SÜRELİ YAYIN İNCELEMELERİ ÜZERİNE: ORDU VE YEŞİL ORDU DERGİLERİNDE ŞEHRİN KÜLTÜR VE COĞRAFYASI

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 24 - 36, 01.05.2019

Gamze Kırış

Öz

Bu
makalede, Ordu halkevinin süreli yayını olan Ordu ve Yeşil Ordu dergileri,
dil-kültür ve edebiyat açısından incelenmektedir. Bu dergiler, Cumhuriyetin ilk
yıllarında dil, kültür ve edebiyat açısından önemli veriler sunar. İlk sayısı
19 Şubat 1944’te çıkan Ordu dergisinin sekizinci ve son sayısı 24 Şubat 1946’da
çıkar. Yeşil Ordu ise 30 Ağustos 1947’den Mayıs 1950’ye kadar 13 sayı çıkar. Bu
dergiler Cumhuriyet’in kazanımlarını Ordu ve civar halkına sunarken bölgedeki
kültür birikimlerini de ülke geneliyle paylaşmayı amaçlar. Dergilerde bölgeye
ait folklor ve coğrafya özellikleri hakkında birçok yazı ve şiir vardır. Ancak
biz daha çok, Ordulu şairler/yazarlar, kültürel değerler ve folklorik
derlemelerle şehre ait tarih ve coğrafî unsurlar üzerinde duracağız. Dergilerde
halk şairlerinin çeşitli olaylar (düğün, asker uğurlama, hasat, mutluluk,
üzüntü, vb.) çevresinde yaktığı türküler önemli bir boyut oluşturur. Dille
ilgili çalışmaların önemli bir kısmını da Ordu ağzına yönelik yapılan fonetik
incelemeler oluşturmaktadır. Ayrıca dergide yer alan çeşitli yazılarda bölgenin
tarihi-kültürel mirasına ve ekonomisine yönelik önemli kayıtlara da yer
verilmiştir. Bu makalede Ordu halkevinin yayın organı olan Ordu ve Yeşil Ordu
dergilerindeki şehrin kültürel değerleri, folkloru ve coğrafyası hakkında bir
değerlendirme yapılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ordu, Yeşil Ordu dergisi, dil

Kaynakça

• KaynakçaBenal, Selâhattin, “Gölköy İlçesi”, Yeşil Ordu, C. 1, S. 5, (1 Mayıs 1948), s. 13.Bilâl Köyden, “Asarkaya’nın Hikâyesi”, Yeşil Ordu, C. 1, S 8, (1 Haziran 1949), s. 4.Can, Sıtkı, “Aybastılı İzzet Haznedar”, Ordu, C. 1, S. 2 (19 Mart 1944), s. 3.Can, Sıtkı, “Ordumuz”, Ordu, C. 1, S. 1, (19 Şubat 1944), s. 4.Can, Sıtkı, “Ünyeli Ziya Behlül”, Ordu, C. 1, S. 4 (19 Mayıs 1944), s. 10.Çakan, İlker, (2005), Karadeniz Bölgesi, (2. Baskı), Samsun: Eser Ofset MatbaacılıkGenç, Huriye, “Fındık Kurdu”, Ordu, C. 1, S. 2, (19 Mart 1944), s. 15.Güvemli, Fevzi, “Uzunisa Köylerinde Düğün”, Ordu, C. 1, S. 1, (19 Şubat 1944), s. 8-9-10.Güvemli, Fevzi, “Uzunisa Köylerinde Fındık Toplama”, Ordu, C. 1, S. 3, (19 Nisan 1944), s. 6/8.Havzanlı, Cem, “Ordu”, Ordu, C. 1, S. 3, (19 Nisan 1944), s. 5İmzasız, “Mesudiye İlçesi”, Yeşil Ordu, C. 1, S 6, (1 Temmuz 1948), s. 14.K., Ç., “Ünlü Halk Şairleri Ordu’da”, Yeşil Ordu, C. 2, S. 9, (1 Ağustos 1949) s. 9.Karaca, Murad Sükûtî, “Halkşâiri Vonalı Yusuf Kenan”, Yeşil Ordu C. 1, S. 5 (1 Mayıs 1948), s. 14.Karaca, Murad Sükûtî, “Ordu Köylerinde Söylenen Düğün Türkülerinden Birkaçı”, Ordu, C. 2, S. 8, (1 Haziran 1949), s. 9.Karaca, Murad Sükûtî, “Ordu Şehrinde İslâmî Eserler: İbrahimpaşa Cami ve Kitabesi”, Yeşil Ordu C. 1 S. 3, (1 Ocak 1948) s. 3.Karaca, Murad Sükûtî, “Ordulu Kemençeci Yunus” Yeşil Ordu, C. 1, S. 1 (30 Ağustos 1947), s. 9/12.Karaca, Murad Sükûtî, “Ordulu Rahmî”, Yeşil Ordu, C. 1, S. 2 (1 Kasım 1947), s. 8.Karaca, Murad Sükûtî, “Şair Arkadaşlarının Dilinde Ordulu Tıflı”, Yeşil Ordu, C. 2, S. 8, (1 Haziran 1949), s. 6.Karaca, Murad Sükûtî, “Şair Arkadaşlarının Dilinde Ordulu Tıflı”, Yeşil Ordu, C. 2, S. 9, (1 Ağustos 1949) s. 6.Karaca, Murad Sükûtî, “Ünyeli Server”, Ordu, C. 1, S. 8 (24 Şubat 1946), s. 9.Karaca, Murad Sükûtî, “Yavadılı Hakkı’nın Karısı ile Dondurmacı Yusuf’a Ait İki Ağıt”, Yeşil Ordu, C. 1, S. 3 (1 Ocak 1948) s. 11.Murad Sükûtî Karaca, “Ordu Şehrinde İslamî Eserler: İbrahimpaşa Cami ve Kitabesi”, Yeşil Ordu, S 3, (1 Ocak 1948), s. 3. / Yeşil Ordu, S 4, (1 Mart 1948), s. 5. / S 5, (1 Mayıs 1948), s. 10.Ortaç, Yusuf Ziya, “Yarınki Ordu”, Yeşil Ordu, C. 1, S. 2, (1 Kasım 1947), s. 1.Ortaç, Yusuf Ziya, “Yeşil Ordu”, Yeşil Ordu, C. 1, S. 4, (1 Mart 1948), s. 3.Özkaya, Hilal, (2018), “Giresun Halkevi ve Bilgi Irmağı Aksu Dergisi”, (1. Baskı), İstanbul:Sıtkı Can, “Fonetik Bakımından Ordu Ağzı”, Yeşil Ordu, C. 1, S 1, (30 Ağustos 1947), s. 4-5. / S 2, (1 Kasım 1947), s. 4-5/10. / S 3, (1 Ocak 1948), s. 4-5. / S 4, (1 Mart 1948), s. 4/12-13. / S 5, (1 Mayıs 1948), s. 4/10.Suna, “Bir Kına Gecesinde Dinlediklerim”, Ordu, C. 1, S. 5, (19 II. Teşrin-i Evvel 1944), s. 8-9.Türk, Hatem - Yılmaz, Onur (2018), Cumhuriyet’in Aydınlık Yüzleri Ordu ve Yeşilordu Dergileri, İstanbul: Arı Sanat Yayınevi (1. Baskı).