KONUT KAPICILARININ ÇALIŞMA HAYATI: AĞRI İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, , 299 - 319, 31.08.2021

Hayrettin Şahin

https://doi.org/10.31199/hakisderg.889546

Öz

Kentleşmenin artması ile özellikle çok katlı binalarda ortak işlerin yapılması için konut kapıcıların çalıştırılması yaygınlaşmıştır. Bu meslek zamanla kentlerin bütününe yayılmıştır. Konut kapıcılarının sayısındaki artış beraberinde hukuki düzenlemeleri de getirmiştir. Araştırmanın amacı, Ağrı ili Merkez ilçesinde, konut kapıcısı olarak çalışanların görev ve haklarını süreç içerisinde ele almak ve karşılaştıkları sorunları tespit etmektir. Araştırmanın verileri katılımcı gözlem yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sırasında gözlemlenen dokuz konut kapıcısı, iki apartman yöneticisi ve üç atık kömür toplayıcısı bulunmaktadır. Araştırma sonucunda, konut kapıcıları iş bulurken akraba ve hemşerilerinden yardım aldıkları, sözlü sözleşme ile işe başladıkları, işten ayrılırken fesih süreleri ve tazminatları dikkate alınmadığı görülmüştür. Konut kapıcılarının aldığı ücret asgari ücret seviyesindedir. Çalışma saatleri bazı dönemlerde çok yoğunlaşsa da yılın tümü göz önüne alındığında haftalık kırk beş saatin altında kaldığı söylenebilir. Konut kapıcılarının çoğu kapıcı konutundan yararlanamamaktadır. Kayıtsız çalıştıklarından dolayı primli sosyal güvenlik kollarından faydalanamamaktadırlar. Diğer taraftan konut kapıcıları atık kömür toplayıcılarını çalıştırarak, ev kiralayanlardan komisyon alarak ve kurye işleri yaparak ek menfaat elde ettikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çalışma Sosyolojisi, Çalışma Hayatı, Konut Kapıcıları, İş Hukuku, Atık Kömür Toplayıcıları

WORKING LIFE OF HOUSE JANITORS: THE CASE OF AĞRI PROVINCE

Öz

With the increase of urbanization, it is common to employ janitors to carry out common works especially in multi-storey buildings. This profession spread over the other cities in time. The increase in the number of janitors brought with it legal regulations. The aim of the study is to examine the duties and rights and to identify the problems they encounter of those who work as a house janitors in Ağrı province Central district. The data of the research were collected by using participant observation method. There are nine house janitors, two apartment managers and three waste coal collectors observed during the survey. As a result of the research, it was seen that the house janitors were getting help from their relatives and fellow countrymen while finding a job, started with a verbal contract, termination periods and compensation are not taken into account when leaving the job. The wage received by house janitors is at the level of minimum wage. Although the working hours are very busy at some periods, it can be said that it remains under forty-five hours per week when the whole year is considered. Most of the house janitors cannot benefit from the concierge flat. They cannot benefit from premium social security branches due to unregistered employment. On the other hand it has been observed that house janitors gain additional benefits by hiring waste coal collectors, taking commission from renters and doing courier work.

Anahtar Kelimeler

Labor Sociology, Working Life, House Janitors, Labor Law, Waste Coal Collectors

Kaynakça

• Bates, D. G. (2013). 21. yüzyılda kültürel antropoloji insanın doğadaki yeri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Demircioğlu, M., ve Centel, T. (2016). İş hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Gerek, N., ve Oral, A. İ. (2011). Sosyal güvenlik hukuku. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Güven, E., ve Erkul, İ. (2011). İş hukuku. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kesgin, B. (2011). Çalışma yaşamında değişen yoksulluk: Çalışan yoksullar. İş Ahlakı Dergisi, 4(1), 65-75.
• Kılıç, N. Ö., ve Beşer, M. (2018). Gelir dağılımı ve yoksulluk kavramlarının Ağrı ili özelinde değerlendirilmesi. Ağrı ilinin sosyo-ekonomik profili (s. 141-152). içinde Ankara: AİÇÜ Yayınları.
• Murie, A. (2011). Konut politikası. P. Alcock, M. May, & K. Rowlingson içinde, Sosyal politika (s. 452-460). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Okay, S. (1979). Türk iş hukuku açısından konut kapıcıları ve kapıcılık hizmeti. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 30, 40-56.
• Suğur, N., Suğur, S., ve Şavran, T. G. (2008). Türkiye’de orta sınıfın mazbut hizmetkârları: Kapıcılar, gündelikçiler ve çocuk bakıcıları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(3), 161-183.
• Sümer, H. H. (2016). İş hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şahin, H. (2019). Cumhuriyet döneminde geleneksel köy yaşamında insan çalıştırma biçimleri: Erzurum Oltu ilçesi köy örneği. Jornal of Oral History, 2(1), 1-13.
• Turan, E., Altaban Karabey, Ş., Sarıtaş, E. C., ve Altınsoy, S. (2018). On birinci kalkınma planı konut politikaları. Ankara: Kalkınma Bakanlığı.
• Uğurlu, S., ve Genç, M. (2018). Ağrı ilinin nüfus ve demokrafik yapısının incelenmesi. K. Karabulut içinde, Ağrı ilinin sosyo-ekonomik profili (s. 299-312). Ankara: AİÇÜ Yayınları.
• Ünal , M. A. (2019). Osmanlı müesseleri tarihi (13. Baskı). Isparta: Fakülte Kitapevi Yayınları.
• Yola, U. (2017). Konut kapıcılarının 4857 sayılı iş kanunu’ndan doğan haklarının değerlendirilmesi. Mali Çözüm Dergisi, Mart-Nisan, 119-126.
• Zaim , S. (1997). Çalışma ekonomisi. İstanbul: Filiz Kitapevi.
• 4857 Sayılı İş Kanunu (10.06.2003). Resmi Gazete (Sayı: 25134).
• Çalışma Süreleri Yönetmeliği (06.04.2004). Resmi Gazete (Sayı: 25425).
• Konut Kapıcı Yönetmeliği (03.03.2004). Resmi Gazete ( Sayı: 25391).
• 3194 Sayılı İmar Kanunu (03.05.1985). Resmi Gazete (Sayı: 18749).
• 634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu (23.06.1965). Resmi Gazete ( Sayı: 12038).