Ekonomik Gelişmenin Anahtarı Olarak Eğitim: İnsan Sermayesi Kuramına Dayalı Bir Analiz

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 1, 22 - 37, 30.06.2025

Yusuf Korkmaz

Öz

Bireyi hem sosyo hem de kültürel anlamda toplumsallaştırmanın yanı sıra eğitim, insanın bilgi, beceri gibi niteliklerinin gelişip daha iyiye ve güçlüye evrilmesini sağlar. Eğitim istihdam ve üretimde, toplumun ekonomik kazanç elde etmesi veya kültürlenmesinde de yadsınamaz bir yatırım aracıdır. Etkili ve nitelikli bir eğitim iktisadi olarak hem bireysel hem de toplumsal hedeflere ulaşmada gerekli olan insan sermayesini kazandırır. Bu çalışma, Dünya Bankası, UNESCO ve OECD’nin güncel verilerini kullanarak gelişmiş, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeleri döküman analizi yöntemiyle incelemeyi ve eğitimin ön ayak olduğu ekonomik büyümeyi araştırmayı amaçlamaktadır. Ülkeler bazında uygulanan eğitim politikalarının ekonomik kalkınma ve büyümeye olan yansımaları, Dünya Bankası ve UNESCO’dan elde edilen insan sermayesi endeksi, okula erişememe oranı ve eğitime ayrılan bütçe miktarı ile analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçların, OECD’nin raporlaştırdığı PISA verileri üzerindeki muhtemel etkileri değerlendirilmiştir. Araştırmada bireysel ve toplumsal olarak önemli bir yatırım aracı olan eğitim, dengeyi gözeten, etkin ve istikrarlı bir finansal yapı ile desteklenirse tüm toplumsal kurumların verimli işleyebileceği sonucuna ulaşılmıştır. Böyle bir yapıyı oluşturmak için insan sermayesinin etkin bir şekilde eğitim görmesi ve ekonomi sisteminin eğitim üzerine temellendirilmesi gerekliliği vurgulanmıştır. İnsanların bilgi, beceri, yeterlik gibi niteliklerinin eğitimle geliştirilerek ekonomik büyümenin sağlanabileceği araştırma sonuçlarında ortaya koyulmuş olup, politika üretenler açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim , Ekonomik gelişme , İnsan sermayesi

Education As The Key For Economic Development: An Analysis Based On Human Capital Theory

Öz

Education, in addition to socializing the individual in both social and cultural terms, ensures that the qualities of the person such as knowledge and skills develop and evolve into something better and stronger. Education is an undeniable investment tool in employment and production, and in the society's economic gain or acculturation. An effective and qualified education provides the human capital necessary to achieve both individual and social goals economically. This study aims to examine developed, developing and underdeveloped countries using the document analysis method using the current data of the World Bank, UNESCO and OECD, and to investigate the economic growth initiated by education. The reflections of the education policies implemented on a country basis on economic development and growth were analyzed with the human capital index obtained from the World Bank and UNESCO, the rate of school inaccessibility and the amount of budget allocated to education. The possible effects of the obtained results on the PISA data reported by the OECD were evaluated. In the study, it is concluded that if education, which is an important investment tool individually and socially, is supported by an effective and stable financial structure that observes balance, all social institutions can function efficiently. In order to create such a structure, it is emphasized that human capital should be educated effectively and the economic system should be based on education. The research results have shown that economic growth can be achieved by improving people's knowledge, skills and competence through education, and this is important for policy makers.

Anahtar Kelimeler

Education , Economic development , Human capital

Kaynakça

• Akça, H. & Ela, M. (2012). Eğitim ve gelir dağılımı ilişkisi: Türkiye değerlendirmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 241-260.
• Akçacı, T. (2013). Eğitim harcamalarının iktisadi büyümeye etkisi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(5), 65-79.
• Başaran, İ. E. (1984). Eğitime Giriş. (Yeniden yazılmış 5. baskı). Sevinç Matbaası. Becker, G. (2002). The Age of Human Capital. In E. P. Lazear (Ed.), Education in the Twenty-First Century (ss. 3-8). Hoover Institution Press.
• Bekmez, S., Köne, A.Ç. & Günal, D. (2009). Beşeri sermayenin Türkiye’de bölgeler arası ekonomik gelişme açısından önemi. TİSK Akademi.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Çetin, B. (2014). Eğitim ve Kalkınma İlişkisi: Türkiye Örneği (Tez No: 375641). (Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi). Ulusal Tez Merkezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Durmuş, S. (2017). Eğitim harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: Ampirik bir çalışma. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54, 9-18.
• Dünya Bankası, (2020). The Human Capital Index, https://www.worldbank.org/en/publication/ human-capital#Index, Erişim Tarihi: 23.04.2024
• Dünya Bankası, (2020). https://www.worldbank.org/en/publication/human-capital, Erişim Tarihi: 23.04.2024
• Dünya Bankası, (2020). Government Expenditure On Education (% of GDP), https://data.worldbank. org/indicator/SE.XPD.TOTL.GD.ZS, Erişim Tarihi: 23.04.2024
• Dünya Bankası, (2020). Children Out Of School (% of primary school age), https://data.worldbank. org/indicator/SE.PRM.UNER.ZS, Erişim Tarihi: 24.04.2024
• Eriçok, R.E. & Yılancı, V. (2013). Eğitim harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Sınır testi yaklaşımı. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 8(1),87-101.
• Hanushek, E.A & Wössman, L. (2007). Education quality and economic growth. The International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank.
• Hanushek, E.A. (2013). Economic growth in developing countries: The role of human capital. Economics of Education Review, 37, 204-212.
• Harbison, F.H. (1971). Human Resources As the Wealth of Nations. American Philosophical Society, 115(6), 426-431.
• Hoşgörür, V. & Gezgin, G. (2005). Ekonomik ve sosyal kalkınmada eğitim, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 79-92.
• Karış, Ç. (2019). Eğitim harcamaları ve ekonomik büyüme üzerine bir nedensellik analizi: Türkiye örneği. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 1067-1088.
• Kocabaş, İ., Aladağ, S. & Yavuzalp, N. (2004). Eğitim sistemimizdeki okullaşma oranlarının analizi. https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/288.pdf. Erişim Tarihi: 22.04.2024.
• Korkmaz, A. (2006). Eğitim ve Ekonomi Arasındaki İlişkiler, L. Küçükahmet (Ed.). Eğitim Bilimine Giriş (ss. 96-97). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Martin, M.G. & Herranz, A.A. (2004). Human capital and economic growth in spanish regions. IAER, 10(4), 257-264.
• National Education Association Research Division (1995). How Education Spending: Matters to Economic Development. Washington, D.C.
• OECD, (2018). Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) Program for International Student Assessment (PISA). https://pisadataexplorer.oecd.org/ide/idepisa /report.aspx. Erişim Tarihi: 15.05.2024.
• Saldana, J. (2011). Fundamentals of qualitative research. Oxford University Press. Sarı, R. (2002), Kazançlar ve eğitim ilişkisi: İl bazında yeni veri tabanı ile kanıt, ODTÜ Geliştirme Dergisi, 29, 367-380.
• Schultz, T.W., (1961). Investment in Human Capital, The American Economic Review, Vol 1, March.
• Self, S. & R. Grabowski (2004). Does education at all levels cause growth in India, a case study, Economics of Education Review, 23, 47-55.
• Soubbotina, T. P. (2004). Beyond Economic Growth: An Introduction to Sustainable Development. WBI Learning Resources Series, Second Edition. Washington, D.C, World Bank.
• Soydan, T. (2008). İnsan Sermayesi Kuramı, Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü (Ed. Fikret Başkaya ve Aydın Ördek), 535 – 544. Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Forumu.
• Uçan, O. ve Yeşilyurt, H. (2016). Türkiye’de eğitim harcamaları ve büyüme ilişkisi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 9(2), 179-185.
• UNESCO, (2019). Combining Data on Out-of-school Children. Completion and Learning to Offer a More Comprehensive View on SDG 4. http://uis.unesco.org/sites/default/files/documents/ ip61-combining-data-out-of-school-children-completion-learning-offer-more-comprehensive-view-sdg4.pdf, Erişim Tarihi: 22.04.2024
• Yıldırım, H.H., Yıldırım, S., Yetişir, M. İ. & Ceylan, E. (2013). PISA 2012 Ulusal Ön Raporu.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.