Çocukluk Dönemi Korkuları ve Bir Müdahale Aracı Olarak Sanal Gerçeklik Uygulamasının Kullanımı

Year 2023, Volume: 6 Issue: 1, 45 - 54, 12.04.2023

Ayşegül Dönmez Aytuğ Türk

https://doi.org/10.54189/hbd.1088650

Abstract

Korku insanoğlunun bebeklikten yetişkinliğe değin uzanan gelişim dönemlerinin her birisinde görülmekte ve şiddetli düzeyde psikolojik uyaran ile ilişkili olarak ortaya çıkan bir duygudur
Henüz yeni doğmuş bir bebeğin ses gibi dış ortam kaynaklı bir uyaran karşısında ağlaması ya da çırpınma şeklinde fiziksel tepkilerde bulunması dış dünyayı tanıma sürecindeki bebeğin yaşamış olduğu korku duygusunun ilk göstergelerinden birisi olarak kabul edilebilir. Ne yazık ki ülkemizde korku, çocuklar üzerinde denetim sağlamak amaçlı sık sık başvurulan bir yöntemdir. Yetişkinlerin çocuklar üzerinde bir yaptırım ya da ceza yöntemi olarak uyguladıkları çocuğun karanlıkla tehdit edilmesi ya da karanlık bir odaya kilitlemesi gibi davranışlar çocukların karanlığa karşı korku duygusu geliştirmesine neden olmaktadır. Çocukluk döneminde yaşanan bu korkular o kadar engelleyici ve bozucu bir hale gelebilir ki, bu durum bazen çocuğun özgül fobi tanısı kriterlerini karşılamasına yol açabilir. Bu nedenle erken çocukluk döneminde yaşanan korkulara yönelik uygun yaklaşım müdahalelerinin, sonraki dönemde yaşanması olası problemlerin önüne geçilmesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Uygun müdahale yaklaşımlarının başında da günümüz gelişen teknolojisi ve imkanları doğrultusunda sanal gerçeklik tabanlı uygulamaları gelmektedir. Bu derlemede de çocukluk dönemi korkuları ve bir müdahale aracı olarak sanal gerçeklik uygulamalarının kullanımı değerlendirilecektir.

Keywords

Korku, Sanal Gerçeklik, Çocukluk Dönemi

Supporting Institution

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

References

• 1. Anderson, E. C., Carleton, R. N., Diefenbach, M., & Han, P. (2019). The relationship between uncertainty and affect. Frontiers in Psychology, 10, 2504. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.02504
• 2. Celik, G. (2017). Bilişsel davranışçı terapi. Turkiye Klinikleri J Child Psychiatry-Special Topics;3(2):115-20
• 3. Burkovik, Y., Tan O. (2016). Korkacak ne var: korkunun psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• 4. Türk Dil Kurumu, (2015). Hemşirelik Terimleri Sözlüğü. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/ Erişim tarihi: 02.02.2022
• 5. Washburn, M. F., Cannon, W. B.(1920). Bodily changes in pain, hunger, fear, and rage. New York and London: D. Appleton & Company
• 6. Uzbay, T. (2004). Anksiyete ve depresyonun nörobiyolojisi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 4(3), 1-11.
• 6. LeDoux, J., & Self, S. (2003). How Our Brains Become Who We Are. New York;Viking.
• 7. Alkın, T., & Onur, E. (2007). Anksiyete kavramı ve anksiyete bozukluklarına genel bir bakış. E. Köroğlu, C. Güleç, ve S. Şenol (Ed.). Psikiyatri Temel Kitabı içinde. Ankara: Hekimler Yayın Birliği. Pp:296-303.
• 8. Erol, N., Öner, Ö. ( 2000). Çocukluk korkuları. Türk Psikoloji Yazıları. 3(5): 23-36.
• 9. Oğuz, V. (2019). Fear and reasons of children in preschool. Journal of Human Sciences, 16(1), 192-204.
• 10. Szpunar, M.,Young, A. R. (2012). İnformation processing biases in behaviorally ınhibited children: response to threat and novelty. Child Health & Education: An Interdisciplinary Journal, 4(1).
• 11. Bener, A., Ghuloum, S.,Dafeeah, E. E. (2011). Prevalence of common phobias and their socio-demographic correlates in children and adolescents in a traditional developing society. African Journal of Psychiatry, 14(2).
• 12. Aydın, A. (2000). Gelişim ve öğrenme psikolojisi, 2. bs. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• 13. Süler, M. (2017). Çocuk ve ergenlerde bilişsel davranışçı terapi uygulamaları: bir gözden geçirme. Çocuk ve Medeniyet, 2(3), 29-42.
• 14. Dağlı, T., İnanıcı, M. A. (2011). Hastane temelli çocuk koruma merkezleri için başvuru kitabı ihmal ve istismara uğrayan çocuğa bütüncül yaklaşım. Ankara, Fersa Ofset Matbaacılık.
• 15. Öztürk, M. O.,Uluşahin, A. (2014). Ruh sağlığı ve bozuklukları (13. Baskı). Ankara: Nobel Tıp Kitapevleri; 2015:736.
• 16. Alan, B. E. (2019). Çocuk ve ergen psikiyatrisi polikliniğine başvuran hastaların başvuru biçimi, şikayet, tanı ve eştanı dağılımları. Turkish Journal of Clinics and Laboratory, 10(4), 484-491.
• 17. Sapmaz, Ş. Y., Ergin, D., Celasin, N. Ş., Karaarslan, D., Öztürk, M., Erkuran, H. Ö., Aydemir, Ö. (2017). Validity and reliability of the Turkish version of DSM-5 social anxiety disorder severity scale-child form. Archives of Neuropsychiatry, 54(4), 354.
• 18. Kılıç, E. Ö. (1999). Sosyal fobi etyolojisine yönelik gelişimsel bir model. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 52(1).
• 19. Konkabayeva, A. E., Dakhbay, B. D., Oleksyuk, Z., Tykezhanova, G. M., Alshynbekova, G. K., & Starikova, A. Y. (2016). Research of fears of preschool age children. ınternational journal of environmental and science education, 11(15), 8517-8535.
• 20. Öngider, N. (2013). Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(4), 420-440.
• 21. Phelan, T.W. (2014). 1-2-3 Çocuklarda etkili disiplin. (Çev: F. Çamlıkaya). İstanbul: L. Yavuz Bilim Teknik Yayınevi
• 22. Gandolfi, E. (2018).Virtual reality and augmented reality. In K. Kennedy & R. E. Ferdig (Eds.), Handbook of Research on K-12 Online and Blending Learning (2nd edition) (pp. 545-561). Pittsburgh: Carnegie Mellon University - ETC Press.
• 23. Markowitz, D. M., Laha, R., Perone, B. P., Pea, R. D., & Bailenson, J. N. (2018). Immersive virtual reality field trips facilitate learning about climate change. Frontiers in psychology, 9, 2364.
• 24. Ferhat, S. (2016). Dijital dünyanın gerçekliği, gerçek dünyanın sanallığı bir dijital medya ürünü olarak sanal gerçeklik. Trt Akademi, 1(2), 724-746.
• 25. Freeman, D., Reeve, S., Robinson, A., Ehlers, A., Clark, D., Spanlang, B., & Slater, M. (2017). Virtual reality in the assessment, understanding, and treatment of mental health disorders. Psychological medicine, 47(14), 2393-2400.
• 26. Gül, E. (2018). Ruh sağlığı çalışanlarının psikiyatrik hastalıklarda sanal gerçeklik yönteminin kullanımı hakkında tutum çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek LisansTezi).Üsküdar Üniversitesi,İstanbul.
• 27. Maples-Keller, J. L., Bunnell, B. E., Kim, S. J., & Rothbaum, B. O. (2017). The use of virtual reality technology in the treatment of anxiety and other psychiatric disorders. Harvard review of psychiatry, 25(3), 103.
• 28. Diemer, J., Lohkamp, N., Mühlberger, A., & Zwanzger, P. (2016). Fear and physiological arousal during a virtual height challenge effects in patients with acrophobia and healthy controls. Journal of anxiety disorders, 37, 30-39.
• 29. Bell, I. H., Nicholas, J., Alvarez-Jimenez, M., Thompson, A., & Valmaggia, L. (2020). Virtual reality as a clinical tool in mental health research and practice. Dialogues in clinical neuroscience, 22(2), 169.
• 30. Bouchard, S. (2011). Could virtual reality be effective in treating children with phobias?. Expert Review of Neurotherapeutics, 11(2), 207-213.
• 31. Barceló, M. S., Sáez, B., & Mir, J. M. G. (2020). Feasibility of a virtual reality program to treat children with fear of darkness with nonexpert therapists. Revista de Psicología Clínica con Ninos y Adolescentes, 7(2), 16-21.
• 32. Yaz, Ş.B., Yılmaz, H.B.(2021). Pediatrik hastalara yönelik tıbbi işlemlerde sanal gerçeklik kullanımının etkileri: literatür incelemesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 138-143.
• 33. Kothgassner, O. D., & Felnhofer, A. (2021). Lack of research on efficacy of virtual reality exposure therapy (VRET) for anxiety disorders in children and adolescents. neuropsychiatrie, 35(2), 68-75.
• 34. Bioulac, S., De Sevin, E., Sagaspe, P., Claret, A., Philip, P., Micoulaud-Franchi, J. A., & Bouvard, M. P. (2018). Qu’apportent les outils de réalité virtuelle en psychiatrie de l’enfant et l’adolescent?. L'Encéphale, 44(3), 280-285.
• 35. Díaz-Orueta, U., García-López, C., Crespo-Eguílaz, N., Sánchez-Carpintero, R., Climent, G., & Narbona, J. (2014). AULA virtual reality test as an attention measure: Convergent validity with Conners’ Continuous Performance Test. Child Neuropsychology, 20(3), 328-342.