ÖMER SEYFETTİN’İN “ELEĞİMSAĞMA” ADLI HİKÂYESİNDE TOPLUMA YÖNELİK ELEŞTİRİLER

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1 - Özel Sayı, 203 - 216, 29.10.2020

Merve Yılmaz

Öz

Ömer Seyfettin, ilk hikâyesini 1902 yılında yazmıştır. Bu yıldan itibaren modern Türk hikâyesinin önde gelen isimleri arasında yer almıştır. Arkadaşları Ali Canip Yöntem ve Ziya Gökalp’la beraber başlattığı Yeni Lisan Hareketi ile ve ondan sonraki süreçte, Türk edebiyatına özellikle hikâye türünde yazdığı eserlerle ciddi katkı sağlamıştır. Varoluşsal bir çığlıkla toplumu yine topluma anlatmıştır. Gerçekleşmesini arzu ettiği fikri dünyayı birçok hikâyesine yansıtmış, bunun yanı sıra toplumun sorunlarını yazın meselesi haline getirmiştir.
Üyesi bulunduğu Millî Edebiyat Dönemi zihniyetinin genelinde var olan toplumsal duyuş hassasiyeti Ömer Seyfettin vasıtasıyla hikâye türünde bilinir ve görünür kılınmıştır. Yazar, içinde barındırdığı bu hassasiyetle birçok hikâye kaleme almıştır. Ömer Seyfettin’in toplumda gördüğü ve kendine dert edindiği aksaklık ve bozukluklar, yazarın Eleğimsağma adlı hikâyesinde cinsiyet kültürü, bireyin batıl inanca itilmesi ve bir dinî öge olan hoca üzerinden kendisine yer bulmuştur. Bu çalışmada Eleğimsağma adlı hikâyede Ömer Seyfettin’in mesele ettiği bu aksaklık ve bozukluklar incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, hikâye, toplumsal eleştiri

Kaynakça

• Akyüz, K. ( 1995). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri. İnkılâp Kitapevi: İstanbul.
• Aydın, M. Şevki ( Mart 2007). “Cinsiyet Kültürü ve Kadın Sorunu”. Diyanet Avrupa Dergisi, S.95, s. 124.
• Dökmen, Zehra. (2010). Toplumsal Cinsiyet (2.b.). Remzi Kitabevi: İstanbul.
• Enginün, İ. (2010). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyete (5.b.). Dergâh Yayınları: İstanbul.
• Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 26 Haziran 2020. https://sozluk.gov.tr/
• Kalafat, Şermin ( Aralık 2018). “Kültürel Bellek Metaforu Olarak Derleme Sözlüğü’ndeki Gökkuşağı Adları”. Uluslararası Toplumsal Araştırma Dergisi, Y.8, C.9, S. 16, s. 1143-1166.
• Işık, M. (2020). Ömer Seyfettin Hikâyelerinde Milliyetçi Söylem ve Özne. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ömer Seyfettin. (2020). Bütün Hikâyeleri (4.b.). (Haz. Nâzım Hikmet Polat). Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.