Öğrenci Hemşirelerin Güvenli Parenteral İlaç Uygulamalarına İlişkin Öz-Yeterlilikleri

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1-3, 1 - 11, 24.03.2023

Gülten Okuroğlu , Aynur Kaynar Şimşek , Derya Emre Yavuz , Nuray Şahin Orak , Bilgi Gülseven Karabacak , Şule Alpar Ecevit

Öz

Amaç: Bu araştırmada öğrenci hemşirelerin güvenli parenteral ilaç uygulamalarına ilişkin öz-yeterlilik algılarının belirlenmesi amaçlandı.
Yöntem: Metadolojik ve tanımlayıcı tipte uygulanan bu araştırma, İstanbul’da bir devlet üniversitesinde Şubat-Mayıs 2019 tarihleri arasında yürütüldü. Örneklemi 453 hemşirelik öğrencisi oluşturdu. Veriler Tanıtıcı Bilgi Formu ve Güvenli Parenteral İlaç Uygulama Öz-Yeterlik Ölçeği ile toplandı. Ölçeğin Cronbach’s Alpha değeri 98 olarak belirtilmiştir. Çalışmada öncelikle Güvenli Parenteral İlaç Uygulama Öz-Yeterlik Ölçeği’nin öğrenci hemşireler için geçerlik ve güvenirlik sonuçları incelendi. Bu amaçla ölçeğin yapı geçerliliği faktör analizi ile yapıldı.
Bulgular: orjinal ölçeğe benzer şekilde ölçeğin tek faktörlü bir yapı sergilediği görüldü. Ölçeğin Cronbach Alpha değeri .98; Spearman Brown değeri .93; Guttman değeri ise .93 olarak bulundu. Ölçek 76 madde içermektedir. Ölçekten alınan toplam puan ortalamasının 336.89±36.94 olduğu, öğrencilerin cinsiyetine (p=0.000) ve sınıfına (p=002) göre anlamlı fark olduğu tespit edildi.
Sonuç: Güvenli Parenteral İlaç Uygulama Öz-Yeterlilik Ölçeği’nin öğrenci hemşireler için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ve öğrencilerin güvenli parenteral ilaç uygulama öz-yeterlilik düzeylerinin yüksek olduğu tespit edildi.

Anahtar Kelimeler

Geçerlilik, güvenirlik, hemşirelik öğrencileri, ilaç hatası, öz-yeterlilik

Kaynakça

• 1. Özata M,Altunkan H. Hastanelerde Tıbbi Hata Görülme Sıklıkları, Tıbbi Hata Türleri ve Tıbbi Hata Nedenlerinin Belirlenmesi: Konya Örneği. Tıp Araştırmaları Dergisi 2010;8(2):100-11.
• 2. Aşkar P., Umay A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21);1-8.
• 3. Athanasakis E. Prevention of medication errors made by nurses in clinical practice. Health Science Journal. 2012; 6(4):773-83.
• 4. Meechan R, Jones H, Valler-Jones T. Do medicines OSCEs improve drug administration ability? Br J Nurs. 2011 Jul 15-28;20(13):817-22.
• 5. Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler için veri analiz el kitabı. 10. baskı, Ankara: Pegem; 2009.
• 6. Miller, K., Haddad, L., & Phillips, K. D. (2016). Educational strategies for reducing medication errors committed by student nurses: a literature review. International Journal of Health Sciences Education, 3(1), 2.
• 7. Cousins, D. H., Sabatier, B., Begue, D., Schmitt, C. and Hoppe-Tichy, T. 2005. Medication errors in intravenous medication preparation and administration: a multicentre audit in the UK, Germany and France. Quality and Safety in Health Care 14(3), 190-195.
• 8. Fisun V., Seval Ç., Birol V. (2014). Sık Karşılaşılan İlaç Uygulama Hataları ve İlaç Güvenliği, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(4 );271-275.
• 9. Ong, W.M., Subasyini, S. 2013. Medication errors in intravenous medication preparation and administration. Medical Journal of Malaysi 68(1), 52-7.
• 10. Gökdoğan, F., Yorgun, S. (2010). Sağlık hizmetlerinde hasta güvenliği ve hemşireler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(2), 53-59.
• 11. Sağlık Bakanlığı. 2016. URL:http://www.grs.saglik.gov.tr/. April 7, 2018.
• 12. Jarvill, M., Jenkins, S., Akman, O., Astroth, K.S., Pohl, C., Jacobs, P.J. 2018. Effect of simulation on nursing students' medication administration competence, Clinical Simulation in Nursing 14 (Special Issue), 3-7.
• 13. Jember, A., Hailu, M., Messele, A., Demeke, T. and Hassen, M. 2018. Proportion of medication error reporting and associated factors among nurses: a cross sectional study. BMJ Nursing 17(9), 2-8.
• 14. Amstrong, G. E., Dietrich, M., Norman L., Barnsteiner, J., Mion, L. 2017. Nurses’ perceived skills and attitudes about updated safety concepts: impact on medication administration errors and practices. Journal of Nursing Care Quality 32(3), 226-233.
• 15. Westbrook, J.I., Rob, M.I., Woods, A. and Parry, D. 2011. Errors in the administration of intravenous medications in hospital and the role of correct procedures and nurse experience, BMJ Quality and Safety 20, 1027-34.
• 16. Brady AM, Malone AM, Fleming S. A Literature Review of The Individual and Systems Factors That Contribute to Medication Errors In Nursing Management. Journal of Nursing Management 2009;17(6):679-97.
• 17. Wakefield, B.J., Holman, T.U., and Wakefield DS. 2005. Development and validation of the medication administration error reporting survey. Advances in Patient Safety 4, 475-489.
• 18. Cleary-Holdforth J, Leufer T. The strategic role of education in the prevention of medication errors in nursing: part 2. Nurse Educ Pract. 2013 May;13(3):217-220. doi: 10.1016/j.nepr.2013.01.012. Epub 2013 Mar 6.
• 19. Tower, M., Latimer, S., & Hewitt, J. (2014). Social networking as a learning tool: Nursing students' perception of efficacy. Nurse Education Today, 34(6), 1012-1017.
• 20. Bandura A. (1997). Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84 (2), 191-215.
• 21. Yıldırım, F., İlhan, İ. Ö. (2010). The validity and reliability of the General Self-Efficacy Scale-Turkish Form. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4), 301-308.
• 22. Caruso R, Pittella F, Zaghini F, Fida R, Sili A. Development and validation of the Nursing Profession Self‐Efficacy Scale. International Nursing Review. 2016;63(3): 455–464. https://doi.org/10.1177/0013164405282485
• 23. Aksoy, V., Diken, İ. H. (2009). Rehber Öğretmen Özel Eğitim Öz Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10(01), 029-037.
• 24. Okuroğlu GK, Orak NŞ, Mamedov F, Alpar ŞE. Güvenli Parenteral İlaç Uygulama Öz-Yeterlik Ölçeği'nin Geliştirilmesi, Geçerlik Ve Güvenirliği. Uluslararası Hemşirelikte Güncel Yaklaşımlar Kongresi. 15-17 Kasım 2018, Sakarya, Türkiye (Tam metin bildiri).
• 25. Seçer İ. Psikolojik Test Geliştirme Ve Uyarlama Süreci. Ankara: Anı; 2015.
• 26. Çevik K, Midilli TS, Ergin E. Parenteral İlaç Uygulamaları Konusunda Hemşirelik Öğrencilerinin Bilgi ve Beceri Düzeylerinin Sınav Kaygısı ile İlişkisi. Celal Bayar Üniversitesi –Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi (CBU-SBED), 2019, 6(1): 31-38.
• 27. Zaybak A, Taşkıran N, Telli S, Ergin Ey, Şahin M. Hemşirelik Öğrencilerinin İlaç Uygulamalarına İlişkin Bilgilerini Yeterli Bulma Durumları. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi 2017;14 (1): 6-13.
• 28. Ayık G, Altuğ SÖ, Çetinkaya A. 2010. Hemşirelik Öğrencilerinin İlaç Uygulama Hataları. İ.Ü.F.N. Hem. Derg (2010) Cilt 18 - Sayı 3: 136-143.
• 29. Sağkal T, Edeer G, Özdemir C, Özen M, Uyanık M. Hemşirelik Öğrencilerinin İntramüsküler Enjeksiyon Uygulamalarına Yönelik Bilgileri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2014;17:22.
• 30. Şimşek AK, Alpar ŞE. Toplumun Hemşirelik Mesleğine Yönelik İmaj Algısı: Sistematik Derleme. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi (SAUHSD) 2019;2(1):32-46.
• 31. Özveren H, Gülnar E, Yılmaz ED. Hemşirelik Öğrencilerinin İntramüsküler Enjeksiyonda Ventrogluteal Bölge Kullanımına Yönelik Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. DEUHFED 2018, 11(4), 300-305.