Şeyh Müslüm Zâviyesi

Yıl 2012, Cilt: 28 Sayı: 28, 151 - 169, 01.12.2012

M. Emin Üner

Öz

Şeyh Müslüm zaviyesi kuruluşu itibariyle Anadolu’nun en eski zaviyelerinden biridir. Ancak bu kadar uzun geçmişine rağmen, Şeyh Müslüm Zaviyesinin kurucusu Şeyh Müslüm hakkında çok az şey bilinmektedir. Kendisi hakkında az şey bilinse de mürid yetiştirdiği bilinmektedir. Ayrıca zaviyenin Osmanlı Devleti döneminde faal olduğu da arşiv kayıtlardan öğrenilmektedir. Özellikle Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nde bulunan Hurufât defterlerinde kayıtları tutulan zaviye görevlilerinin atamalarızaviyenin işleyişi hakkında bilgi veren önemli kaynaklardır. Ayrıca Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Cevdet Evkaf koleksiyonunda da zaviye hakkında bilgiler bulunmaktadır. Zaviyenin hizmetine zaviyenin bulunduğu köyde ikamet eden Şeyhan-Abbasiyan Cemaati mensuplarının görevlendirildikleri görülmektedir. Bu cemaat mensupları zaviye hizmetlerinden dolayı bir takım vergilerden muaf tutulmuştur. Bu çalışmada Şeyh Müslüm Zaviyesi hakkında -yukarıda adı geçen arşivlerden elde edilen kaynaklar değerlendirilmek suretiyle- bilgi verilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Şeyh Müslüm, Zaviye, Suruç, Ziyaret, Abbasiyan

The Hermitage Of Sheik Muslum

Öz

One of the oldest small Islamic monastries in Anatolian is the hermitage
(zaviye) of Sheik (Şeyh) Muslum. There is very little information about
Sheik Muslum who was founder of this hermitage in spite of its history but
this is known that he had brought up good quality disciples (mürid). In
addition, according to archivere cords, this hermitage was active in
Ottoman Empire. The records, especially the books of Hurufât in archive of Direktor Generation of Foundation (Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi) are important resources of information about appointments of employees and running of teh hermitage. The Collection of Cevdet Evkaf in Ottoman Archive of the Prime Minister have informations as it. There are seem that members of the community of Sheikhan-Abbasiyan who live in the same village with the hermitage had met its needs. These members had been exempted from somekind of taxes because of this service. In tihs study, there have been tried informing about the hermitage of Sheik Muslum based on archivere cords

Anahtar Kelimeler

Sheik Muslum, Hermitage, Suruc, Ziyaret, Abbasiyan

Kaynakça

• Arşiv Kaynakları
• BA, A. MKT. MHM, no. 113
• BA, Cevdet Evkaf, no. 25722
• BA, Cevdet Evkaf no. 24722
• BA., Cevdet Maliye, no. 11353
• BA., Cevdet Evkaf, no. 7224
• BA., Cevdet Evkaf, no. 30818
• BA, Cevdet Evkaf, no. 17445
• BA, Cevdet Evkaf, no. 3016
• VGMA,Defter no. 1128
• VGMA, Defter no. 1088
• VGMA, Defter no 1090 VGMA Defter no 1117
• VGMA, Defter no 1087 VGMA Defter no:544 VGMA, Defter no 545 VGMADefter no 545 VGMA Defter no 1089
• VGMA, Defter no. 2150-1
• Araştırma ve İncelemeler
• Akgündüz, Ahmed, Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, İstanbul 1992, c. 5.
• Demirtaş, Hasan, “Vakıf Araştırmalarında Kaynak Olarak Hurûfât Defterleri: Kangırı Örneği”, Vakıflar Dergisi, (Haziran 2012), Sayı 37: 47-92.
• Devellioğlu, Ferit, Osmanlı-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, İstanbul 2000.
• Durukan, Aynur (Editör), Birecik, Halfeti, Suruç, Bozova İlçeleri ile Rumkale’deki Taşınmaz Kültür Varlıkları, Ankara 1999.
• İpşirli, Mehmet, “Cihet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1993, c. 7.
• , “Câbi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1992, c. 6
• Keskin, Yusuf Ziya (ed.), Geçmişten Günümüze Şanlıurfa’da Dini Hayat, Ankara 2011.
• Küçük, Cevdet, “Abdülaziz”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1988, c. 1.
• Kütükoğlu, Mübahat, Osmanlı Belgelerinin Dili, İstanbul 1994.
• Pakalın, Mehmed Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1983, c. 1.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, Ankara 1983, c. 2-3, Birinci Kısım -, Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilatı, Ankara 1988.
• Yılmaz, Ali, 16.Yüzyılda Birecik Sancağı, İ.Ü., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yeniçağ Tarihi Anabilim Dalı, İstanbul 1996, yayınlanmamış doktora tezi. EKLER:
• Suruc Kazasında Şeyh Müslüm Hazretleri Hademeleri Yedinde Bulunan Berât-ı Şerifelerinin Kayıdlarıdır:
• VGMA, DEFTER NO. 2150-1, SAYFA 45-46