Tirmizî’nin Bid‘atçı Ravilerden Rivayetleri

Yıl 2021, Sayı: 6, 4 - 43, 31.07.2021

Serdar Murat Gürses

https://doi.org/10.5281/zenodo.5183037

Öz

Ehl-i Sünnet âlimleri Kütüb-i Sitte’yi muteber hadis kitapları olarak kabul etmektedirler. Tirmizî’nin Sünen’i de bu altı kitaptan biri olması hasebiyle ümmet tarafından hüsn-i kabul görmüştür. Buna rağmen mezkûr kitapların musanniflerine zaman zaman eleştiri yöneltildiği de vakidir. Bid‘atçı ravilerden hadis alma bu tenkid noktalarından biridir. Başta Buhârî olmak üzere birçok müellife bid‘atçı raviden hadis aldığı gerekçesiyle eleştiri yapılmıştır.
Bu araştırmada Tirmizî’nin Sünen isimli eserinde bid‘atçı oldukları iddia edilen ravilerin tespitine çalışılacaktır. Bid‘atçı ravilerden aldığı hadislerden harekle Tirmizî’nin bu konudaki usulünü tespit etmek ise araştırmanın bir diğer hedefidir.

Anahtar Kelimeler

Tirmizî,, Hadis, Şia, Ehl-i Sünnet, Bidatçı

Kaynakça

• Abdussettâr, Abdulhamid el-Kudsî. “Râvinin Adâleti Problemi Açısından Ehl-i Bid‘atın Rivayetleri”. Hadis Araştırmaları, çev. Salahattin Polat. (İstanbul: İnsan Yayınları, 2003).
• Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Sâbit el-. el-Kifâye, fî ilmi’r-rivâye. thk. İbrahim Hamdî el-Medenî. Beyrut: Mektebetü’l-İlmiyye, 1424.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî el. et-Târîhü’l-kebîr. VIII Cilt. Haydarâbâd: Dâru’l-Meârifi’l-Osmâniyye, 1980.
• Çınar, Merve. Ehl-i Bid’at Olarak Cerh Edilen Raviler ve Rivayetlerinin Değeri. Ankara: Ankara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Demirci, Ahmet. “Bid’atcılık”. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (1988), 71-86.
• Doğanay, Süleyman. “Bid’atçılıkla Tenkid Edilen Buhârî Ravileri”. Bilimnâme 28/1 (2015), 27-54.
• Ebû Hâtim, Ebû Hâtim Muhammed b. İdrîs b. Münzir er-Râzî. el-Cerh ve’t-ta’dîl. IX Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1271/1952.
• Eş’arî, Ebî’l-Hasan Ali b. İsmaîl. Makâlâtu’l-islamiyyîn ve’htilâfu’l-musallîn, thk. Muhammed Muhyiddîn Abdülhamîd. Beyrut: Mektebetu’l-Asriyye, 1411/1990.
• İbn Adî, Ebû Ahmed Abdullāh b. Adî b. Abdillâh el-Cürcânî. el-Kâmil fî duafâi’r-ricâl. VII Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1409/1988.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Hedyü’s-sârî mukaddimetü şerhi’l-Buhârî. thk. Abdulkadir Şeybe. Riyad: Mektebetü Melik Fahd, 1421/2001.
• İbn Hacer. Tezhîbü't-tehzîb. XII Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1326.
• İbn Hacer. Takrîbü’t-tehzîb. thk. Muhammed Avvâme. Dımeşk: Dâru’r-Reşîd, 1406/1986.
• İclî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. Abdillâh b. Sâlih el-. Ma’rifetü’s-sikât. thk. Abdulalîm Abdulazîm. Medine: Mektebetü’t-Dâr, 1985.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. es-Sikât. Haydarâbâd: Dâru’l-Meârifi’l-Osmâniyye, 1393/1971.
• İbn Hibbân. el-Mecrûhîn. III Cilt. thk. Muhmud İbrahim Zâyed. Haleb: Dâru’l-Va’y, 1396.
• İbn Manzur, Ebu’l-Fadl Muhammed b. Mükrim Ali. Lisânu’l-‘Arab. XV Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1414.
• İbn Sa'd, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘ el-Kâtib el-Hâşimî el-Basrî el-Bağdâdî. et-Tabakâtü’l-kübrâ. VIII Cilt. thk. Mahmut Abdulkadir Atâ. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1990.
• İdris Asker Hasan İsâvî, “Hâricîlikle İtham Edilen Râvîler ve Sahîh-i Buhârî’deki Rivâyetlerine Eleştirel Bir Yaklaşım”. Çev: Metin Tekin, Hadis Tetkikleri 16/1 (2018), 121-145.
• İrfan Abdulhamid. İ’tikadî Mezhepler ve Akaid Esasları. çev. Saim Yeprem. Ankara: TDV Yayınları, 2020.
• Kahraman, Hüseyin. Hadis İlminde İrcâ ve Mürciî Râvile., Bursa: Emin Yayınları, 2011.
• Mâturîdî, Ebû Mansûr el-.Te’vilâtü’l-Kur'ân. çev. Komisyon. İstanbul: Ensar Yayınları, 2017.
• Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân b. Yûsuf el-. Tehzîbü'l-kemâl fî esmâi’r-ricâl. thk. Beşşâr Avvâd. XXXV Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1400/1980.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî en-. ed-Duafâ ve’l-metrûkîn. Thk. Kemal Yusuf el-Hût. Beyrut: Müessesetü’l-Kutubi’s-Sekâfiyye, 1405/1985.
• Öz, Mustafa. “İbrahim b. Abdullah”. DİA, (İstanbul: TDV Yayınları 2000).
• Öztürk, Mustafa. “Kaderî Olmakla İthâm Edilen Raviler”. Hitit Ünv. İlahiyat Fak. Dergisi 12/23 (2013) 72-122.
• Taberânî, Ebü’l-Kāsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb et-. el-Mu’cemü’l-kebîr. XX Cilt. Musul: Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hikem, 1404/1983.
• Taş, Mustafa. “Müslim’in Ehl-i Bid’at Ravilerden Rivayet ile İlgili Durumu”. Marife, 18/2 (2018), 607-631.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. Sünen. VI Cilt. thk. Beşşâr Avvâd. Beyrut: 1998.
• Turhan Halil İbrahim – Taş, Mustafa Taş. “Buhârî’nin ehl-i bid’at ravilerle ilgili metodu”. RTE Ünv. İlahiyat Fak. Dergisi 9 (2016), 69-116.
• Ukaylî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Amr b. Mûsâ el-. ed-Duafâu’l-kebîr. IV Cilt. Abdulmutî Emin Kalacî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2014.
• Yüksel, Fatih Muhammed Yüksel. Mûturîdî’de Hadis Yorumu. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân ez-. Tezkiratü’l-huffâz. IV Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1419/1998.
• Zehebî, Siyerü e’lâmi’n-nübelâ. thk. Şuayb Arnavud. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1405/1985.