Kadaverik Böbrek Rejeksiyonu: Meleis’in Geçiş Kuramı Işığında Olgu Sunumu ve Hemşirelik Bakımı/ Cadaveric Renal Rejection: Case Report and Nursing Care in the Light of Meleis's Transition Theory

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 106 - 117, 31.05.2024

Reva Gündoğan , Sevim Güler

https://doi.org/10.47565/ndthdt.2024.87

Öz

Son dönem böbrek yetmezliği; böbreğin, sıvı-elektrolit dengesi ve metabolik-endokrin fonksiyonlarında geri dönüşümü olmayan bir şekilde bozulması durumudur. Son dönem böbrek yetmezliğinin tedavisinde hemodiyaliz, periton diyalizi ve böbrek nakli gibi üç farklı renal replasman tedavi yöntemi kullanılmaktadır. Böbrek nakli, diyaliz tedavisine göre mortalite ve morbidite riskinde belirgin düşüş sağlamakta, yaşam kalitesini iyileştirmekte ve alıcılara bağımsız bir yaşam alanısağlamaktadır. Ancak böbrek nakli olan hastalarda nakil sonrası günler veya haftalar içerisinde istenmeyen bir tablo olan rejeksiyon gelişebilmektedir. Geçiş ise bilinen bir durumdan, bilinmeyen başka bir duruma rol geçişini ifade etmektedir. Hemşirelerin buradaki en önemli rolü, hastaların yeni bir duruma ve role sağlıklı bir geçişi tamamlamalarına yardımcıolmaktır. Bu olguda periton diyalizi tedavisinde iken böbrek nakli olan nakil sonrası rejeksiyon gelişen ve ardından hemodiyaliz tedavisi önerilen olgunun Meleis’in geçiş kuramına göre hemşirelik bakımı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Böbrek Rejeksiyonu, Hemşirelik Bakımı, Meleis’in Geçiş Kuramı

Etik Beyan

Çalışmaya katılan hastalardan yazılı ve sözlü olarak ‘bilgilendirilmiş onam’ alınmıştır.

Cadaveric Renal Rejection: Case Report and Nursing Care in the Light of Meleis's Transition Theory

Öz

End-stage renal failure is an irreversible deterioration in the fluid-electrolyte balance and metabolic-endocrine functions of the kidney. Patients with end-stage renal failure are treated with three different renal replacement treatment methods: hemodialysis, peritoneal dialysis and kidney transplantation. Kidney transplantation, one of these treatments, significantly decreases the risk of mortality and morbidity compared to dialysis treatment, improves quality of life, and provides an independent living space for recipients. However, in kidney transplant patients, rejection, an undesirable condition, may develop in the days and weeksfollowing the transplant. Transition refers to the shift of roles from a known situation to another unknown situation. The most important role of nurses is to assist individuals experiencing transition and help them complete a healthy transition. Thisperiod requires the individual to adapt to a new role and situation. For these reasons, this article examines the case report and nursing care of a patient who previously received peritoneal dialysis treatment and was recommended hemodialysis treatment following rejection after kidney transplantation, in the light of Meleis's transition theory.

Anahtar Kelimeler

Kidney Rejection, Nursing Care, Meleis

Kaynakça

• 1. Cozzolino M, Galassi A, Pivari F, Ciceri P, Conte F. The cardiovascular burden in end-stage renal disease. contrib nephrol. 2017;191: 44-57. doi: 10.1159/000479250.
• 2. Süleymanlar G, Ateş K, Seyahi N. T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Nefroloji Derneği Ortak Raporu 2020 [Internet]. 2024 [cited 2024 Jan 2];136. Available from:http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/registry_2019.pdf
• 3. Tayaz E, Koç A. Hemodiyaliz tedavisi alan kronik böbrek yetmezliği hastalarında semptom yönetimi ve hemşirelik. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020; 23(1):147-56. doi: 10. 17049/ataunihem.441384
• 4. Theisn.org [Internet].Global Kidney Health Atlas.Belgium;2019. 2021[cited 2024 Jan 2]; Available from: https://www.theisn.org/wp-content/uploads/2021/05/GKHAtlas_2019_ WebFIle-1.pdf
• 5. Oytun MG, Günenç D, Aşçı G, Yılmaz M, Bozkurt D. Böbrek naklinde terapötik plazmaferez kullanımı. FNG & Bilim Tıp Transplantasyon Dergisi. 2017;2(1):30-3. doi: 10.5606/fng.transplantasyon. 2017.006
• 6. Naik RH, Shawar SH. Renal Transplantation Rejection. StatPearls [Internet].2024 [cited 2024 Jan 3];1-18. Available from:https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK553074/? report=reader
• 7. Fang TN, Lin CC. Applying Mishel's Uncertainty Theory to the care of a patient after living-donor kidney transplantation: A Care Experience. Hu Li Za Zhi. 2016;63(1):125-30. doi: 10. 6224/Jn.63.1.125
• 8. Meleis AI, Sawyer LM, İm E, Hılfinger Mıesıas DK, Schumacher K. Experiencing transitions:an emerging middle-range theory. Meleis AI, ed. In:Transitions theory: Middle-Range and Situation-Specific Theories in Nursing Research and Practice.New York, Springer Publishing Company:2010.p.52-82.
• 9. Schumacher KL, Meleis AI. Transitions:A central concept in nursing. J Nurs Sch. 1994;26(2):119-27. doi: 10. 1111/j.1547-5069.1994.tb00929.x
• 10. Körükcü Ö, Kukulu K. Preterm erken membran rüptürü olan gebelerin anneliğe geçişlerinin meleis’in geçiş teorisine göre incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi [Internet]. 2014 [cited 2024 Feb 21];17(4):253-60. Available from:https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunihem/issue/2667/34585
• 11. Düdükcü F, Taş Arslan F. Geçiş kuramı üzerine anneliğe geçişte izlemsel bir olgu çalışması. JGEHES 2020;2(3):208-217.doi:10. 51123/jgehes.2020. 11
• 12. Davies S. Meleis’s theory of nursing transitions and relatives’ experiences of nursing home entry. Journal of Advanced Nursing. 2005;52(6):658–71. doi:10. 1111/j.1365-2648. 2005. 03637.x
• 13. Im EO, Meleis AI. Transition theory. Alligood MR, Torry AM, eds. In: Nursing Theorists and Their Work. 6th ed. Philadelphia: Mosby- Elsevier;2006.p.378-95.
• 14. Im EO.Situation-specific theories from the middle-range transitions theory.Advances in Nursing Science.2014b;37(1):19-31.doi:10.1097/ANS.0000000000000014
• 15. Meleis AI, Sawyer LM, Im EO, Hilfinger Messias DK, Schumacher K. Experiencing transitions: An emerging middle-range theory.Adv Nurs Sci. 2000;23(1):12-28. doi: 10.1097/00012272- 200009000 -00006
• 16. Meleis, AI. Facilitating and managing transitions: An imperative for quality care. Investigación en Enfermería: Imagen y Desarrollo. 2019;21(1):1-3. doi:10. 11144/Javer iana.ie21-1.famt
• 17. Barimani M, Vikström A, Rosander M, Forslund Frykedal K, Berlin A.Facilitating and inhibiting factors in transition to parenthood - ways in which health professionals can support parents.Scand J Caring Sci.2017 Sep;31(3):537-46. doi:10.1111/scs.12367.
• 18. Cohen P, Kasen S, Chen H, Hartmark C, Gordon K. Variations in patterns of developmental transitions in the emerging adulthood period. Dev Psychol. 2003;39(4):657-69. doi: 10.1037/0012-1649.39.4.657
• 19. Nelson AM. Transition to motherhood. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2003;32(4):465-77. doi: 10.1177/0884217503255199
• 20. Shin H, White-Traut R. The conceptual structure of transition to motherhood in the neonatal intensive care unit. J Adv Nurs.2007;58(1):90-8. doi:10. 1111/j.1365-2648. 2006. 04194.x.
• 21. Wilkinson JM, Barcus L, Kapucu S, Akyar İ, Korkmaz F, editörler. In: Hemşirelik Tanıları El Kitabı: NANDA-I Tanılar, NIC Girişimleri, NOC Çıktıları. 11. Baskı. Ankara: Pelikan Yayınevi;2018. p.1152.
• 22. Konuk TG, Su S. Meleis’i anlamak: Geçiş kuramı. JGEHES [Internet]. 2020 [cited Feb 15];2(2):61-76. Available from:https://dergipark.org.tr/tr/pub/jgehes/issue/56493/695037
• 23. Öztürk Eyimaya A, Tezel A. Menopozal dönemin Meleis’in Geçiş Teorisi’ne göre incelenmesi. TJFMPC. 2020;14(4):676-85.doi: 10. 21763/tjfmpc.723892