KEMAL BİLBAŞAR’IN ROMANLARINDA ANLATIM UNSURU OLARAK KÖTÜCÜL KİŞİLERİN CEZALANDIRILMASI

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 12 - 25, 29.06.2025

Mustafa Dere

Abstract

Araştırma/inceleme, gazete/dergi yazısı, hikâye, roman gibi pek çok türde yazan ve Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının üretken kalemlerinden biri olan Kemal Bilbaşar (1910-1983) romanlarında birçok kötücül kişiye yer vermiş ve söz konusu kişileri, şiddeti kişilere ve işlenen fiillere göre değişmekle birlikte çeşitli şekillerde cezalandırma yoluna gitmiştir. Bunun hemen hemen her romanda tekrar edilen bir durum olması, meseleyi Kemal Bilbaşar’ın romancılığında hem nitelik hem de nicelik olarak incelenmesi gereken dikkat çekici bir anlatım unsuru hâline getirmektedir. Bu çalışmanın “Giriş” bölümünde genel hatlarıyla edebiyat ve ceza ilişkisi, kötücül kişi kavramı, Kemal Bilbaşar’ın romanlarında kötücül kişilerin yeri üzerinde durulmuştur. İnceleme kısmında ise -Etrafımızdaki Duvar (1943) ve Kıbrıs Ateşler İçinde (1958) başlıklı tefrika romanlar dışında- Denizin Çağırışı (1943), Ay Tutulduğu Gece (1961), Cemo (1966), Memo (2 Cilt, 1968-1969), Yeşil Gölge (1970), Yonca Kız (1971), Başka Olur Ağaların Düğünü (1972), Kölelik Dönemeci (1977), Bedoş (1980) ve Zühre Ninem (1981) olmak üzere yazarın kitaplaşan on romanı anlatım unsuru olarak kötücül kişilerin cezalandırılması bağlamında tematik bir yaklaşımla ele alınmıştır. Sözü edilen romanlarda kötücül kişilerin farklı niteliklere sahip olması sebebiyle tematik bir tasnif yapmak yerine eserler yayımlanma tarihlerine göre kronolojik olarak değerlendirilmiş, herhangi bir karışıklığın önüne geçmek için her bir roman ana bölüm içerisindeki alt başlıklar hâlinde sıralanmıştır.

Keywords

Roman , Türk romanı , Kemal Bilbaşar , kötücül kişi , ceza.

THE PUNISHMENT OF MALEVOLENT PEOPLE AS A NARRATIVE ELEMENT IN KEMAL BİLBAŞAR’S NOVELS

Abstract

Kemal Bilbaşar (1910-1983), one of the prolific writers of the Turkish Republic era, wrote in various genres such as research/review, newspaper/magazine articles, short stories, novels. His novels often feature many malevolent people, whom he punishes in various ways, with the severity of punishment varying according to the people and their actions. The recurrence of this pattern in almost every novel makes it a noteworthy narrative element in Bilbaşar’s work, warranting both qualitative and quantitative analysis.In the “Introduction” section of this study, the relationship between literature and punishment, the concept of the malevolent person, and the role of malevolent people in Bilbaşar’s novels have been discussed. In the analysis section -aside from Bilbaşar’s serialized novels Etrafımızdaki Duvar (1943) and Kıbrıs Ateşler İçinde (1958)- ten of Bilbaşar’s published novels Denizin Çağırışı (1943), Ay Tutulduğu Gece (1961), Cemo (1966), Memo (2 volumes, 1968-1969), Yeşil Gölge (1970), Yonca Kız (1971), Başka Olur Ağaların Düğünü (1972), Kölelik Dönemeci (1977), Bedoş (1980) and Zühre Ninem (1981) have been thematically examined within the framework of punishing malevolent people as a narrative element. Due to the varying traits of these people, the novels have been analyzed chronologically based on their publication dates, rather than following a thematic classification. To prevent any confusion, each novel’s name is listed as a subheading in the main body of the analysis. Additionally, excerpts from the novels are occasionally included to help concretize the elements related to the punishment of malevolent people in the readers’ minds.

Keywords

Novel , Turkish novel , Kemal Bilbaşar , malevolent person , punishment.

References

• Akarsu, Bedia (1975). Felsefe Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Algül, Ali (2014). “Kemal Bilbaşar’ın Denizin Çağırışı Romanına Psikanalitik Açıdan Bir Bakış”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 20, 7-26.
• Bachelard, Gaston (1995). Ateşin Psikanalizi, (Çev. Aytaç Yiğit). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Badiou, Alain (2019). Etik -Kötülük Kavrayışı Üzerine Bir Deneme-, (Çev. Tuncay Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.
• Bağcı, Müberra (2008). Kemal Bilbaşar’ın Hikâyeleri, Romanları ve Tiyatroları Üzerine Bir İnceleme. Doktora tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bağcı, Müberra (2023). Kemal Bilbaşar -Eğitime ve Sanata Adanmış Bir Hayat-. Ankara: Platanus Publishing. Bilbaşar, Kemal (1975). Başka Olur Ağaların Düğünü. İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Bilbaşar, Kemal (2021). Yonca Kız. İstanbul: Can Yayınları.
• Bilbaşar, Kemal (2015a). Bedoş. İstanbul: Can Yayınları.
• Bilbaşar, Kemal (2015b). Kölelik Dönemeci. İstanbul: Can Yayınları.
• Bilbaşar, Kemal (2015c). Yeşil Gölge. İstanbul: Can Yayınları.
• Bilbaşar, Kemal (2015d). Zühre Ninem. İstanbul: Can Yayınları.
• Bilbaşar, Kemal (2020). Ay Tutulduğu Gece. İstanbul: Can Yayınları.
• Bilbaşar, Kemal (2021a). Cemo. İstanbul: Can Yayınları.
• Bilbaşar, Kemal (2021b). Denizin Çağırışı. İstanbul: Can Yayınları.
• Bilbaşar, Kemal (2021c). Memo. İstanbul: Can Yayınları.
• Cevdet Kudret (2004). Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman 1. İstanbul: Dünya Yayıncılık.
• Dere, Mustafa (2022a). “Cemil Süleyman Alyanakoğlu’nun Siyah Gözler Romanında Kötücül Kadın Tipi”, RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, S. 28, 114-124.
• Dere, Mustafa (2022b). “Kemal Bilbaşar’ın Cemo ve Memo Adlı Romanlarına Ekofeminist Bir Yaklaşım”, Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 7, 317-332.
• Eagleton, Terry (2020). Kötülük Üzerine Bir Deneme, (Çev. Şenol Bezci). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Fromm, Erich (1990). Sevginin ve Şiddetin Kaynağı, (Çev. Yurdanur Salman, Nâlân İçten). İstanbul: Payel Yayınları.
• Gültekin, Tuba; Tokdil, Ezgi (2018). “Hegel’in Efendi Köle Diyalektiğinin Barbara Kruger’in Eserlerinde Bağımlı ve Bağımsız Özbilinç Göstergeleri ile Çözümlenmesi”, Sanat ve Tasarım Dergisi, C. 8, S. 2, 128-145.
• Huyugüzel, Ömer Faruk (2018). Eleştiri Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Karaca, Şahika (2019). Kötücül Kadın -Türk Edebiyatında Kötücül Kadın İmgesi-. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Le Bon, Gustave (1997). Kitleler Psikolojisi, (Çev. Yunus Ender). İstanbul: Hayat Yayınları.
• Ruggiero, Vincenzo (2009). Edebiyat ve Suç -Sapma ve Kurmaca Sosyolojisi-, (Çev. Berna Kılınçer). İstanbul: Everest Yayınları.
• Selçuk, Hacer (2022). Kötülük Estetiği -Üç Kötücül Kahraman: Mephistopheles, Lord Henry, Suat. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Soysal, Özge (2007-2008). “Psikanalitik Bir Deneme Şiddet: Öteki’nin Yıkımı”, Doğu Batı Dergisi, S. 43, 1-9. Şahin, Seval; Öztürk, Banu; Ardalı Büyükarman, Didem (2013). Edebiyatın İzinde Polisiye Edebiyat. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Şener, Sevda (2006). Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. Ankara: Dost Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.