Hemodiyaliz Hastalarında Psikososyal Uyum ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2009, Cilt: 06 Sayı: 1-2, 22 - 28, 31.12.2009

Sezgi Çınar

Öz

Amaç: Bu çalışma, hemodiyaliz tedavisi alan son

dönem böbrek yetmezlikli hastaların hastalığa psikososyal

uyumunu ve etkileyen faktörleri belirlemek

amacıyla yapıldı.

Yöntem: Tan›mlayıcı ve ilişkilendirici olarak yap›-

landırılan çalışma, Haziran-Aral›k 2005 tarihleri arası

nda, yaş ortalaması 51.76±12.53 y›l olan %51.4’ ü

kadın, toplam 208 kronik hemodiyaliz hastası ile gerçekleştirildi.

Veriler, hasta tanıtım formu ve Hastalığa

Psikososyal Uyum-Öz Bildirim Ölçeği ile hemodiyalizde

yüz yüze görüşme yöntemi kullan›larak araştırmacı

tarafından toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde;

Spearman korelasyon analizi, t-testi ve tek yönlü

varyans analizi kullanıldı.

Bulgular: Hastalığa psikososyal uyum ortalama puanı

nın 51.89±12.53 olduğu, hastalıktan dolay› hastalığ

a psikososyal uyum ölçeğinin alt boyutlarından

mesleki çevre, seksüel ilişkiler ve sosyal çevre ilişkilerinin

olumsuz yönde daha çok etkilendğii belirlendi.

Psikososyal uyumun cinsiyet ve eğitim durumu ile ilişkili

olmadığı saptandı. Bekarların, çalışanlar›

ın ve ev

hanımlarının psikososyal uyumların›ı daha iyi oldu-

ğu, yaş arttıkça ve hemoglobin düzeyi azaldıkça psikososyal

uyumun azaldığı belirlendi. Ayrıca, aile ortam›

na uyum bozuldukça iki diyaliz arasında alınan sı-

vı miktarı artmaktadır.

Sonuç: Hemodiyaliz hastalarının mesleki çevre,

seksüel ilişkiler ve sosyal çevre ilişkileri hastal›ktan

dolay› daha fazla etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemodiyaliz, Uyum, Hastalığa psikososyal uyum.

Kaynakça

• 1. Goshorn J. Management of Patients With Urinary and Renal Disorders. In: SC Smeltzer, BG Bare (Eds). Buruner & Suddath’s Texbook of Medical Surgical Nursing. Lippincott, Philadelphia 2000, pp 1151- 1155.
• 2. Turk Nefroloji Dernegi Yayinlari. Turkiye’ de Nefroloji-Diyaliz ve Transplantasyon, Registry 2007. ‹stanbul, 2008.
• 3. De-Nour AK. Psychosocial adjustment to illness scale (PAIS): A study of chronic hemodialysis patients. J Psychosom Res 1982; 26(1): 11-22.
• 4. Livneh H. Psychosocial adaptation to chronic illness and disability. Rehabilitation Counseling Bulletin 2001; 44(3): 151-160.
• 5. Kimmel PL. Psychosocial factors in adult end-stage renal disease patients treated with hemodialysis: Correlates and outcomes. Am J Kidney Dis 2000; 35(4 Suppl.1): 132-140.
• 6. Romanov K, Varjonen J, Kaprio J et al.. Life events and depressiveness- the effect of adjustment for psychosocial factors, somatic health and liability. Acta Psychiatr Scand 2003; 107(1): 25-33.
• 7. Lara MA, Navarro C, Navarrete L. The influence of life events and social support in a psycho-educational intervention for women with depression. Salud Publica Mex 2004; 46(5): 378-387.
• 8. Blayer AJ, Hylander B, Sudo H et al. An international study of patient compliance with hemodialysis. JAMA 1999; 281(13): 1211- 1213.
• 9. Ç›nar S, Dilaver S, Uraz M. Hemodiyaliz hastalar›n›n diyaliz program› na, ilaç tedavilerine ve diyete uyumlar›n›n de¤erlendirilmesi. Nefroloji Hemflireli¤i Dergisi 2005; Temmuz-Kas›m: 28-33.
• 10. Courtin RB, Svarstad BL, Keller TH. Hemodialysis patients’ noncompliance with oral medications. ANNA Journal 1999; 26(3): 307- 316.
• 11. Tanaka K, Morimoto N, Tashiro N et al. The feature of psychological problems and their significance in patients on hemodialysis with reference to social and somatic factors. Clinical Nephrology 1999; 51: 161-176.
• 12. Ifidu O, Chan E, Brezsnyak WF et al. Interdialytic weigh gain and missed dialysis treatment in long-term hemodialyisis patients. Dialysis & Transplantation 1995; 24(6): 292-303.
• 13. Kimmel PL, Peterson RA, Weihs KL et alPsychosocial factors, behavioral compliance and survival in urban hemodialysis patients. Kidney International 1998; 54: 245-254.
• 14. Kahraman A, Ç›nar S, P›nar R. Hemodiyaliz hastalar›nda sosyal destek depresyonu etkiler mi? Nefroloji Hemflireli¤i Dergisi 2006; Temmuz-Ekim: 46-53.
• 15. White Y, Grenyer BFS. The biopsychosocial impact of end-stage renal disease: the experience of dialysis patients and their partners. Journal of Advanced Nursing 1999; 30(6): 1312-1320.
• 16. Courtis NF. Psychosocial adjustment of patients on home hemodialysis and their dialysis partners. Clinical Nursing Research 2000; 9(2): 177-190.
• 17. Tanyi RA, Werner JS. Adjustment, spirituality, and health in women on hemodialysis. Clinical Nursing Research 2003; 12(3): 229- 245.
• 18. Derogatis LR. The psychosocial adjustment to illness scale (PAIS). Journal of Psychosomatic Research 1986; 30: 77-91.
• 19. Akca TA, Cinar S. Comparison of psychosocial adjustment in people with Diabetes with and without diabetic foot ulceration. Australian Journal of Advanced Nursing 2008; 24(4): 87-96.
• 20. Willoughby DF, Kee C, Demi A. Women’s psychosocial adjustment to diabetes. Journal of Advanced Nursing 2000; 32(6): 1422- 1430.
• 21. Ç›nar S. Hemodiyaliz hastalar›nda optimal yaflam kalitesinin sa¤- lanmas›. In. E Ako¤lu (Ed). Hemodiyaliz Hemflireli¤i El Kitab›. Takav Matbaac›l›k Yay›nc›l›k A.fi. Ankara, 2000, ss 61-66.
• 22. Ç›nar S. Hemodiyaliz Komplikasyonlar›. In. E Ako¤lu (Ed). Hemodiyaliz Hemflireli¤i El Kitab›, Takav Matbaac›l›k Yay›nc›l›k A.fi. Ankara, 2000, ss 27-60.
• 23. Levy J, Morgan J, Brown, E. Diyaliz Yeterlili¤i: Genel Bak›fl. Oxford Diyaliz El Kitab›. (Çeviren: ‹ Uslan). Nobel T›p Kitapevleri Ltd. fiti. ‹stanbul, 2004, ss 154.
• 24. Ak›n S, Durna Z. Kalp yetmezli¤i hastalar›n›n psikososyal uyumu. C.Ü.Hemflirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 10(2): 1-8.