EXAMINATION OF PHYSICIAN MIGRATION FROM THE PERSPECTIVE OF TWITTER

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 3, 615 - 640, 26.09.2023

Ahmet Alkan , Mihriban Güder , Kevser Hüsna Özyıldız , Tuğçe Dere

Öz

In our country, there is a significant increase in the applications of physicians to work abroad and their resignations with this intention. Although migration abroad can be attributed to various reasons, one of the important reasons is the perception of physicians by society. In this sense, it is important to reveal how physician migrations are perceived by society. For this reason, the study aims to determine the social repercussions of brain drain in physicians. In the study, netnography technique, one of the qualitative research methods, was used. In the study, the shares made on Twitter were examined. In this direction, 640 tweets with the hashtags #hekimgöçü #hekimbeyingöçü #hekimlergidiyor and the words “physician migration”, “physician brain drain”, “physician abroad” and included in the scope of the study were subjected to content analysis. In the study, coding was done first, then the close meaningful codes were associated with each other and the final state of the sub-themes and themes was obtained. As a result of the study, social reflections are divided into six themes. These six themes are ideological and political (sub-themes such as lack of government support, shortcomings in the law, lack of political merit), professional (sub-themes such as loss of reputation, anxiety about the future in the profession, devaluation of physicians), economic (sub-themes such as not receiving the deserved salary, low level of domestic welfare), labor-related (sub-themes such as the emergence of a shortage of physicians, the departure of equipped physicians), violence-related in health (sub-themes such as physical violence, psychological violence, impunity of violence), and working conditions-related (sub-themes such as good working conditions abroad, labor surplus) discourses. As a result, there are also those who are sad about the departure of physicians in the social reflections of physician migration and those who see it as walking away, staying and not fighting, giving up and running away, running away. Looking at the tweets in general, it has been found that while some people in society consider physicians justified, some people devalue, isolate, discredit and marginalize physicians.

Anahtar Kelimeler

Physician migration, Physician brain migration, Netnography

HEKİM GÖÇÜNÜN TWİTTER PERSPEKTİFİNDEN İNCELENMESİ

Öz

Ülkemizde hekimlerin yurt dışında çalışma başvurularında ve bu niyetle istifalarında ciddi artış gözlenmektedir. Yurt dışına göç çeşitli nedenlere bağlanabilse de önemli nedenlerden biri toplumun hekim algısıdır. Bu anlamda hekim göçlerinin toplum tarafından nasıl algılandığının ortaya konulması önemlidir. Bu nedenle çalışmada hekimlerde beyin göçünün toplumsal yansımalarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden netnografi tekniği kullanılmış ve Twitter’da yapılan paylaşımlar incelenmiştir. Bu doğrultuda #hekimgöçü #hekimbeyingöçü #hekimlergidiyor hashtagleri (gündemleçleri) ile “hekim göçü”, “hekim beyin göçü”, “hekim yurt dışı” kelimeleri geçen ve çalışma kapsamına dâhil edilen 640 tweet içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışmada önce kodlama yapılmış, sonra yakın anlamlı kodlar birbirleriyle ilişkilendirilerek alt tema ve temaların son hali elde edilmiştir. Çalışma sonucunda toplumsal yansımalar altı temaya ayrılmıştır. Bu altı tema ideolojik ve siyasi (hükümet desteğinin olmaması, yasadaki eksiklikler, siyasal liyakatsizlik gibi alt temalar), mesleki (itibar kaybı, meslekte gelecek kaygısı, hekimlerin değersizleştirilmesi gibi alt temalar), ekonomik (hak edilen maaşı almama, yurt içi refah seviyesinin düşüklüğü gibi alt temalar), iş gücü kaynaklı (hekim açığının ortaya çıkması, donanımlı hekimlerin gitmesi gibi alt temalar), sağlıkta şiddet kaynaklı (fiziksel şiddet, psikolojik şiddet, şiddetin cezasız kalması gibi alt temalar), çalışma koşullarından kaynaklı (yurt dışı iyi çalışma koşulları, iş gücü fazlalığı gibi alt temalar) söylemler şeklindedir. Sonuç olarak hekim göçünün toplumsal yansımalarında hekimlerin gitmesinden üzüntü duyanlar ile bunu çekip gitmek, kalıp mücadele etmemek, pes edip kaçmak, kolaya kaçmak şeklinde görenler de bulunmaktadır. Tweetlerin geneline bakıldığındaysa toplumdaki bazı kişiler hekimleri haklı görürken bazı kişiler tarafından hekimlere karşı değersizleştirmenin, yalnızlaştırmanın, itibarsızlaştırmanın ve ötekileştirmenin yapıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hekim göçü, Hekim beyin göçü, Netnografi

Kaynakça

• Alkan, F., & Erdem R. (2019). Türkiye’de yurt içi sağlık personeli hareketliliğinin değerlendirilmesine yönelik bir çalışma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(3), 515-542.
• Altınöz, B. (2021). Uluslararası göçe etki eden faktörler: çekici güçler yaklaşımı (Yayın No. 693062) [Doktora Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Astor, A., Akhtar, T., Matallana, M. A., vd. (2005) Hekim göçü: Kolombiya, Nijerya, Hindistan, Pakistan ve Filipinler'deki profesyonellerin görüşleri. Sosyal Bilimler ve Tıp, 61(12), 2492-2500.
• Az, A., & Karaman, M. İ. (2021). COVID-19 günlerinde hekim haklarını tekrar düşünmek: geleneksel derleme. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi, 30(1), 1-7.
• BBC News Türkçe, (2021, Aralık 14). ‘Hekimler göçü’: Yurt dışına taşınan doktorlar anlatıyor [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=o-wH0389brM
• Beştaş, İ. (2023). Doktor istifaları ve yurt dışı göçü (2020-2022) medya yansımaları. İçinde G. Karakuş, F. Yakut ve N. D. Şimşek (Ed.), Sosyal bilimlere çok yönlü yaklaşımlar: Tarih, turizm, eğitim, ekonomi, siyaset ve iletişim (1. Baskı., ss. 213-271). Özgür Yayınları.
• Bezuidenhout, M. M., Joubert, G., Hiemstra, L. A., & Struwig, M. C. (2009). Reasons for doctor migration from South Africa. South African Family Practice, 51(3), 211-215.
• Ceylan, E. (2022, Haziran 15). Almanya'ya göç eden ve göç etme hazırlığı yapan doktorlarla konuştuk: Anlattıklarını okuyunca her biriyle empati kuracaksınız. https://www.webtekno.com/doktor-beyin-gocu-h121440.html
• Cihan, F. G., Kutlu, R., & Karademirci, M. M. (2017). İntörn doktorların stresle başa çıkma durumları ile gelecek kaygı düzeyleri. Journal of Academic Research in Medicine JAREM, 7(3), 122-127.
• Çağlayan, S. (2006). Göç kuramları, göç ve göçmen ilişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 67-91.
• Çalışkan, N. (2022, Mayıs 31). Türkiye’de bilim yapmak (1): Beyin göçü krizi | “2022’de 2 binin üzerinde hekim ülkeyi terk edebilir”. https://medyascope.tv/2022/05/31/turkiyede-bilim-yapmak-1-beyin-gocu-krizi-2022de-2-binin-uzerinde-hekim-ulkeyi-terk-edebilir/
• Çıtıl, R., & Keten, M. (2021). Tıp fakültesi öğrencilerinin uzmanlık tercihleri ve mesleki kaygı düzeyleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 13(3), 171-192.
• Dağtekin, G., Dalkılıç, M., Çakıcı, F., Çakır, A., Ekin, A. E., Öztünç, D., & Işıklı, B. (2020). Tıp fakültesi öğrencilerinde gelecek kaygısı, depresyon ve stres ilişkisinin değerlendirilmesi. Türk Tıp Öğrencileri Araştırma Dergisi, 2(3), 135-142.
• Dohlman, L., DiMeglio, M., Hajj, J., & Laudanski, K. (2019). Global brain drain: how can the Maslow theory of motivation improve our understanding of physician migration?. International journal of environmental research and public health, 16(7), 1182.
• Dr. Cemal-Almanyada Bir Doktor. (2021, Ocak 27). Almanya’da bir doktorun alım gücü [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=ojKFeBHVMRQ
• DW Türkçe. (2021, Aralık 4). Doktorlar neden Türkiye’den Almanya’ya göç ediyor? [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=VXGHnYut5j4
• Güllüpınar, F. (2012). Göç olgusunun ekonomi-politiği ve uluslararası göç kuramları üzerine bir değerlendirme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 53-85.
• Hagopian, A., Thompson, M. J., Fordyce, M., Johnson, K. E., & Hart, L. G. (2004). The migration of physicians from sub-Saharan Africa to the United States of America: measures of the African brain drain. Human Resources for Health, 2(1), 1-10.
• Karpat, K. H. (2010). Osmanlı’dan günümüze etnik yapılanma ve göçler, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kaya, M. (2003). Beyin göçü/erozyonu. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 5(2).
• Korku, C. (2022). Sağlık çalışanlarının uluslararası göçü. İçinde İ. Erdoğan Tarakçı ve B. Uysal (Ed.), Sağlık yönetimi: Güncel konular üzerine akademik değerlendirmeler (1. Baskı., ss. 35-56). Efe Akademi Yayınları.
• Kozinets, R. V. (2002). The field behind the screen: Using netnography for marketing research in online communities. Journal of marketing research, 39(1), 61-72
• Kumaş, H., & Yücel Beyaztaş, F. (2007). Türkiye’deki hekimlerin çalışma koşullarının irdelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 29(3), 123-127.
• Lee, E. S. A. (1966). Theory of migration. Demography, 3(1), 47-57.
• Metin, A., & Erdem, R. (2019). Hekim imajına yönelik toplumsal algıya dair bir araştırma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 11(21), 361-376.
• OHSAD. (2022, Mayıs 16). Sağlıkta şiddet ve malpraktis yasası mecliste kabul edildi – 16 Mayıs 2022. https://ohsad.org/saglikta-siddet-ve-malpraktis-yasasi-mecliste-kabul-edildi-16-mayis-2022/
• Özkan, Ö., Koçyi̇ği̇t, Z., & Şen Ü. (2013). Özel hastanelerde çalışan hemşirelerin çalışma yaşam koşulları. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 2(1), 15-25.
• Resmî Gazete. (2022). Sağlık meslek mensuplarının tıbbi işlem ve uygulamaları nedeniyle soruşturulmasına ve idarece ödenen tazminatın rücu edilmesine dair usul ve esaslar hakkında yönetmelik (Resmî Gazete Karar Sayısı: 31867). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/06/20220615-14.htm
• Sancak, B., Selek, S. N., & Sarı, E. (2023). Depression, anxiety, stress levels and five‐factor personality traits as predictors of clinical medical students' migration intention: A cross‐sectional study of brain drain. The International Journal of Health Planning and Management, 1-17.
• Sezer, M. S., & Yıldız, M. (2009). Türkiye’de bir kamu politikası sorunu olarak yabancı doktor istihdamı: Avustralya, Birleşik Krallık ve Kanada örnekleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 43-78.
• Sheikh, A., Naqvi, S. H. A., Sheikh, K., Naqvi, S. H. S., & Bandukda, M. Y. (2012). Physician migration at its roots: a study on the factors contributing towards a career choice abroad among students at a medical school in Pakistan. Globalization and Health, 8, 1-11.
• Sokak Kedisi. (2022, Mart 9). Yurtdışına göç eden doktorlarımıza “giderlerse gitsinler” diyen Erdoğan’ın açıklamasını sorduk [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=SSJLUTmS5bg
• Suciu, Ş. M., Popescu, C. A., Ciumageanu, M. D., & Buzoianu, A. D. (2017). Physician migration at its roots: a study on the emigration preferences and plans among medical students in Romania. Human Resources for Health, 15(1), 1-9.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2003). Sağlıkta Dönüşüm, Ankara: Sağlık Bakanlığı. https://www.saglik.gov.tr/TR,11415/saglikta-donusum-programi.html.
• Türk Tabipleri Birliği. (2022). Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi 2020-2022 Çalışma Raporu. https://www.ttb.org.tr/c_rapor/2020-2022/2022.pdf.
• Yazgan, B. (2022, Ocak 22). Sağlıkta şiddet raporu açıklandı. https://www.bsha.com.tr/saglikta-siddet-raporu-aciklandi-2/
• Yıkılkan, H., Aypak, C., & Görpelioğlu, S. (2012). Aile hekimliği uzmanı olmak için öğrencilerin motivasyonları ve aile hekimliği uzmanlarının iş doyumları: literatür taraması. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 6(2), 36-41.
• Yıldırım, A., & Şimşek H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, K. (2013). Hekime yönelik şiddeti besleyen skala: teorik ve pratik boyut. Toplum ve Hekim, 28(1), 70-80.
• Yıldırım, T. (2009). Sağlık çalışanları ve uluslararası göç: Göç nedenleri üzerine bir inceleme. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 62(3), 87-94.
• Yılmaz, A. (2014). Uluslararası göç: çeşitleri, nedenleri ve etkileri. Electronic Turkish Studies, 9(2), 1685-1704.