of Patient Safety in Primary and Ambulatory Care Flying blind https://www.oecd.org/health/health-systems/The-Economics-of-Patient-Safety-in-Primary-and-Ambulatory-Care-April2018.pdf
• Oliveira, R. M., Leitao, I. M. T. d. A., Aguiar, L. L., Oliveira, A. C. d. S., Gazos, D. M., Silva, L. M. S. d., Barros, A. A., & Sampaio, R. L. (2015). Evaluating the intervening factors in patient safety: focusing on hospital nursing staff. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 49(1), 104-113.
• Özata, M. (2010). Hastanelerde tıbbi hata görülme sıklıkları, tıbbi hata türleri ve tıbbi hata nedenlerinin belirlenmesi: Konya örneği. Tıp Araştırmaları Dergisi, 8(2), 100-111.
• Özata, M., & Altunkan, H. Hemşirelikte tıbbi hataya eğilim ölçeğinin geliştirilmesi ve geçerlilik güvenilirlik analizinin yapılması. Demir, M., Güler, H., Öztürk, A., Önder, Ö., Beylik, U. (Ed.), II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi (28 Nisan-01 Mayıs 2010). Ankara.
• Özen, N., Onay, T., & Terzioğlu, F. (2019). Hemşirelerin tıbbi hata eğilimlerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Meslekleri Dergisi, 6(2), 1-10.
• Penoyer, D. A. (2010). Nurse Staffing And Patient Outcomes In Critical Care: A Concise Review. Critical Care Medicine, 38(7), 1521-1528. Rızalar, S., Büyük, E. T., Şahin, R., As, T., & Uzunkaya, G. (2016). Hemşirelerde hasta güvenliği kültürü ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 9-15.
• Slawomirski, L., Auraaen, A., & Klazinga, N. (2017). The economics of patient safety. https://www.oecd.org/els/health-systems/The-economics-of-patient-safety-March-2017.pdf
• Smith, D. R., Muto, T., Sairenchi, T., Ishikawa, Y., Sayama, S., Yoshida, A., & Townley-Jones, M. (2010). Hospital safety climate, psychosocial risk factors and needlestick injuries in Japan. Industrial Health, 48(1), 85-95.
• Stewart, K. R. (2016). SBAR, Communication and Patient Safety: An Integrated Literature Review (Honors Theses), University of Tennessee at Chattanooga.
• Şantaş, G., Özer, Ö., Şantaş F., & Güleç, M.B. (2020). Impact of patient safety culture on medical error attitudes: an application in nurses. Journal of Inonu University Health Services Vocational School, 8(3), 590-602
• Tarhan, M., Ersoy, E., Yılmaz, A. G., & Dalar, L. (2020). Acil hemşirelerinin ilaç uygulama hatalarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 2(2), 63-72.
• Tural Büyük, E., Ünaldi Baydin, N., & Döral, Ö. (2021). Pediatric nurses’ attitudes regarding malpractice tendencies and patient safety culture: a case of Turkey. International Journal of Health Services Research and Policy, 6(1), 22-32.
• Türk, I., Akgül, S., Seçkin, M., Tekingündüz, S., & Zekioğlu, A. (2018). Hasta güvenliği kültürü üzerine bir araştırma: eğitim ve araştırma hastanesi örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 5(1), 25-34.
• Türkmen, E., Altuntaş, S., Baykal, Ü., & Seren, Ş. (2011). Hasta güvenliği kültürü ölçeğinin geliştirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4), 38-46.
• Vaismoradi, M., Griffiths, P., Turunen, H., & Jordan, S. (2016). Transformational leadership in nursing and medication safety education: A discussion paper. Journal of Nursing Management, 24(7), 970-980.
• Willmott, J., & Mould, J. (2018). Health professionals' perception of patient safety culture in acute hospitals: An integrative review. Australian Health Review, 42(4), 387-394.
• Winning, A. M., Merandi, J. M., Lewe, D., Stepney, L. M., Liao, N. N., Fortney, C. A., & Gerhardt, C. A. (2018). The emotional impact of errors or adverse events on healthcare providers in the NICU: the protective role of coworker support. Journal of Advanced Nursing, 74(1), 172-180.
• Wright, K. (2010). Do Calculation errors by nurses cause medication errors in clinical practice? A Literature review. Nurse Education Today, 30(1), 85-97.
• Yang, Y., & Liu, H. (2021). The effect of patient safety culture on nurses' near-miss reporting intention: the moderating role of perceived severity of near misses. Journal of Research In Nursing, 26(1-2), 6–16.
• Yılmaz, Z., & Göriş, S. (2015). Determination of the patient safety culture among nurses working at intensive care units. Pakistan Journal of Medical Sciences, 31(3), 597.
• Yılmaz, Ş., & Yalım, N. Y. (2020). The effect of medical error education on the knowledge and attitudes of nursing students. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 11(2), 170-177.