ARTISAN ORGANIZATIONS FROM ANATOLIA SELJUK TO OTTOMAN

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 21, 201 - 220, 31.08.2019

Ülkü İleri

https://doi.org/10.31199/hakisderg.570656

Cited By: 3

Öz

‘’Ahîlik’ , which was  developed after migration of Turks to Anatolia from middle Asia in 11.centruy , is an Islamic organization of artisan. It is supported to ‘’fûtûvvet –fraternity’’, ethic and solidarity. Ahilik gave up its place to “guild - lonca’’ organizations after 15. Century. Ahilik traditions constituted base for guild organizations. “Lonca’’ organizations were supervised and supported by state during Ottoman Period. In this frame, the state used to put into practice “narh” regulations. By “narh” regulations, the state used to protect its people from price increase and price undulation and thus, state used to aim social and political stability. The state, by “narh” regulations used to assign “muhtesib” in “kadı” control. “Kadı” and “muhtesib” was responsible for price fix and control. ’Lonca ‘’ organizations, which didn’t allowed competition and thus didn’t create proper base for capitalism flourish, got weak in 19. Century together with opening Ottoman market to imported goods and came to an end in the begining of 20. century. ‘’Lonca’’ organizations were studied by all aspects, together with relation to Ottoman economy in this article. In this case, it was tried to answer questions on this issue.

Anahtar Kelimeler

Guild, Artisan, Competition, Economy

ANADOLU SELÇUKLU'DAN OSMANLI'YA ESNAF ÖRGÜTLENMELERİ

Öz

 Özellikle Türklerin Orta Asya’dan Anadolu’ya göçüyle yani 11. yüzyıldan itibaren Anadolu’da gelişen örgütlenme biçimi olan ‘’Ahilik’’ fûtûvvet, ahlak, dayanışma anlayışına dayalı İslami bir esnaf teşkilatıdır. Ahîlik 15. Yüzyıldan sonra yerini ‘’lonca’’ düzenine bırakmıştır. Ahilik gelenekleri lonca düzeninin de temelini teşkil etmiştir. Osmanlı döneminde ‘’lonca’’ düzeni devlet tarafından hem denetlenmiş hem de desteklenmiştir. Bu bağlamda devlet, “narh” düzenlemelerini uygulardı. Narh uygulamalarıyla devlet,kendi halkını fiyat artışlarına ve fiyat dalgalanmalarına karşı korumayı ve böylece kentte toplumsal ve siyasi istikrar sağlamayı amaçlıyordu. Devlet bu amaçla narh düzenlemelerinde “kadı” kontrolünde bir memur “muhtesib” tayin ederdi. “Kadı”  ve ”muhtesib” haklı fiyatı saptama ve kontrol görevi ile yükümlüydü. Rekabete yer vermeyen lonca düzeni bu yönüyle Osmanlı’da kapitalizmin oluşması için uygun bir zemin yaratmamıştır. 19. Yüzyılda Osmanlı pazarının ithal mallara açılmasıyla birlikte zayıflamış ve 20. yüzyıl başlarında ise sona ermiştir. Makalede ahilik ve lonca düzeni bütün boyutlarıyla ele alınmakta Osmanlı ekonomisiyle olan ilişkileri mercek altına alınmaktadır. Böylelikle bu konudaki soru işaretlerine cevap verilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Lonca, Esnaf, Rekabet, Ekonomi

Kaynakça

• Akdağ, M. (2014). Türkiye’nin iktisadi ve içtimai tarihi, (2. Bsm), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bayram, M. (1991). Ahi Evren ve ahi teşkilatının kuruluşu. Konya: Damla Matbaacılık.
• Berkes, N. (2016). Türkiye iktisat tarihi, (2. Bsm), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Demir, F. (2012). Çalışma hayatında çocukların korunması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12, 547-577.
• Dilik, S. (1991). Sosyal güvenlik. Ankara: Kamu-İş Yayınları
• Genç, M. (2017). Osmanlı İmparatorluğu’nda devlet ve ekonomi, Osmanlı Devleti’nin Kuruluşunun 700. Yılına Armağan, 14. Basım İstanbul: Ötüken Neşriyat
• Goshgarian, R. (2017). Anadolu Selçukluları ortaçağ Ortadoğu’sunda saray ve toplum; Editörler:A.C.S. Peacock-Sara Nur Yıldız, Çeviren : A.Sait Aykut. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• İbni Battuta Seyahatnamesi (1958). The travels of Ibn Battuta ;(Çeviren: A.R.Gibb-C.F.Beckhingham),I IV,Londra
• İnalcık H. (2012). Devlet –i Âliyye Osmanlı imparatorluğu üzerine araştırmalar –I. 50. Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İnalcık, H. (2017). Osmanlı ve modern Türkiye-araştırmalar- 4-Baskı. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2006). Son imparatorluk Osmanlı;4. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2007). Osmanlı barışı; 2. Baskı. Timaş Yayınları.
• Pamuk, Ş. (2011). Osmanlı –Türkiye iktisadi tarihi 1500-1914, 7. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları
• Saymen F.H. (1954). Türk iş hukuku. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası
• Toprak Z. (2002). Türkiye tarihi 3 Osmanlı devleti 1600-1908; 7.Basım. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Tuncay A.C. ve Ekmekçi, Ö. (2005). Sosyal güvenlik dersleri; Güncelleştirilmiş 11.Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş