YEREL YÖNETİMLERDE SUBSİDİARİTE İLKESİNİN ETKİLERİ VE UYGULANABİLİRLİĞİ

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 1, 48 - 70, 31.07.2022

Sezgi Demirkale , Ökkeş Karaburç , Lamiha Öztürk

https://doi.org/10.53881/hiad.1071282

Cited By: 1

Öz

Değişen ve gelişen dünyanın dinamik yapısı, kaçınılmaz olarak toplum içinde yaşayan bireyleri ve yönetenleri etkilemiş, yeni yapılanmaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ülkeler, çeşitli ortak amaçlarına birlikte ulaşabilmek için bir araya gelerek topluluklar kurmuş, bu topluluklara üye ülke vatandaşlarının aynı imkân ve şartlarda yaşamaları amacıyla uluslararası düzenlemelere gidilmiştir. Siyasal ve toplumsal alanlardaki demokratik küresel reformlar, diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de etkili olmuştur. Toplumsal yönetim alanında demokratikleşme adına yapılan düzenlemeler, Türkiye’de eksikleri ile var olan yerel yönetim anlayışına subsidiarite ilkesini tanıtmıştır. Bu çalışmada, yerel yönetimlerin doğuşu ile ortaya çıkan yerellik anlayışının gelişimi, subsidiarite ilkesinin ortaya çıkışı ve etkileri incelenmiş, Türkiye’nin subsidiarite ilkesiyle tanışması, düzenlemeleri, uygulanabilirliği ve ilkenin muhtemel katkıları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

yerel Yönetim, hizmette halka yakınlık, subsidiarite, yetki ikamesi

Kaynakça

• 1580 Sayılı Belediye Kanunu, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/1471.pdf (Erişim 05.05.2021)
• 3030 Sayılı Kanun, Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararname¬ nin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc067/kanuntbmmc067/kanuntbmmc06703030.pdf (Erişim: 10.05.2021)
• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5216.pdf (Erişim 10.05.2021)
• 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5302.pdf (Erişim 06.05.2021)
• 5393 Sayılı Belediye Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf (Erişim: 06.05.2021)
• Akdoğan, Y. (2008). Yerel Siyaset-Kavramlar. Yerel Siyaset Konulu Sempozyum Bildiri Kitabı, İstanbul, Okutan Yayınları, 1.Baskı, 9-14.
• Akyol, İ. T. (2012). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Ortaya Çıkış Sürecinin Günümüz Yerel Yönetim Sistemi Üzerine Etkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Althusius, J. (1614). Politica Methodice Digesta et Exemplis Sacris et Profanis. İngilizce çevirisi: Politica, edited and trasnlated by Frederick S. Carney, 1995, Liberty Fund, Indianapolis (http://oll.libertyfund.org/title/692). (Erişim Tarihi: 20.04.2021).
• Altunç, Ö.F. ve Şentürk, B. (2010). Türkiye'de Özel Yatırımlar ve Kamu Yatırımları İlişkinin Ampirik Analizi: Sınır Testi Yaklaşımı, Maliye Dergisi, (158), 531-546.
• Aristoteles. (1874). La politique, J. Barthelemy Saint Hilaire Çevirisi, Librairie Philosophique de Ladrange, Paris.
• Arslan, E. (2019). Yerel Yönetimlerin Gelişim Süreci ve Düşünsel Temelleri Üzerine Bir Değerlendirme, Kamu ve İşletme Yönetiminde Yeni Perspektifler, ed. Sezer, Ö. / Çavuşoğlu, H., Iksad Publications, Ankara, 109-143.
• Aydın, M.B. (2021). Hukuk Devleti Nedir ve Türkiye’de Nasıl Güçlendirilir? http://www.liberal.org.tr/upresimler/MuratBurakAydin.pdf. (Erişim: 20.04.2021)
• Aydın, Y. (2011). Türkiye'de Yerel Yönetimlerin Gelişim Süreci, Dış Denetim E-Dergi, 11-20.
• Barlas, E., Karagöz B. (2007). Subsidiatrite İlkesi:Kavramsal Bir Çerçeve, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, (1), 155-174.
• Barroche, J. (2010). L'État post-totalitaire : au principe de la subsidiarité européenne : libéralisme et christianisme, These de Doctorat, Institut Politique de Paris.
• Beaud, O. (2009). Théorie de la Féderation, Paris, PUF, s.447.
• Belli, A. (2017). Türk Yerel Yönetim Sisteminin Yerellik İlkesi Açısından Değerlendirilmesi / Evaluation of the Turkish Local Government System İn Terms Of The Principle Of Subsidiarity, Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Tahsin Aktaş Armağanı) Volume 12/3, www.turkishstudies.net, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/turkishstudies.11348, 75-92.
• Bildirici, S. S. (2010). Küreselleşme, Yeni Dünya Düzeni ve Yerelleşme İlişkisi, Dünden Bugüne Küreselleşme Yerelleşme ve Türkiye, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Clergie J.-L. (1998). Le principe de subsidiarité, Paris, Ellipses.
• Çelik, F. ve Usta, S. (2010). Klasik Liberalizmde" Özgürlük" ve Liberalizmin Yerel Yönetimlere Bakışı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2010, 121-135.
• Çiçek, H., Eyidiker, U., Poyraz, E. (2018). Türkiye’de Belediye İdarelerinin Hukuksal Statüsü Üzerine Bir Değerlendirme. UYSAD, 11, http://acikerisim.kirklareli.edu.tr (Erişim 04.05.2021) 452-467.
• Çukurçayır, M. A. (2000). Siyasal Katılma ve Yerel Demokrasi. Ankara: Yargı Yayınları.
• Derbil, S. (1950). Kamu Hizmeti Nedir? Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 7 (3), Doı: 10.1501/Hukfak_0000000213.
• Dülger, İ. (2002). DPT’nin Kuruluşunun 42. Yılı., Özel Sayı, Planlama Dergisi, Ankara.
• Duran, L. (1982). İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Endo, K. (1994). The Principle of Subsidiarity: From Johannes Althusius to Jacques Delors, Hokkaido University Collection of Scholarly and Academic Papers : HUSCAP, 44(6),652-553. https://eprints.lib.hokudai.ac.jp/dspace/bitstream/2115/15558/1/44(6)_p652-553.pdf.
• Ertin, M.G. (2015). Avrupa’da ve Türkiye’de Yerel Özerklik ve Subsidiarite İlkesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Galatasaray Üniversitesi, İstanbul.
• Eryılmaz, B. (2003). Kamu Yönetimi, İstanbul: Erkam Matbaası.
• European Commission (1973). Report on the Regional Problems in the Enlarged Community . COM (73) 550 final. Brussels: Commission of the European Communities.
• Friedrich, C.J. (1932). Politica, Methodica Digesta of Johannes Althusius, Harvard University Press.
• Geray, C. (2001). Kentleşme Sorunlarının Çözümü Açısından Küreselleşme, Özelleştirme, Yerelleşme ve Yerel Yönetimler. Çağdaş Yerel Yönetimler, C.10, S.4, 7-22.
• Gözler, K., Kaplan, G. (2013). İdare Hukuku Dersleri (14), Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Güçlü, S. (2007). 1980 Sonrası Türkiye’de Yerel Yönetimler İçin Önerilen Modeller. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Güler, B. A. (1993). Yerel Yönetim Tarihine Yaklaşım Sorunu, Amme İdaresi Dergisi, 26(1), 87-96.
• Güler, B. A. (2001). Devletin Yeniden Yapılandırılması, Chp Sol Kanat Grubu Toplantısı’nda Ankara’da Yapılan Konuşmanın Metni, http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/bguler/pdf/yonetisim.pdf
• Güler, B. A. (2003). Devlette Reform. Mimarlar Odası Ankara Şubesi Konferansı, 2003, 1-26.
• Güler, B. A. (2006). Yerel Yönetimler, Ankara: İmge Yayınları.
• Hanson, S. (2011). Entre Union européenne et Région wallonne : multiplicité des échelons de pouvoir et subsidiarité territoriale Analyse de la subsidiarité territoriale au travers des directives Seveso, IPPC, responsabilité environnementale et de leurs mesures de transposition en Région wallonne. Universite de Liege, Belgique, These de Doctorat. https://orbi.uliege.be/handle/2268/104000.
• Harvey, D. (2007). A Brief History of Neoliberalism. Oxford: Oxford University Press. Horace, CH. (2014). Du sens des mots le Principe de subsidiarité, http://www.lheurasie.hautefort.com.
• İnaç, H., Ünal, F. (2007). Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı ve Türkiye'de Belediyeler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (17), 1-24.
• Karasu, M., Çelik, L., Altıparmak, C. (2018). 100 Soruda Kent Konseyi. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Kartal, N. (2010). İl Özel İdarelerinin Yeniden Yapılandırılması: Uygulama Aşaması Üzerine Bir Çözümleme, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Keçeci, İ. A. (2016). Sokrates’ten Çipras’a Yunanistan’ın Demokrasi Serüveni. Euro Politika. S.1, 34-44.
• Koçak, S. Y. ve Ekşi, A. (2010). Katılımcılık ve Demokrasi Perspektifinden Türkiye'de Yerel Yönetimler, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 295-307.
• Köse, H. Ö. (2004). Yerel Yönetim Olgusu ve Küreselleşme Sürecindeki Yükselişi, Sayıştay Dergisi, 52(1), 3-42.
• Leurquin-De Visscher Fr. (2002). «Existe-t-il un principe de subsidiarité?», Le principe de subsidiarité, Bruxelles, Bruylant, 21-45.
• Martin, A. (2020). L’instrumentalisation du Principe de subsidiarité, un révelateur de la natüre juridique de l’union Européenne, These de Doctorat, Université de Strasbourg, Centre d’études internationales et européennes.
• Le Grand Dictionnaire, https://www.grand-dictionnaire-latin.com/dictionnaire-latin-francais.php?lemma=SUBSIDIARII100, Erişim Tarihi: 10.02.2021.
• Le Grand Dictionnaire, https://www.grand-dictionnaire-latin.com/dictionnaire-latin-francais.php?parola=subsidium, Erişim tarihi: 10.02.2021
• Lejeune Y. (2015). «Retour aux sources de l’idée fédéraliste», in Europe(s), Droit(s) européen(s), une passion universitaire. Liber amicorum en l’honneur du Professeur Vlad Constantinesco, Bruxelles, Bruylant,739-755
• Metin, Y., Altan, Y. (2011). Lizbon Antlaşması Sonrasında Subsidiarite İlkesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.16, 131-147.
• Millon-Delsol Ch. (1992). L’Etat subsidiaire. Ingérence et non-ingérence de l’Etat: le principe de subsidiarité aux fondements de l’histoire européenne, Paris, PUF.
• Millon-Delsol Ch. (1993). Le principe de subsidiarité, Paris, PUF.
• Neven, D. (2017). Le principe de subsidiarité dans les systèmes fédéraux de répartition des compétences. Faculté de droit et de criminologie, Université catholique de Louvain, 2017. Prom.: Bonbled, Nicolas. http://hdl.handle.net/2078.1/thesis:11737.
• D’onorio J.-B. (1993). «La subsidiarité. Analyse d’un concept », in La subsidiarité, de la théorie à la pratique, Paris (VI), Téqui, 9-39.
• Oktay, E., Pekküçükşen Ş. (2009). Yerel Yönetimlerin Demokratikleşmesinin Bir Aracı Olarak Sivil Toplum Kuruluşları -Türkiye İçin Kısa Bir Değerlendirme-. KMU İİBF Dergisi, Y.11 S:16, 172-186.
• Ökmen, M. ve Baştan, S. (2004). Küreselleşme-Yerelleşme Dinamikleri ve Bir Yönetişim Faktörü Olarak Yerel Yönetimler, A. Akdemir (Dü.), Yerel Yönetimler Kongresi, Dünden Bugüne Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma, Bildiriler Kitabı içinde (s. 209-241), Ankara: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi.
• Öner, Ş. (2006). Yeni Mevzuat Çerçevesinde Türkiye'de Belediye Yönetimi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özel, M. (2013), Özerk Yerel Yönetimlerin Oluşumunda Kentlerin Tarihsel İşlev, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2013, C.18, S.2, s.47-64.
• Parlak, B., Sobacı, Z. (2012). Ulusal ve Küresel Perspektifte Kamu Yönetimi Teori ve Pratik, Bursa: Mkm Yayınları.
• Pontier, J.M. (2003). Le Principe de Subsidiarité au profit des collectivités locales, RJOI, numéro:3. https://www.rjoi.fr/index.php?id=2986.
• Pustu, Y. (2005). Yerel Yönetimler ve Demokrasi, Sayıştay Dergisi, 121-1
• Quadragesimo anno, Vatican, (1931). http://www.vatican.va/content/pius-xi/fr/encyclicals/documents/hf_p-xi_enc_19310515_quadragesimo-anno.html.
• Roughneen, D. (2017). Humanitarian Subsidiarity: A New Principle?, Birleşik Krallık: Cambridge Scholars Publishing.
• Rouvillois, F. (2005). L’éfficacité des normes, réflexions sur l’émergence d’un nouvel impératif juridique, Collection Etude, Fondation pour l’innovation Politique.
• Saurugger, S. (2010). Théories et Concepts de l’Integration Européenne, Paris, Presses de Sciences Po, 488.
• Sunay, C. (2002). Belediyeciliğin Doğuşu Sürecinde Osmanlı Mirası, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (3)1, 113-133.
• Şengül, H. T. (1999). Yerel Yönetim Kuramları: Yönetimden Yönetişime, Çağdaş Yerel Yönetimler, 8(3), 3-19.
• Şengül, H. T. (2009). Kentsel Çelişki ve Siyaset: Kapitalist Kentleşme Süreçlerinin Eleştirisi, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2014). Yerel Yönetimler Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, Ankara.
• Tortop, N., İsbir,, E. G., Aykaç, B., Yayman, H., Özer, M. A., (2016).Yönetim Bilimi (10. b.). Ankara: Nobel Basım Yayın.
• Traité sur l’Union Européenne (Version Consolidée), (2012). https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:2bf140bf-a3f8-4ab2-b506-fd71826e6da6.0002.02/DOC_1&format=PDF.
• Treaty Of Amsterdam Amending The Treaty On European Union, The Treaties Establishing The European Communities And Certain Related Acts, (1997). https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:11997D/TXT
• Türkoğlu, İ. (2012-2013). Yerel Yönetimlerin Mali Özerkliği, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c.17-18, s.26-27-28-29, y.2012-2013, 41-70.
• Türkoğlu, İ. ve Bucaktepe A. (2015). Yerel Yönetimlerin Mali Özerkliği ve Avrupa Birliği Ülke Uygulamalarından Örnekler, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c.24, s.2, 319-336.
• Uygun, O. (2014). Devlet Teorisi, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Yıldırım, A. (2014). Yerellik İlkesi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme. The Journal of Academic Social Science. Y. 2, S. 5, 130-140.
• Yıldırım, M. (2015). Yerel Yönetimlerde Değişim Yönetimi, Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), 116-126.